نقش چشمگیر ایمنی خودرو در کاهش تلفات جانی

بررسی آماری تصادفات منجر به مرگ و جراحت نشان می دهد که اغلب خودروهای درگیر در این حوادث فاقد تجهیزات ایمنی لازم بوده اند.

تصادف یکی از مهم ترین عوامل تلفات جانی بشمار می روند که علاوه بر خسارات جانی خسارات مالی فراوانی نیز بر جای می گذارند. حجم فزاینده وسایل نقلیه با ایمنی پایین در چرخه ترافیک زمینه وقوع سوانح رانندگی را فراهم می کند. ایمنی وسایل نقلیه شامل دو بخش ایمنی فعال و ایمنی غیرفعال است که در کاهش و پیشگیری از وقوع تصادف نقش پررنگی دارند.

ایمنی وسایل نقلیه

در سال های اخیر تولیدکنندگان بیش از پیش به بحث ایمنی خودرو توجه نشان داده اند. اما تا تجهیز تولیدات داخلی به پیشرفته ترین فناوری های روز دنیا فاصله زیادی داریم. در حالیکه با رعایت آیتم های مربوط به ایمنی فعال و ایمنی غیرفعال خودرو می توان تا حد قابل توجهی از بروز تصادف جلوگیری کرد. در این مطلب آیتم های مختلف مرتبط با ایمنی خودرو را بررسی می کنیم.

1- ایمنی فعال

سیستم ترمز ضد قفل

سیستم های نوین ترمز مانند ABS، ESP، ASR و EDB با پایداری و فرمان پذیری بیشتر، افزایش طول خط ترمز و کاهش زمان واکنش، احتمال وقوع تصادف را تا 40 درصد کاهش می دهند. در سیستم ترمز ABS، سنسورها باعث چرخش لاستیک ها با سرعت یکسان می شوند و اطلاعات مربوطه را به کامپیوتر سیستم ارسال می کنند تا در صورت نیاز با اعمال شیر مغناطیسی خودرو را متوقف کند. سیستم ESP به کنترل خودرو هنگام چرخیدن کمک می کند. اگر ترمز یکی از چرخ ها حین حرکت فعال شود خودرو در جهت آن می چرخد، تحت چنین شرایطی سیستم ESP خودرو را به مسیر اولیه برمی گرداند. اما سیستم ترمز ASR در کنار ABS به کنترل بهتر خودرو در جاده های برفی کمک می کند. سیستم EDB نیز با کمک چهار سنسور، هریک از چرخ ها را به صورت مجزا کنترل و از تغییر مسیر ناگهانی آن ها جلوگیری می کند.

تایرها

آج تایر به عنوان لایه خارجی با سطح جاده در تماس است و از بدنه تایر در برابر سایش و صدمات احتمالی محافظت می کند. آج تایر که ترکیبی از پلاستیک های طبیعی و مصنوعی است به صورت طرح های رگه ای، عرضی، بلوکی و ترکیب رگه ای و عرضی تولید می شود که هریک ویژگی های خاص خود را دارد. به عنوان مثال، طرح رگه ای برای حرکت سریع در جاده های هموار مناسب است؛ همچنین مقاومت بالایی در برابر لغزش دارد و صدای کمی هم تولید می کند. در مقابل، طرح عرضی مقاومت کمتری در برابر لغزش دارد و صدای نسبتاً زیادی ایجاد می کند اما مقاومت کششی بهتری دارد؛ بنابراین برای تردد در جاده های ناهموار مناسب است. طرح بلوکی نیز مانع از لغزش خودرو در جاده های برفی می شود.

بدنه تایر نیز درست به اندازه اج تایر اهمیت دارد. بدنه تایر با استفاده از رشته های مستحکمی ساخته می شود که توانایی تحمل فشار باد داخل لاستیک و نیروهای وارده از سطح جاده را دارد. به طور معمول در خودروهای سواری از رشته های پلی استر و در خودروهای سنگین از رشته های فولاد استفاده می شود.

علاوه بر این ها، تسمه محافظ، زهوار تایر، دیواره های کناری و نحوه لایه گذاری تایر نیز اهمیت زیادی در بحث ایمنی دارند. اگر تمامی این آیتم ها به صورت استاندارد طراحی و تولید شوند می توان به بهبود ایمنی خودرو امید داشت. در مورد نقش تایر در ایمنی خودرو باید بگوییم که هنگام پیچیدن، نیروی گریز از مرکز تمایل دارد که خودرو را به خارج از پیچ منحرف کند. اما نیروی عکس العملی که به صورت نیروی چسبندگی به وسیله آج تایر اعمال می شود از لغزش عرضی چرخ جلوگیری می کند. اگر آج تایر در شرایط مناسبی نباشد، تایر در برابر نیروهای شتاب، ترمز و… نیروی چسبندگی کمتری دارد.

2- ایمنی غیرفعال

کیسه هوا

تولیدکنندگان در حال طراحی کیسه هوا برای نقاط مختلف خودرو هستند تا از شدت جراحات بکاهند. سیر تحول تجهیزات هوشمند به کیسه هوا نیز رسیده است. کیسه هوای هوشند برحسب شدت ضربه، وزن افراد و سرعت خودرو در صورت نیاز باز می شود.

پلتفرم خودرو

پلتفرم خودرو باید به گونه ای طراحی شود که انرژی سینتیک حاصل از تصادف را دفع کند. به عنوان مثال، جایگاه موتور باید به گونه ای باشد که بخش های مکانیکی در صورت وقوع تصادف در هم جمع شوند و ضربه را جذب کنند. همچنین ضربه فوقانی نیز باید از طریق ستون های جلو به عقب منتقل شود. شوک حاصل از ضربات جانبی نیز باید از طریق تراورس جلو به سمت بالا هدایت شود. ضربه وارده به زیر خودرو نیز باید از طریق رام زیر موتور به طرف پایین منتقل شود.

پلتفرم داشبورد نیز در کاهش ضربات از روبه رو نقش مهمی ایفا می کند. داشبورد ایمن باید حاوی پلی پرپلین باشد و به صورت محدب طراحی شود تا از شدت صدمات وارد بر پا و جلوگیری کند. علاوه بر داشبورد، سینی های زیر پای راننده نیز در محافظت از پا موثر هستند. همچنین طراحی صندلی باید استاندارد باشد تا از لگن محافظت کند.

مخزن سوخت باید زیر کف بدنه قرار بگیرد تا در صورت تصادف از پشت به اجزای دورانی برخورد نکند. نصب یک تراورس در پشت صندلی عقب برای ممانعت از ورود اشیای داخل صندوق عقب به داخل ماشین در صورت تصادف از پشت الزامی است.

کاپوت خودرو

ضربه به سر یکی از دلایل اصلی مرگ افراد در تصادفات جاده ای است. سر عابر پیاده به کاپوت یا بادگیر برخورد می کند و به شدت آسیب می بیند. بنابراین ایجاد یک بستر نرم برای کاهش ضربه الزامی است. کاپوت از فلز ساخته می شود و خیلی سخت نیست. اما برخورد سر با بخشی از کاپوت که روی اجزای سخت مانند موتور قرار دارد، بسیار خطرناک است. ایجاد فضای کافی بین کاپوت و موتور می تواند این مشکل را تا حدی حل کند. اما راه حل بهتر استفاده از کاپوت هوشمند است که هنگام برخورد به یک شی به صورت خودکار کمی باز می شود تا از برخورد سر با بخش های سخت جلوگیری کند. تعبیه کیسه هوا بین کاپوت و موتور نیز تاثیری شگرف بر کاهش ضربه دارد.

کمربند ایمنی

کمربند ایمنی یکی دیگر از اجزای اصلی ایمنی غیرفعال خودرو است که امروزه به صورت هوشمند نیز طراحی و تولید می شود. کمربند ایمنی هوشمند متشکل از حسگرهای وزن، حرارت و فشار، سیستم برنامه ریزی، کلید مغناطیسی، مدار گویا و سیستم JPS است. این کمربند تا وقتی که به درستی از روی بدن سرنشین عبور نکند بسته نمی شود و حتی به خودرو نیز اجازه حرکت نمی دهد. همچنین اگر حین حرکت کمربند را باز کنید، به شما هشدار می دهد و مدت محدودی به شما وقت می دهد تا کمربند را مجدد ببندید، در غیر این صورت دور موتور را به طور خودکار کم می کند تا زمانی که سرعت خودرو به 40 کیلومتر در ساعت برسد.

سیستم هشدار انحراف از مسیر

در صورتی که راننده در اثر خواب آلودگی یا حواس پرتی از مسیر منحرف شود، این سیستم در عرض 200 میلی ثانیه به طور خودکار فعال می شود و با لرزش صندلی به راننده هشدار می دهد. قرار است این سیستم در آینده مجهز به بارکدخوان نیز شود تا با خواندن بارکد علائم رانندگی، دستورالعمل های لازم را به راننده اعلام کند.

سیستم هشدار نقاط کور

در خودروهای مجهز به سیستم هشدار نقطه کور روی هر آینه جانبی یک دوربین دیجیتال نصب می شود که هریک از آن ها فضایی به ابعاد 5/9 در 3 متر را پوشش می دهد و در هر ثانیه 25 تصویر تهیه و به پردازشگر سیستم می فرستد تا در صورتی که یک وسیله نقلیه در نقطه کور قرار داشت به راننده هشدار دهد. این سیستم در سرعت های بالاتر از 10 کیلومتر بر ساعت فعال می شود و به وسایل نقلیه ای که 20 کیلومتر بر ساعت آهسته تر یا 70 کیلومتر بر ساعت تندتر حرکت می کنند واکنش نشان می دهد.

با توجه به ضریب تاثیر خودرو در افزایش یا کاهش آمار مرگ ومیرهای جاده ای با طراحی اصولی آیتم های ایمنی فعال و غیرفعال خودرو می توان به طرز چشمگیری شاهد کاهش تلفات جانی باشیم. متاسفانه آمار نشان می دهد که اکثر خودروهای درگیر در تصادفات هولناک فاقد تجهیزات ایمنی هستند.