◄ فاصله بین خرابی لوکوموتیوها در 6 سال گذشته/ شاخص های قابلیت اعتماد و آماده به کاری ناوگان ریلی چیست؟

عباس قربانعلی بیک:  اتحادیه بین المللی راه آهن ها (UIC)، Guideline 4 از استانداردهای IRIS را در سال 2016 با هدف ارائه دستورالعمل به سازمان ها در زمینه پیاده سازی و نگهداری سیستم مدیریت کسب و کار (BMS) و گواهی  RAMS/LCC تدوین نموده است.

RAMS (قابلیت اعتماد، آماده به کاری، تعمیر پذیری و ایمنی) و LCC (هزینه چرخه عمر) از عوامل کلیدی موفقیت در صنعت ریلی هستند. این جنبه ها (RAMS/LCC) در تمام بخش های صنعت ریلی، از جمله ناوگان و اجزای آنها، اهمیت ویژه ای دارد.

نکات کلیدی در مورد RAMS، قابلیت اعتماد (اطمینان): توانایی یک مجموعه برای انجام عملکرد مورد نیاز تحت شرایط معین و در طول یک دوره زمانی مشخص، قابل اندازه گیری از نظر زمان، مسافت طی شده یا چرخه های کاری. شاخص های کلیدی عملکرد شامل(MTTF)، میانگین زمان تا خرابی (MTBF)، میانگین زمان بین خرابی ها و (MDBF) میانگین فاصله بین خرابی ها. 

در قراردادها، تعریف دقیق خرابی، زمان و دسته بندی خرابی ها (مهم، اصلی، جزئی) بین طرفین قرارداد ضروری است. 

بررسی شاخص های قابلیت اعتماد و آماده به کاری در مشخصات ناوگان ریلی در کشورهای مختلف موضوع مقاله زیر است:

 (Analysis of Reliability and Availability Indicators in Railway Vehicle Ordering Specifications of the Operating Agencies of Various Countries) 

نویسندگان مشخصات سفارش وسایل نقلیه ریلی را در کره، ایتالیا و آتن تحلیل کرده اند. سیستم مدیریت RAMS شامل مدیریت پیکربندی، مهندسی عوامل انسانی، تحلیل پشتیبانی لجستیک و تحلیل هزینه و اثربخشی عملیاتی است. در زمینه شاخص های قابلیت اطمینان: راه آهن کره از مفهوم MKBSF (میانگین کیلومتر بین خرابی سرویس) استفاده می کند که باید حداقل ۴۰,۰۰۰ قطار کیلومتر باشد. ایتالیا و یونان از شاخص های MDBF و MDBCF (میانگین فاصله بین خرابی زیربخش ها) استفاده می کنند. MDBF باید حداقل ۱۶۰,۰۰۰ قطارکیلومتر باشد. در ایتالیا و یونان، MDBCF برای سیستم های مختلف متفاوت است. برای مثال: بدنه وشاسی: ۲۵۰ هزار کیلومتر (هک)، سیستم درب ها: ۱۵ هک، تهویه: ۳۰ هک، ترمز: ۱۷.5 هک ... .

در راه آهن کره جنوبی، آماده به کاری ناوگان که خود به قابلیت اعتماد و تعمیرپذیری وابسته است باید حداقل 95 درصد باشد.

مفهوم خرابی در کشورهای مختلف متفاوت است: در کره: تأخیر بیش از ۱۰ دقیقه. در ایتالیا و یونان: تأخیر بیش از ۵ دقیقه. 

در تجربه بازدید از راه آهن ایتالیا در سمینار WCRR در سال 1376 شاخص هایRAMS  برای سیر روزانه 1400 کیلومتر در 16 ساعت (سالانه 400 هزار کیلومتر) با هدف کمتر از 2 و نیم خرابی در میلیون کیلومتر سیر قطار و آماده بکاری بیشتر از 96 درصد و تعمیرپذیری 1 دلار در هرکیلومتر سیر قطار 11 واگنه با دو لوکوموتیو برقی ETR500 تعیین شده بودند. این ناوگان شامل 30 قطار سریع السیر ETR500 با سرعت 300، توان حدود 9 مگاوات، وزن 627 تن و طول 328 متر بود (تین 248437).

با اندازه گیری فاصله بین خرابی ها نه تنها میتوان لوکوموتیوهای پرخرابی را می توان شناسایی نمود بلکه نوع لوکوموتیوهای پرخرابی و حتی زیرسیستم ها هم با روش پارتو ... در تعمیرات لوکوموتیوهای آفریقای جنوبی قابل تفکیک خواهند بود (تین 243384).

آمار روزانه 101 طی 6 سال 1398 تا 1403 نشان می دهد فاصله بین خرابی ها (MDBF) در لوکوموتیوهای باری از 10.8 هزار کیلومتر (هک) در سال 1398 به 3 هک در سال 1403 رسیده است (بر اساس آمار نیمه ماه فروردین و مهرماه هرسال)،

این شاخص برای لوکوموتیوهای مسافری از 81 هک در سال 1398 به 9.6 هک کاهش یافته است (با سیرروزانه 400 و 700). 

محاسبه این شاخص (MDBF) برای انواع لوکوموتیو نتایج جالبی دارد که نمونه آن برای مرداد ماه سال جاری به ترتیب از بیشترین به کمترین اینگونه است: 1- U30C با متوسط 6 لوکوموتیو گرم 5.8 هزار کیلومتر (هک)، 2- C30-7 با 24 گرم 5.3 هک، 3- GT26 با 95 گرم 5 هک، 4- DF8 با 17 گرم 4.1 هک، 5- GT26 خصوصی با 59 گرم 2.4 هک، 6- GT26MP با 40 گرم 2.2 هک، 7- آلستوم 1 خ با 11 گرم 2.2 هک، 8- Map24 خ با 40 گرم 1.9 هک، 9- آلستوم 2 با 13 گرم 1.7 هک.

بیشترین عدم کشش نسبی به ترتیب 82، 73 و 65 در Map24، آلستوم 1 و DF8، خاموشی نسبی به ترتیب 446، 382 و 339 در آلستوم 2، آلستوم 1 و GT26 خ، عدم تحریک نسبی: 318، 208 و 162 در Map24، آلستوم 2، GT26MP رخ داده است.

15 سال زمان کسب اطلاعات 106 خرابی مولدهای برق ... اعضاء OECD در راه آهن به کمتر از یک ماه می رسد (تین 257248).