◄ روند افزایشی و رفتار هزینه تعمیر و نگهداری لکوموتیو در سال های کاری

شرکت رولندبرگر در گزارش خود در سپتامبر 2018 (19 شهریور 1397) با عنوان راهبرد و ساختار جدید توسعه راه آهن ایران به بخش لکوموتیو اشاره و هزینه نگهداری متوسط سالانه در هر دو نوع باری و مسافری را بسیار بالاتر از کشورهای مورد مقایسه اعلام می نماید: در صفحه 196، هزینه نگهداری متوسط 122 هزار دلار بر لکوموتیو باری و در ایران 619 هزار دلار (این ویژگی به عمر بالای لکوموتیوهای باری نسبت داده شده است، دقت این عدد برای ایران مورد تردید است) و برای سایر کشورها چنین آمده: آلمان 153، سوئیس 164، اتریش 137، فرانسه 136، ایتالیا 127، لهستان 89، انگلیس 146، ترکیه 65 و روسیه 80، در همین صفحه به خارج از سرویس بودن 38 درصد از لکوموتیوهای باری اشاره شده است (این عدد در اروپا 14 درصد است).

در صفحه 222 هزینه نگهداری لکوموتیو مسافری متوسط 118 هزار دلار بر لکوموتیو و در ایران 631 هزار دلار و سایر کشورها:

آلمان 152، سوئیس 154، اتریش 131، فرانسه 136، ایتالیا 123، لهستان 86، انگلیس 142، ترکیه 64 و روسیه 76

مفروضات این صفحه مشابه صفحه 196 برای لکوموتیو باری است (35 درصد هزینه نیروی انسانی تعدیل شده PPP و 65 درصد قطعات).

از همین نویسنده:

پایش بهره وری لکوموتیو در دهه 70، ضرورت و فرصت های پیش رو

در این صفحه هزینه لکوموتیو مسافری ایران 4 برابر آلمان و سوئیس و 10 برابر ترکیه و بیش از 8 برابر روسیه اعلام شده است.

در صفحه 220، عمر متوسط لکوموتیوهای مسافری بدون ایران 29سال و برای ایران بیشتر از 25 و سایر کشورها چنین آمده:

آلمان 28، سوئیس 32، اتریش 21، فرانسه 32، ایتالیا 27، لهستان 37، انگلیس ؟، ترکیه 31 و روسیه 27

• بر اساس مندرجات صفحه 2 گزارش وزارت انرژی آمریکا با عنوان زیر در طول عمر 30 ساله این لکوموتیوها

Total Cost of Ownership for Line Haul, Yard Switchers and Regional Passenger Locomotives 

سیر سالانه لکوموتیو باری 192 و برای لکوموتیو مسافری 256 هزار کیلومتر، قیمت لکوموتیو باری 2  میلیون و 500 هزار دلار و مسافری 3 میلیون دلار است (نو و با تکنولوژی یکسان ولی باری 6 و مسافری 4 محوره)، هزینه نگهداری 125 هزار دلار بر سال برای هردو نوع لکوموتیو، سهم سوخت در باری و مسافری حدود 80 درصد هزینه مالکیت، نرخ مصرف ویژه سوخت باری و مسافری 5900 و 4800 سانتیمتر مکعب بر کیلومتر، و بر اساس مندرجات صفحه 7 هزینه موتور 30 تا 40 درصد هزینه نگهداری محاسبه شده است.

• در کتاب قیمت ها و هزینه ها در صنعت ریلی (پروفسور باوم گارتنر پلی تکنیک لوزان- ترجمه شده) میانگین بلندمدت هزینه نگهداری لکوموتیو دیزلی در آمریکا 60 سنت بر کیلومتر محاسبه شده است (با توجه به بارمحوری، کشش بالا و بار سنگین).
• همچنین در صفحه 84 مشخصات فنی لکوموتیو زیمنس، هزینه متوسط لکوموتیوها طی 30 سال، سه میلیون و 800 هزار یورو شامل دو میلیون و 700 هزار یورو نگهداری پیشگیرانه و یک میلیون و صد هزار یورو رفع خرابی منظور شده که در آن فرض شده هر لکوموتیو سالانه 250 هزار کیلومتر سیر داشته باشد، در این محاسبه سهم قطعات 99 درصد و سهم نیروی انسانی 1 درصد محاسبه شده، متوسط هزینه نگهداری سی ساله لکوموتیو دیزلی زیمنس، 128 هزار یورو با بیش از 7 میلیون کیلومتر سیر به دست آمده و متوسط 10 ساله 79 و متوسط سال اول 31 هزار یورو شده است (با سیر سالانه 250 هزار کیلومتر، 51 سنتیم)
• در جدول محاسبات هزینه در لکوموتیو آلستوم هزینه نگهداری موتور دیزلRK215  طی ده سال برآورد شده است که متوسط آن 27 هزار پوند و به ترتیب از سال اول تا دهم برابر است با 8، 10، 28، 9، 51، 11، 21، 13، 99 و 14 هزار پوند با 7 هزار ساعت کار در سال که مبین بالا رفتن شدید هزینه در سال های پنجم و نهم و کاهش هزینه در سال های بعد از این سال هاست.
• مصرف سوخت سالانه 2092 هزار لیتر، هزینه سوخت این موتور با 12 پنس بر لیتر بیشتر از ده برابر هزینه قطعات شده است.
• نمودار گزارش شرکت رایتز هندوستان در اوایل دهه هفتاد برای کارخانجات بازسازی لکوموتیو کرج، بخوبی این روند افزایشی و کاهشی هزینه نگهداری پس از هر مرحله اساسی یا بازسازی را نشان می‌دهد (برگرفته از کتاب سیاه مرکز تحقیقات راه آهن).  
• با بروزرسانی این اعداد بر اساس گزارشات تعمیرات داخلی و پیمانکاران و نتایج ساخت داخل و بهبود مشخصات، نه تنها می توان هزینه ها را کاهش داد بلکه می توان قابلیت اعتماد لکوموتیو را که از ویژگی های مهم در حمل و نقل ریلی است،  افزایش داد.

* کارشناس حمل و نقل