جوامع محلی حلقه مفقوده رونق گردشگری دریایی

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد سرآمد، در بنادر مختلف کشور از جمله چابهار، کیش، قشم گرفته تا بنادری که در استان های شمالی کشور وجود دارد، امکانات بسیار خوبی جهت استقرار پیدا کرده است. به نظر می رسد که با برنامه ریزی های صورت گرفته شرایط برای بازدید گردشگران دریایی توسط سازمان بنادر و دریانوردی تاحدودی فراهم شده است. با این حال آنطور که کارشناسان می گویند، توسعه و رونق گردشگری دریایی در کشور، نیازمند تغییر نگرش مردم در گردشگری از خشکی به دریاست.

گردشگری دریایی تعریف خاص خود دارد اینکه فردی برای تحصیل و یا تجارت عازم جزایری مانند، کیش، قشم یا شود، گردشگری دریایی نیست. بنابراین باید افزایش اقامت مردم باهدف بهره گیری از جاذبه های دریا و طبیعت گردی برنامه ریزی های راهبردی داشت، متأسفانه در کشور ما یک سازمان خاص به منظور ساماندهی گردشگری دریایی وجود ندارد درواقع اداره بنادر و کشتیرانی اغلب کشتی ها را باهدف تجارت دریایی می سازد و نه باهدف جابجایی گردشگری دریایی از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور چه برآوردی از افزایش تعداد گردشگران دریایی تا سال های آتی انجام داده است تا برای آن برنامه ریزی خاص صورت گیرد. البته باید گفت که در حوزه گردشگری دریایی نیازمند تهیه سیاست ها و رویکردهای کلی و همچنین اراده در ایجاد زیرساخت ها و همچنین بازاریابی و تبلیغ این مقوله هستیم، چراکه سواحل بکر و زیبای استان های ساحلی و جزایر ایران برای هر فردی جالب توجه است.

اراده دولت چهاردهم برای گردشگری دریایی

ابتدای آذرماه سال جاری بود که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعلام کرد: دستور اکید رهبری انقلاب این است که اقتصاد دریا فعال شود. همچنین رئیس جمهوری نیز نماینده خاصی را برای این منظور تعیین کرده و خوشبختانه جلسات بسیار خوبی نیز برگزار شده است. آنطور که مشخص است دولت چهاردهم برای رونق گردشگری به همراه تحقق برنامه های اقتصاد دریا محور و توسعه صادرات با کشورهای حاشیه دریای خزر و همچنین کشورهای حوزه خلیج فارس می خواهد با اعتماد به بخش خصوصی و توانمندی های موجود در نزد جوامع محلی تا ضمن حمایت از تولیدکنندگان ملی، شرایط را برای بهبود وضعیت تجهیزات و زیرساخت های گردشگری دریایی فراهم کند.

با این اوصاف تاکنون فرهنگ سازی عمومی مناسبی به منظور توسعه گردشگری دریایی صورت نگرفته است و مردم اطلاعات لازم و کافی را در این زمینه ندارند. بسیاری از فعالان حوزه گردشگری دریایی و صاحب نظران حوزه اقتصاد و توسعه دریاپایه در کشور معتقدند که هنوز نتوانسته ایم از ظرفیت های دریایی بهره مند شویم.

ناتوانی در بهره مندی از ظرفیت های اقتصاد دریا

ایران هنوز نتوانسته از ظرفیت های اقتصاد دریا به خوبی بهره مند شود. مهمترین مساله تایید کننده این گزاره، افزایش سهم اقتصاد ساحلی از تولید ناخالص داخلی است که آمار دقیقی در این رابطه وجود ندارد اما عدد برآورد شده از سهم اقتصاد ساحلی از تولید ناخالص داخلی حدود ۲ درصد است.  این در حالی است که در کشورهای دریایی بیش از ۴۰ درصد از GDP از بخش اقتصاد ساحلی تامین می شود. استفاده از منابع دریایی، محیط زیست و موضوعات متعدد دریایی در عین حال که باعث رشد اقتصادی می شود به تعاملات بین المللی کمک می کند، از این رو حفظ دریا و منابع آن مورد توجه است.

در حوزه حمل و نقل دریایی نیز اقدامات خوبی صورت گرفته است. خوشبختانه ایران توانسته با تخصص هایی که داشته به خصوص در دوران تحریم ها، می توانیم بگوییم در این بخش مشکل اساسی در ارتباطات بین المللی نداریم و در آیمو جزو ۱۰ کشور برتر دنیا هستیم. با این حال باید پذیرفت که در زمینه های عمومی و دریا را فرهنگ سازی کرده و مردم را به این سمت سوق دهد خیلی فعال نبوده ایم. با این حال این امیدواری در دولت چهاردهم وجود دارد که با تغییر نگرش در حوزه دریا، بتوانیم روح جدیدی به فعالیت های کسب و کار افرادی که در آینده می خواهند آینده ایران را رقم بزنند، بدمیم. امیدواریم این فرهنگ و اقن اقدام روز به روز گسترش یابد و برای اشاعه اقدامات بعدی در حوزه دریا کمک خواهیم کرد.

پیشرفت مهم و جدید دیگری که باعث تثبیت و تامین امنیت در گردشگری دریایی چه در سطح آب و یا زیر سطح آب می شود توسعه و پسشرفت وسایل ناوبری و کمک ناوبری است. اگرچه وجه اول این پیشرفت ها از آن صنایع نظامی، تجاری، مسافربری است اما همگون سازی این وسایل با تجهیزات به کار گرفته شده در گردشگری دریایی این امکان را فراهم می آورد تا گردشگران با خاطری آسوده تر سفر نمایند.

ظرفیت های بالقوه گردشگری در دریا و خشکی

بررسی ظرفیت های گردشگری ایران بیانگر بالقوه بودن بسیاری از عوامل موثر در جذب گردشگر است که با وجود اینکه کشورهای جهان به خصوص کشورهای همسایه ایران از آن استفاده کرده اند اما هنوز برنامه ریزی جامعی پیرامون آن در کشور ایران صورت نگرفته است. پرداختن به جاذبه های اکوتوریسم و نیز برقراری اقلیمی متناسب با چهارفصل در کشور خود گویای این توانایی است. سرزمین ایران با آثار تاریخی، هنر، میراث گران سنگ فرهنگی خویش به طور قطع برای جهانگردان عهد قدیم، یکی از بهترین مقصدهای توریستی محسوب می شده است و این موضوع در سفرها افزوده شده که توسعه گردشگری داخلی و خارجی از نتایج آن است.

قرار گرفتن ایران در مرکزیت خاورمیانه و میان دریای خزر و خلیج فارس خود یکی از ظرفیت های اصلی برای این موضوع است. این پتانسیل چشم اندازی را متصور می سازد که با توجه به ابعاد ژیواکونومیکی موجود گردشگری به عنوان یکی از صنایع پر سود در کشور بدل گردد. اگرچه گذر جاده ابریشم از ایران خود گویای اهمیت اقتصادی ایران است. اما کشف و زوایای جدیدی از توسعه اقتصادی ممکن نمی شود مگر با به کارگیری توانمندی های جغرافیایی جهت جذب گردشگر که وجود دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب یکی از مهمترین پتانسیل های جذب گردشگری دریایی است..

گردشگری پایدار با همراهی جوامع محلی

چالش های پیش روی صنعت گردشگری در بخش دریا تنها مختص به یک یا دو استان دریایی و دارای ساحل در کشور نیست و این مشکلات در اغلب مناطق ساحلی کشور وجود دارد درواقع، بحث گردشگری دریایی آن طور که باید و شاید مورد استفاده بهینه نگرفته است، ظرفیتی که می تواند صنعت گردشگری استان های ساحلی را رونق ویژه بخشد. در بررسی نقاط ضعف گردشگری دریایی چند نکته مهم همچون ادغام مفهوم گردشگری دریایی و مسافرت دریایی، بیگانگی مردم با ظرفیت دریایی و دیگری نبود زیرساخت های متناسب با ظرفیت های موجود قابل بیان است. رونق گردشگری پایدار می تواند توسط بومیان هر شهر یا منطقه ساحلی و حتی جزایر در برنامه قرار گیرد و با تغییر نگرش و فرهنگ، به عنوان یک شغل پنداشته شود. موضوعی که تاکنون از آن غافل بوده ایم و تنها دریکی دو منطقه از استان هرمزگان به صورت جدی باعث درآمدزایی شده است.

بیشترین فعالیت در عرصه های و سواحل آبی کشورمان در محدوده های شهری و روستایی مربوط به تأسیسات بندری و نظامی است که این فعالیت ها فقط پنج درصد سواحل را به خود اختصاص داده و ۹۵ درصد ظرفیت ساحلی کشورمان، بدون استفاده باقی مانده است، در حالیکه این مناطق با برخورداری از اهمیت راهبردی در مقیاس جهانی و منطقه ای، به عنوان یکی از مهمترین نواحی ارزشمند سیاسی و اقتصادی جهان به شمار می رود و می تواند با توسعه مناسب، نقش اقتصادی و سیاسی بالایی در سطوح منطقه ای و جهانی ایفا کند.