◄ تلاش شرکت های حمل و نقل ریلی برای بقا به جای توسعه و سرمایه گذاری
لازم است قیمت گذاری انرژی به گونه ای انجام شود که امکان پذیری رشد حمل و نقل ریلی فراهم گردد.
دبیر انجمن حمل و نقل ریلی معتقد است: در کشور ما به دلایل مختلفی نظیر زیان ده بودن بخش دولتی متولی این بخش از یک سو، مشکلات بودجه ای و نقدینگی این بخش از سوی دیگر و نیز مشکلات روزافزون اقتصادی بخش خصوصی سرمایه گذار در این حوزه، بخش حمل و نقل ریلی در ایران دچار بحران است.
به گزارش تین نیوز، سبحان نظری این مطلب را در قالب یاداشتی در دنیای اقتصاد بیان کرد و افزود: از این رو اگر نخواهیم بگوییم حمل و نقل ریلی گرفتار بحران هویت است، به ناگزیر باید بگوییم حمل و نقل ریلی گرفتار بحران مطلوبیت است.
وی گفت: مطلوبیت این شیوه حمل و نقل از یک سو در نگاه سرمایه گذاران اندک است و از سوی دیگر از منظر مشتریان و کاربران آن. برای درمان این بیماری و بیرون رفتن از این بحران باید سراغ 2 داروی ضروری رفت. داروی نخست، رشد و بالندگی از درون این بخش است و داروی دوم، پرورش و حمایت بیرونی.
او ادامه داد: تمام اقتصادهای بزرگی که صادرات حجیم مبتنی بر کالاهای عمده مثل فولاد، پتروشیمی، کشاورزی و مواد معدنی دارند قبل از انجام هر کاری گره لجستیک را در کشورشان گشوده اند، آن هم با تاکید بر حمل و نقل ریلی.
بیشتر بخوانید:
حمل و نقل ریلی؛ کودکی محبوب اما مغفول
دبیر انجمن حمل و نقل ریلی خاطرنشان کرد: دومین اقدام آن است که راه آهن باید برای افزایش بهره وری دارایی های دولتی و خصوصی موجود و نیز رشد جذابیت سرمایه گذاری جدید تلاش ویژه ای داشته باشد. متاسفانه اکنون بهره وری دارایی های موجود و جذابیت سرمایه گذاری تازه پایین است و به همین دلیل می توان ادعا کرد که سرمایه گذار مستقل، رغبتی به حضور در این بخش ندارد. در این مورد دارایی و سرمایه گذاری زیادی وجود دارد که متاسفانه از آنها استفاده نمی شود.
وی افزود: بخش حمل و نقل ریلی مثل دستگاهی است که می تواند سه شیفت کار کند ولی به دلایل ساده و پیش پاافتاده که قابل رفع هم هستند؛ یک شیفت کار می کند. شما هر بخش اقتصاد کشور را که نگاه کنید کشاورزی، ساختمان، معدن و حمل و نقل مثلاً در حمل و نقل؛ حمل و نقل جاده ای و ریلی، تقریباً همین نسبت یک سوم بهره وری در آنها نیز صادق است.
نظری تاکید کرد: متاسفانه شاخص بهره وری به اندازه نزدیک یک سوم نمونه های خوب دنیاست. کلید جذب سرمایه گذاری تازه، سودآور کردن این سرمایه گذاری ها و افزایش جذابیت آن است. در این رابطه لازم است با کمک گرفتن از استارت‌آپ ها بسیاری از موانع را مرتفع کرد و اصلاً سرمایه گذاری هم نیاز ندارد. این استارت آپ‌ها آمده اند که مشکل را حل کنند. یکی از این راه ها، مدد گرفتن از فناوری اطلاعات است.
دبیر انجمن حمل و نقل ریلی در مورد اقدام سومی که لازم است انجام شود، گفت: بخش خصوصی نیز در درون خود نیازمند اصلاحات و رشد است. بسیاری از فرآیندهای داخلی شرکت های حمل و نقل ریلی موجود در کشور با همان رویه ها و فرآیندهای سنتی که بر شرکت های دولتی حاکم بوده در حال مدیریت است.
وی ادامه داد: بدیهی است یک تفاوت مهم در نگاه شرکت های خصوصی با نگاه دولتی این است که خصوصی ها چابک تر و فناورانه تر رفتار می‌کنند و این نکته در مدیریت این شرکت ها باید مدنظر قرار گیرد.
او افزود: نکته مهم دیگر در تحلیل وضعیت بخش خصوصی این است که ساختار بازار پس از خصوصی سازی دچار پراکندگی فراوان شده به گونه ای که اقتصاد مقیاس در کارکرد این شرکت ها تقریباً فراموش شده است. در واقع مقدار دارایی های فیزیکی در اختیار این شرکت ها بسیار کمتر از حدی است که باعث شود این قاعده مهم اقتصادی را محقق کنند.
به گفته وی انجام اصلاحات لازم برای رشد مقیاس این شرکت ها، اصالتاً بر عهده خود بخش خصوصی است و البته دولت نیز می تواند ابزارهای تشویقی برای انجام این اصلاحات فراهم کند.
نظری ادامه داد: اما دومین دارویی که برای توسعه بخش حمل و نقل ریلی و تحقق اهداف مقدس تدوین شده برای آن باید در نظر گرفت، حمایت و پشتیبانی دولت و مجلس به معنای واقعی کلمه است.
وی افزود: طبق اسناد بالادستی نظیر سیاست های کلی نظام در بخش حمل و نقل ابلاغی مقام معظم رهبری و قانون برنامه ششم توسعه، باید سهم حمل و نقل ریلی در جابجایی بار به حداقل ۳۰ درصد و در جابجایی مسافر به دست‌کم ۲۰ درصد افزایش یابد.
دبیر انجمن حمل و نقل ریلی گفت: هدف گذاری های توسعه ای برای بخش حمل و نقل در همه کشورهای صاحب اقتصاد پیشرفته در دنیا به گونه ای است که رشد سهم حمل و نقل ریلی را به عنوان یک هدف راهبردی مدنظر قرار می‌دهند و تنظیمات سایر متغیرهای سیاسی و اقتصادی را به عنوان مقدمات و لوازم تحقق هدف راهبردی مذکور انجام می دهند. برای مثال یکی از لوازم رشد سهم حمل و نقل ریلی آن است که نقش 2 شیوه حمل و نقل ریلی و حمل و نقل جاده ای نقش مکمل باشد نه رقیب.
وی افزود: این در حالی است که در کشور ما با قیمت گذاری گازوئیل در حد نزدیک به صفر، به صورت تصنعی مبالغ کرایه‌های حمل‌و‌نقل جاده‌ای پایین نگه داشته شده و در نتیجه کرایه‌های حمل در دو بخش جاده‌ای و ریلی نزدیک به یکدیگر هستند. در چنین شرایطی، گزینه حمل‌و‌نقل ریلی مزیت ارزانی خود را از دست می‌دهد و بدیهی است که از منظر مشتریان، مزیت زیست‌محیطی راه‌آهن چندان اهمیتی ندارد.
نظری تاکید کرد: بنابراین شرکت های حمل و نقل ریلی و راه آهن دولتی ناگزیرند برای حفظ سهم خود در بازار دست به اعمال تخفیفات عمده بزنند و این اقدام به نوبه خود سودآوری این شرکت ها را کاهش می دهد تا حدی که مهم ترین دغدغه این شرکت ها در شرایط کنونی حفظ وضع موجود و بقاست، نه توسعه و سرمایه گذاری جدید.
او عنوان کرد: با این توضیحات روشن است که اگر دولت و مجلس محترم قصد دارند اهداف مدون بخش حمل و نقل ریلی را محقق کنند، لازم است تنظیمات سیاسی و اقتصادی را در بخش حمل و نقل ریلی و سایر بخش های حمل و نقل و نیز در قیمت گذاری انرژی به گونه ای انجام دهند که امکان پذیری رشد حمل و نقل ریلی را فراهم کنند.
