راهکار مقابله با فتنه ژئوپلیتیکی کریدور ادعایی زنگزور چیست؟

به گزارش تین نیوز به نقل از ترابران ، دکتر احمد کاظمی، استاد حقوق بین الملل و پژوهشگر حوزه اوراسیا در وبسایت شخصی خود نوشت که با ورود ترکیه پس از جنگ دوم قره باغ به تقابل جمهوری آذربایجان و ارمنستان و متعاقب آن ورود آشکار رژیم صهیونیستی به یاری باکو و در نهایت با غلبه جمهوری آذربایجان بر ارمنستان، ترکیه با طرح دالان تورانی موسوم به زنگزور در ظاهر و به نمایندگی از ناتو در باطن، باکو را در مسیر سخت رودررویی با جمهوری اسلامی ایران قرار داد. رژیم نامجوی باکو نیز با نمایش های متعدد و با عناوین مختلف استان سیونیک ارمنستان را زنگزور تلفظ کرد و باورش شد که می تواند با پشتیبانی ترکیه در ظاهر و انگلیس در باطن، راه ارتباطی جمهوری اسلامی ایران به اروپا را در شمال غربی کشور به بهانه متصل کردن نخجوان (در واقع ترکیه) به سرزمین اصلی (باکو) ببندد. هرچند همه می دانند که با به هم پیوستگی کشورهای جبهه مقاومت و راهیابی ایران به مدیترانه به عنوان یکی از مسیرهای ارتباطی با دنیا، انحصار راه های عبوری ایران به اروپا از مسیر ترکیه شکسته و حمایت حاکمان ترکیه از داعش در برهم زدن امنیت سوریه و عراق در همین راستا تحلیل می رفت و امروز هم ترکیه درصدد آن است که با کنترل این مسیر عبور ایران به اروپا را به انحصار خودش برگرداند.

در چنین شرایطی به نظر می رسد که طرح اخیر موضوع موسوم به زنگزور از سوی روسیه نیز برای کنترل ترکیه توسط حاکمان مسکو و امتیازگیری از اردوغان در مواقع حساس و نیز جبران تبعات خروج روسیه از قفقاز باشد.

خوشبختانه حساسیت دقیق و به موقع کارشناسان و مسئولان کشورمان در مقابل اظهارنظرهای خارج از قاعده همکاری مسئولان روسی باعث عقب نشینی حاکمان این کشور از روند سیاست های خود در این مسئله در رویکرد اعلامی شد ولی این موضوع نباید به معنی رفع حساسیت آگاهان جامعه و مسئولان باشد. لذا جمعی از اندیشکده های فعال جمهوری اسلامی در حوزه قفقاز و اوراسیا ضمن رصد اتفاقات و سیاست های اعلامی و اعمالی کشورهای منطقه با تأکید بر چهار محور مورد عنایت رهبر انقلاب مبنی بر تعلق خاک قره باغ به مسلمانان جمهوری آذربایجان، لزوم برچیدن بساط تکفیری ها از نزدیکی مرزهای ایران اسلامی، تغییرناپذیر بودن مرزهای تاریخی و لزوم امنیت ارامنه قره باغ بعد از آزادسازی مواردی را شامل مسائل زیر اعلام کردند:

با هرگونه تغییرات مرزی و ژئوپلیتیکی مخالفت شدید داشته، خواهان استمرار رویکرد اقتدارآمیز کشور در این حوزه در سایه رهنمودهای رهبری هستیم.

بر حمایت ایران از گشایش همزمان همه خطوط مواصلاتی و مسیرها در منطقه قفقاز با احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای میزبان تاکید داریم.

بر این نکته که در بند نهم توافق نامه آتش بس ۲۰۲۰ مسکو هیچ حقوقی برای ایجاد کریدور برای باکو و آنکارا پیش بینی نشده است تاکید داریم و اعلام می کنیم که ارمنستان به لحاظ حقوقی تعهدی برای ایجاد کریدور ندارد. اندیشکده های ایرانی موافق این دیدگاه تعدادی از اندیشکده های ارمنی هستند که دولت ایروان حتی در خصوص تصمیم به ارائه راه های مواصلاتی عادی باید با توجه به تحولات تاریخی و اغراض طرفین، هوشمندانه تصمیم بگیرد. توافقنامه آتش بس ۲۰۲۰ مسکو پس از، حذف کریدور لاچین و اخراج و پاکسازی قومی ارامنه بومی از قره باغ اعتبار خود را به لحاظ حقوقی از دست داده است.

راهگذر ایرانی ارس اقتصادی ترین و منطقی ترین مسیر ارتباطی و ترانزیتی مناطق غربی جمهوری آذربایجان به نخجوان است به دلیل آنکه این کریدور صرفاً با اهداف ترانزیتی طراحی شده و هیچ اغراض امنیتی قومی تاریخی و چشمداشت های ارضی در آن وجود ندارد. ما از دولت ایران می خواهیم فرایند اجرایی این طرح را با سرعت زیاد به پایان برسانند.

جمهوری آذربایجان بیش از ۳۰ سال است که از مواهب ترانزیتی ایران و خاک این کشور برای اتصال به نخجوان استفاده می کند. انتظار می رود که دولت باکو به پاس قدردانی از این رویکرد برادرانه ایران، در عمل از اجرایی شدن راهگذر ایرانی ارس حمایت کند و به استفاده ابزاری و تبلیغاتی از این طرح پایان دهد.

اندیشکده های ایرانی انتظار دارند روسیه در چهارچوب مدل ۳+۳ و با خودداری از گرفتار شدن در فتنه های ژئوپلیتیکی ناتو در منطقه قفقاز از هرگونه اقدام و موضع گیری که به زمینه سازی برای ایجاد کریدور ادعایی زنگزور (دالان تورانی ناتو) می انجامد خودداری کند و از راهگذر ایرانی ارس که به نفع همه کشورهای منطقه است به صورت جدی حمایت کند.

روشن هست که ناتو تلاش دارد با ایجاد فتنه ژئوپلیتیکی دالان تورانی ناتو یا همان کریدور ادعایی زنگزور، از این ابزار در بستر گذار به نظم نوین جهانی علیه ایران، روسیه و چین در حوزه های مختلف به ویژه انرژی، ترانزیت، قومگرایی و گسترش ناتو به عنوان اهرم فشار استفاده کند. راهکار مقابله با این فتنه همکاری ایران و روسیه در چهارچوب منافع دراز مدت و پرهیز از تمرکز بر طرح هایی هست که درنهایت منجر به تقویت ناتو در قفقاز و آسیای مرکزی می شوند.