◄ به بهانه 81 سالگی راه‌آهن سراسری: اتصال شمال‌به‌جنوب در 6 سال

آخرین پیچ

رضا شاه پهلوی، در ایستگاه راه آهن تهران آخرین پیچ و مهره راه آهن شمال به تهران را سفت می‌‌کند. ۳۰ بهمن ماه ۱۳۱۵

بریدن روبان

رضاشاه پهلوی با بریدن نوار سه رنگ، پروانه بهره‌برداری از خط آهن شمال به تهران را می‌دهد ۳۰ بهمن ماه ۱۳۱۵

افتتاح سر موعد

از ویژگی های مهم افتتاح راه آهن سراسری، افتتاح به موقع و سر موعد وعده داده شده بود: ۵ شهریور ماه ۱۳۱۷

نشان

نخستین بار در 23 مهر 1307 بود که کلنگ راه آهن سراسری در جایی حوالی میدان گمرک تهران (رازی فعلی) به زمین زده شد. این زمانی است که در شهر تهران ۲۰۰ هزار نفر زندگی می‌کنند

گزارش دهی

رضا شاه پهلوی روی پله‌ها راه آهن سراسری ایران به گزارش وزیر طرق گوش می‌دهد مهندس یورگن ساکسیلد نیز در کنار وزیر ایستاده است

دانمارکی‌ها

کمپانی دانمارکی کمپ ساکس برای ساخت راه آهن سراسری ایران انتخاب شد. حسنعلی منصور وزیر فواید عامه، یورگن ساکسیلد رییس این کمپانی را را در سال 1307 به تهران فراخواند و این فرد در جلسه ای با حضور شاه، عنوان کرد که راه‌آهن سراسری در ۶ سال می سازد. البته در این جلسه تاکید شد که کمپانی کمپ ساکس راه‌آهن را نمی‌سازد بلکه اندازه‌گیری‌ها را انجام می‌دهد و گذرگاه راه‌آهن را تعیین می‌کند. سرانجام قرارداد در روز ۸ اردیبهشت ماه سال ۱۳۱۲ با کمپانی کمپ ساکس بسته شد تا پروژه ساختن راه‌آهن سراسری ایران را به پایان برسانند.

ساکسیلد

ساکسیلد برای ساخت راه آهن سراسری ایران با کمپانی‌های ایرانی، ایتالیایی و آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، سوئدی، بلژیکی و یونانی قرارداد بست. در کنار مهندسین خارجی 55هزار کارگر ایرانی در ساختن راه آهن سراسری ایران یاری کردند. در کنار کارگران ایرانی بزرگترین گروه 2هزار کارگر ایتالیایی بودند که برای خوراک آنها کارخانه اسپاگتی سازی در ایران به راه انداخته شد.

راه آهن شمال

راه آهن شمال در روز دوشنبه ۱۳ آبان ماه ۱۳۰۸ گشایش یافت. رضا شاه پهلوی و همراهان او در این افتتاحیه حضور داشتند

راه آهن سراسری

رضاشاه پهلوی و ولیعهدش در مراسم گشایش راه آهن سراسری

پل شیرگاه

شاخصه اصلی راه آهن شمال، پل های زیبا با طراحی های منحصر به فردی است که در بیش تر موارد توسط شرکت های ایتالیایی انجام شده است. این پل در شیرگاه مازندران قرار دارد و همین الان هم در حال استفاده است

پیشروی

راه آهن از دره تالار با گذر از ۵۰ تونل و پل‌های بسیار از کوه البرز بالا می‌رود

فیروزکوه

راه‌آهن در ایستگاه فیروزکوه

ریل گذاری

کار ریل گذاری در کنار یک رودخانه. راه آهن سراسری ایران

تالار

به زیبایی معماری این پل نگاه کنید. این پل، «تالار» نام دارد و برروی رودخانه «تالار» در «زیراب» مازندران ساخته شده است

پل گدوک

این پل در منطقه گردنه گدوک نزدیک فیروزکوه، بلندترین منطقه راه آهن شمال ساخته شد

کارگران

نباید از نقش کارگران زحمتکش ایرانی در جریان راه‌اندازی این پروژه بزرگ ملی غافل بود. کارگرانی که در گرما و سرمای طاقت فرسا به سختی تلاش کردند تا کار مهندسان به بار نشیند

سه خط طلا

شاهکار مهندسی و معماری راه آهن سراسری، موسوم به «سه خط طلا» است. مهندسان دانمارکی پس از تهیه نقشه راه آهن شمال، متوجه شدند که راه‌آهن باید از روستای عباس‌آباد (که بعدها به ورسک تغییر نام داد) عبور می‌کرد و قطار پس از عبور از روستای ورسک باید با طی مسافت ده کیلومتر و نیز ۶۰۰ متر صعود، از کوهستان عبور و به سمت تونل گدوک حرکت می‌کرد که حرکت در چنین شیب تندی برای قطار ناممکن بود.

سه خط طلا

مهندسان تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا کنند که به سه خط طلا معروف شد. طراحی این خطوط به جهت کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها در نظر گرفته شده است که برای ایرانیان ارزشی به مراتب بیشتر از طلا دارد. از این رو به این سه حط راه آهن که بالای یکدیگر قرار دارند به اصطلاح سه خط طلا می گویند.

سه خط طلا

بهترین مکان برای مشاهده و عکسبرداری از پل ورسک و سه خط طلا، جاده فیروزکوه به حساب می‌آید.شما باید ماشین خود را در جای مناسب پارک کرده و نظاره گر زیبایی و عظمت این اثر زیبا شوید.

ورسک

راه‌آهن شمال پس از تالار از روی پل ورسک می‌گذرد. پلی زیبا و دوست داشتنی که به دست یک مهندس اتریشی ساخته شده و افسانه های زیادی درباره آن وجود دارد که ظاهراً واقعیت ندارند

رابسویچ

روزنامه اطلاعات در تاریخ پنجم اردیبهشت 1315 با مهندسی اتریشی به نام لادیسلاوس فون رابسویچ (L. Von Robcevidc) مصاحبه کرده و وی را مهندس طراح پل ورسک خوانده است. در مصاحبه خود با خبرنگار روزنامه اطلاعات می‌گوید: «روزی که این مدل را برای احداث پل ورسک تهیه کردم مهندسان دیگر با نظر حیرت به آن نگریسته و اجرای نقشه و احداث آن را در شمار یکی از فتوحات علم مهندسی به حساب آوردند. امروز که این پل احداث گردیده همه من و رفقایم را تحسین می‌کنند و آن را در شمار بهترین پل‌های قشنگ و شاهکار مهندسی می‌دانند.»

هانس ناتر

سرپرستی مهندسان محاسب و طراح پل ورسک برعهده هانس اتو ناتر (Hans Otto Nater) مهندس سوئیسی بوده‌است که در طراحی و احداث پل و ایستگاه راه‌آهن برن سوئیس نقش داشت. هانس ناتر (۱۸۵۶–۱۹۵۴. م) نابغه ریاضی و پل‌سازی، فارغ‌التحصیل دانشگاه پلی تکنیک زوریخ سوئیس بود که طراحی و انجام محاسبات پل‌های راه‌آهن سراسری ایران و نیز پل ورسک توسط گروهی از مهندسان تحت نظارت او انجام شد.

پل ورسک

پل ورسک در سال ۱۳۱۵ به بهره‌برداری رسید. این پل که راه‌آهن سراسری تهران ـ شمال را به هم متصل می‌کند در ارتفاع ۱۱۰ متری از ته دره با دهانه ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شد و در شمار مهم‌ترین آثار فنی مهندسی راه‌آهن شمال ایران محسوب می‌شود که در مهرماه ۱۳۵۶ با شماره ۱۵۳۴ ثبت آثار ملی شده‌است. در حال حاضر قطارهای مسافری تهران-ساری و تهران-گرگان و قطارهای باری و سوختی پس از گذشت نزدیک به 80 سال هر روز چندین مرتبه از روی آن می‌گذرند.

جاذبه سیاحتی

امروزه پل ورسک علاوه بر اهمیت ویژه در صنعت حمل ونقل، از جاذبه‌های سیاحتی ایران نیز محسوب می‌شود

تابلو

تابلوی ایستگاه ورسک که الان اثری از آن نیست

متفقین

نیروهای آمریکایی و بریتانیایی برای رساندن مهمات و غذا به نیروهای روسی محاصره شده در لنینگراد و مسکو به دست ارتش نازی، از خط آهن سراسری ایران استفاده کردند. سال 1943 میلادی

قطار آمریکایی

یک قطار متعلق به نیروهای آمریکایی که برای کمک به نیروهای محاصره روسیه در جنگ جهانی دوم، غذا و مهمات می برد

تهران

عکس قدیمی از ایستگاه راه آهن تهران

راه آهن تبریز

عکسی از ریل گذاری راه‌آهن تهران - تبریز

ارومیه

ورودی تونل راه‌آهن شرفخانه - قطور به درازای ۴۱۹ متر

راه آهن جنوب

رضا شاه پهلوی در مراسم گشایش راه آهن جنوب. هفتم دی ماه 1307

سد دز

ایستگاه راه‌آهن در کنار رود دز . راه‌آهن جنوب از صالح‌آباد نزدیک به شهر دزفول آغاز می‌شد. راه‌آهن جنوب میان بروجرد و صالح‌آباد در کنار رود دز از میان کوه‌ها و صخره‌های پولادین ساخته شد. در این راه ۱۵۰ کیلومتری بیش از ۱۵۰ تونل که رویهم رفته درازای آنان ۶۰ کیلومتر می‌شود کنده شد تا راه‌آهن بتواند از میان کوه‌های سخت و دره‌های تنگ بگذرد.

صالح آباد

ایستگاه راه‌آهن در صالح‌آباد خوزستان

راه آهن جنوب

رضاشاه پهلوی پس از گشایش راه آهن جنوب، با قطار از اهواز (ناصری) عازم بندر شاهپور (بندر امام فعلی) شد تا از اسکله و تجهیزات این بندر بازدید کند

پل سیاه

پل راه‌آهن‌رو بر روی رودخانه کارون که به پل سیاه معروف است ۱۴ تیر ماه ۱۳۱۲ گشوده شد

سد دز

پل راه‌آهن صخره‌های آهنین جنوب ایران را به هم می‌پیوندد

ایستگاه پایانی

بندر شاهپور ایستگاه پایانی راه‌آهن سراسری در جنوب ایران

در میان کوه‌های زاگرس

نمایی زیبا از حرکت یک قطار در میان کوه‌های زاگرس