لزوم افزایش سالانه ۲۰ درصدی حمل بار توسط راهآهن / توسعه ناوگان ریلی با اولویت تولید داخل
تین نیوز | یک کارشناس حمل‌و‌نقل ریلی با تأکید بر اینکه حمل بار توسط راهآهن باید سالانه 20 درصد افزایش یابد، بر لزوم توسعه ناوگان ریلی و رشد بهره‌وری خطوط تأکید کرد و گفت: در توسعه ناوگان، اولویت تولید داخل است.
محمد ساطعی در مورد ضرورت تشکیل جلسات کارشناسی و تخصصی جهت دستیابی به مشخصات فنی واگن‌های حمل بار با حداکثر بهره‌وری در شبکه ریلی، اظهار داشت: در صنعت مواد معدنی هزینه حمل و نقل رقم قابل ملاحظه‌ای از قیمت تمام شده را تشکیل می‌دهد.
وی ادامه داد: در این میان، سیستم حمل و نقل ریلی، امکان حمل انبوه با قیمت مناسب را برای این صنعت فراهم کرده است.
ساطعی با بیان اینکه در سال گذشته حدود 70 درصد بار حمل شده توسط راهآهن مربوط به مواد معدنی بوده است، بیان کرد: در 9 سال گذشته تناژ سالانه حمل شده بار توسط راهآهن بین 32 تا 34 میلیون تن در نوسان بوده است، یعنی در 9 سال گذشته میزان تناژ حمل شده راهآهن تقریباً ثابت بوده است؛ در سال 84 خصوصی‌سازی ریلی انجام شد و در سال 83 و قبل از خصوصی‌سازی این میزان 29 میلیون تن بوده است.
این کارشناس حمل و نقل ریلی یادآور شد: به منظور افزایش سهم حمل و نقل ریلی و با توجه به برنامه راهآهن جمهوری اسلامی ایران برای افزایش حمل بار از 33 میلیون تن به حداقل 70 میلیون تن در چهار سال آینده، وجود امکانات مناسب نظیر توسعه ناوگان باری و رشد بهره‌وری ناوگان موجود، امری انکارناپذیر است.
وی ادامه داد: طبق برنامه راهآهن جمهوری اسلامی ایران هر سال تناژ بار حمل شده توسط قطار، باید حدود 20 درصد افزایش یابد.
ساطعی با بیان اینکه تشکیل و اعزام قطار کار سختی است، افزود: راهآهن جمهوری اسلامی ایران به سمتی می رود که کار اعزام را قطارها را برنامه‌ای کند؛ در حال حاضر 30 درصد از قطارهای کشور برنامه ای است.
برنامه‌ریزی برای حمل 50 میلیون تن سنگ‌آهن و مواد معدنی تا سال 97
این کارشناس حمل و نقل ریلی بیان کرد: برنامه‌ریزی راهآهن تا سال 97، حمل 70 میلیون تن بار است که بیش از 70 درصد آن معادل 50 میلیون تن، اختصاص به سنگ‌آهن و مواد دارد، بنابراین از مقدمات رسیدن به این هدف، توسعه ناوگان بهینه حمل مواد معدنی است.
وی تأکید کرد: برای رسیدن به این هدف، توسعه همه جانبه زیرساخت، مدیریت بهینه ناوگان و رشد بهره‌برداری از خطوط ریلی، ضروری است که این هدف تنها از طریق تعامل متقابل راهآهن و شرکت‌های خصوصی امکانپذیر است.
ساطعی با اشاره به اینکه مالکیت و مدیریت ناوگان بر عهده شرکت‌های خصوصی حمل و نقل ریلی است، مواد معدنی را اصلی‌ترین کالای قابل حمل سیستم ریلی معرفی کرد و گفت: با توجه به برنامه‌ریزی انجام گرفته در حوزه فولاد به ویژه در فولاد کاوه جنوب کیش، این کارخانه نیاز به مصرف 14 میلیون کنسانتره برای تولید 8 میلیون گندله را دارد، بدین ترتیب شرکت‌های ریلی بار برنامه‌ریزی حمل خود را متمرکز بر حمل مواد معدنی کرده‌اند.
این کارشناس حمل و نقل ریلی ادامه داد: همچنین کارخانه فولاد خراسان قرار است سالی 3 میلیون تن گندله داشته باشد.
ساطعی با بیان اینکه سنگ‌آهن به بدنه آسیب چندانی نمی‌زند، گفت: سال‌های اخیر بدنه اغلب واگن‌ها آسیب دیده و پوسیده است که این موضوع باید در طراحی واگن‌های جدید لحاظ شود؛ همه واگن‌های لبه بلند مشکل پوسیدگی از ارتفاع 60 تا 70 سانتی متر از کف را داشته‌اند.
این کارشناس حمل و نقل ریلی تأکید کرد: همه موارد مربوط به واگن باری و بوژی در ایران انجام می‌شود، به جز تست خستگی بوژی؛ این تست حدود 6 ماه طول می‌کشد و حدود 300 هزار یورو هزینه دارد.
ارجحیت رشد بهره‌وری ناوگان و خطوط بر سرعت قطارها در حمل ریلی بار
وی با بیان اینکه طول خطوط راهآهن در حال حاضر بیش از 10 هزار کیلومتر است، گفت: بیشتر منابع و کارخانجات فولاد در جنوب شرق قرار دارد، خط‌آهن بافق بندر عباس دو خطه شده و خط‌آهن بافق - اصفهان در حال دو خطه شدن است، اما وسعه محل‌های تخلیه متناسب با آن نیست.
این کارشناس حمل و نقل ریلی ادامه داد: بهتر است در مورد محور بافق - بندرعباس از حداکثر ظرفیت بار محوری 25 تن استفاده کنیم، در محورهای با ظرفیت کمتر، کمتر بار می‌زنیم، اما طراحی را بر اساس 25 تن قرار دهیم.
ساطعی اضافه کرد: در قطارهای باری بحث سرعت قطارها مطرح نیست، در آمریکا، کانادا، برزیل، استرالیا و دیگر کشور‌های صاحب نام در عرصه سیستم ریلی، معیار آن است که آنقدر بار بزنند که در فراز بیشینه با سرعت پیوسته حرکت کند.
وی بیان کرد: در تأثیر برقی‌سازی خطوط ریلی بر افزایش حمل کالا، باید گفت: با این خطوط برقی موجود، فقط 1000 تن افزایش حمل رخ داد مثلاً در محور تبریز به جلفا که این رقم چندان نبود، اما اگر از لکوموتیو برقی 6 محوره استفاده شود ظرفیت 50 درصد افزایش داده می‌شود.
این کارشناس حمل و نقل ریلی بیان کرد: واگن 6 محوره در ازای هر قطاری که سیر می کند 35 تا 40 درصد ظرفیت را افزایش می‌دهد.
توسعه ناوگان ریلی کشور با اولویت تولید داخل
وی با تأکید بر حمایت از تولید داخل برای توسعه واگن‌های باری کشور، افزود: از تولید داخلی حمایت می‌کنیم، در حال حاضر شرکت سازنده واگن پارس خوب عمل کرده است، مثلاً 200 دستگاه واگن را 2.5 ساله تحویل داد و اگر منابع مالی افزایش یابد، قدرت تولید آنها نیز افزایش می‌یابد.
این کارشناس حمل و نقل ریلی یادآور شد: در صورتی که تولید داخل واقعاً توانایی و ظرفیت تولید را نداشت، می‌توان برای توسعه ناوگان باری از محصولات کشور‌های خارجی نیز استفاده کرد.
