کریدورهای جدید؛ ایران را در تجارت جهانی دور می زنند

کشورمان ایران، با تاریخ طولانی و غنی خود، همواره به عنوان پلی بین شرق و غرب و شمال و جنوب شناخته شده است.

به گزارش تین نیوز به نقل از سی نیوز، موقعیت ویژه ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک کشور در گذشته و حال، ارزشی خاص به آن بخشیده است. اما در دنیای امروز و با ظهور کریدورهای تجاری جدید، این منزلت به طور جدی مورد تهدید قرار گرفته است. در این گزارش، به بررسی چالش ها و فرصت هایی که این کریدورهای جدید برای ایران ایجاد می کنند، و نقش این تحولات در آینده اقتصادی و ژئوپلیتیک کشور خواهیم پرداخت.

کمربند و راه: یک چالش جدی برای ایران

یکی از پروژه های زیرساختی مهم، ابتکار «کمربند و راه» چین است که به ویژه مسیرهای زمینی و دریایی جدیدی را برای تجارت جهانی ایجاد می کند. این پروژه ها، که در تاریخ از ایران عبور می کرد، اکنون در حال دور زدن سرزمین ما هستند. به عنوان مثال، دالان های کاسپین، قراگروم-گوادر و میانی، همگی مسیرهایی هستند که می توانند منافع ایران را تهدید کنند.

منافع و تهدیدات کریدورهای جدید

از بین شش دالان اصلی که تحت عنوان «راه ابریشم نوین» چین معرفی شده اند، سه دالان قلمرو ایران را دور می زنند و به طور مستقیم بر امنیت ملی ایران تأثیر منفی می گذارند. در این راستا، چالش ها و تهدیدات هر یک از دالان ها به تفکیک بررسی می شود:

1. دالان کاسپین
   این دالان به بندر ترکمن باشی در ترکمنستان منتهی می شود و می تواند موجب حاشیه نشینی بندرهای شمالی ایران شود. با افزایش سرمایه گذاری های ترکیه در این بندر، موقعیت ایران به عنوان یک کانون تجاری در منطقه به چالش کشیده می شود.

2. دالان قراگروم-گوادر
   این دالان از چین به بندر گوادر پاکستان می رسد و می تواند اهمیت بندر چابهار ایران را کاهش دهد. همزمان با این تغییرات، نفوذ منطقه ای عربستان سعودی نیز افزایش خواهد یافت و این می تواند به کاهش قدرت ایران در حوزه خلیج فارس منجر شود.

3. دالان میانی
   این دالان ارتباط مستقیمی بین قزاقستان و ترکیه برقرار می کند و می تواند به تقویت موقعیت ترکیه در منطقه منجر شود، که از منظر رقابت اقتصادی برای ایران حائز اهمیت است.

این تغییرات در کریدورها و همکاری های منطقه ای می تواند به کاهش نفوذ ایران در آسیای غربی و مرکزی منجر شود. در این راستا، دولت عراق نیز پروژه «کریدور راه توسعه» را با هدف اتصال به ترکیه از طریق راه آهن و بزرگراه ها دنبال می کند. این پروژه به روشنی نشان دهنده تلاش های کشورهای همسایه برای کاهش وابستگی به ایران است.

علاوه بر این، کریدور هند – خاورمیانه – اروپا که به تازگی به تصویب رسیده، نیز تلاشی برای دور زدن ایران و تقویت موقعیت هند در برابر چین به شمار می رود.

ضرورت تغییر رویکرد ایران

با توجه به این چالش ها، ایران باید هرچه سریع تر رویکرد خود را تغییر دهد و به دنبال بهره برداری از فرصت های باقی مانده باشد. از آنجا که موقعیت جغرافیایی ایران می تواند به عنوان یک مزیت کلیدی مورد استفاده قرار گیرد، باید تلاش شود تا روابط تجاری و زیرساختی با کشورهای همسایه تقویت شود.

این اقدام نه تنها می تواند امنیت ملی ایران را تقویت کند، بلکه به ارتقای موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک آن نیز کمک خواهد کرد. به عنوان مثال، تقویت همکاری های اقتصادی با کشورهای CIS (جمهوری های مستقل مشترک المنافع) و کشورهای حاشیه خلیج فارس می تواند به ایجاد بازارهای جدید برای ایران منجر شود.

واقعیت این است که اگر ایران نتواند به سرعت به تغییرات جهانی پاسخ دهد، ممکن است با عواقب اقتصادی، امنیتی و … روبه رو شود. از این رو، هوشیاری و اقدام مؤثر در برابر تحولات جاری امری ضروری به شمار می آید. برای تحقق این هدف، نیاز است که سیاست های ملی در راستای تقویت زیرساخت های تجاری و اقتصادی اصلاح و به روز شوند.