◄ تلاش روسیه و ترکیه برای کنار گذاشتن ایران از کریدورهای منطقه ای/ ایران باید مزایای تجاری خود را افزایش دهد

نشست خبری سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو با محوریت نقش دیپلماسی در توسعه اقتصادی مناطق آزاد تجاری و صنعتی با حضور رئیس این سازمان 20 آذر 1403 با حضور حسین گروسی، رئیس این سازمان، برگزار شد.

به گزارش تین نیوز به نقل از تجارت نیوز، سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو قصد دارد روز سه شنبه هفته آینده، 27 آذر 1403، همایشی بین المللی با موضوع «نقش دیپلماسی در توسعه اقتصادی مناطق آزاد تجاری و صنعتی» با هدف تقویت تعاملات و فراهم سازی بسترهای لازم برای گسترش ارتباطات اقتصادی بین المللی برگزار کند. 

اکنون در حالی سازمان منطقه آزاد به دنبال تقویت روابط بین المللی خود به ویژه با کشورهای عضو سازمان ها اکو و اوراسیاست که مسائلی مانند تحریم، حضور در لیست سیاه FATF و تلاش کشورهایی نظیر ترکیه و روسیه برای کنار گذاشتن ایران از کریدورهای منطقه ای و جهانی مناطق آزاد را با چالش هایی مواجه کرده است.

از این رو سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو با برگزاری نشست خبری در روز جاری علاوه بر تبیین برنامه های همایش هفته آینده، به سوالات خبرنگاران پیرامون چالش ها و مشکلات موجود پاسخ داد. 

شهرستان ماکو و مرز بازرگان، در شمال غربی ایران یکی از شهرهای تاریخی کشور است که به عنوان دروازه تجاری ایران و اروپا از دیرباز نقش پررنگی در فعالیت های بازرگانی ایران و منطقه داشته است. همجواری این منطقه با کشورهای حوزه قفقاز در کنار نزدیکی آن به قطب صنعتی تبریز و بهره مندی از زیرساخت های توسعه یافته منطقه بر اهمیت استراتژیک و ظرفیت های این منطقه افزوده است.

منطقه آزاد تجاری – صنعتی ماکو برای بهره گیری از این ظرفیت ها در سال ۱۳۸۹ و با مساحتی بالغ بر ۵۰۰ هزار هکتار احداث شد. این منطقه که شامل بخش هایی از ماکو، بازرگان، شوط و پلدشت می شود، از سمت شرق با جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان و از سمت غرب با کشور ترکیه مرز مشترک دارد. همچنین ویژگی های طبیعی و اقلیمی این منطقه و جاذبه های گردشگری طبیعی، فرهنگی و تاریخی آن موجب شده منطقه ماکو در صنعت توریسم ایران نیز جایگاه قابل توجهی داشته باشد.

مهم ترین اهداف و فعالیت های منطقه آزاد تجاری – صنعتی ماکو شامل گسترش خدمات تجاری و ترانزیتی، صنایع گردشگری و اکوتوریسم، صنایع فرآوری و کشاورزی و همچنین توسعه واحدهای بزرگ کشت و صنعت و انتقال فناوری های نو به منطقه است.

آمادگی منطقه آزاد ماکو برای تبدیل شدن به هاب کشورهای اکو

حسین گروسی، رئیس سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو، در ابتدای این نشست گفت: مناطق آزاد تجاری و صنعتی باید یک رویکرد خارجی داشته باشند. این رویکرد از آن جهت است که جذب سرمایه های خارجی ها و ایرانیان خارج از کشور تسهیل شود. ازجمله آنکه منطقه ماکو به دلیل هم مرزی با ترکیه دروازه اتصال به اروپا شناخته می شود و در کنار آن، دارای بزرگ ترین مرز زمینی ایران هم است. در این زمینه کشورهای عضو اکو می توانند همکاری های گردشگری و فرهنگی با ایران داشته باشد.

او ادامه داد: در همین زمینه به شورای عالی مناطق آزاد این پیشنهاد ارائه شد که هر منطقه بتواند به عنوان یک هاب خاص با سازمان های بین المللی ارتباط بگیرد که ماکو برای تبدیل شدن به هاب کشورهای عضو سازمان اکو آمادگی دارد. علاوه بر ترکیه و پاکستان که دو عضو مؤسس این سازمان هستند، سازمان منطقه آزاد ماکو آمادگی همکاری به هشت عضو دیگر را هم در زمینه های گردشگری، فرهنگی و ... دارد. 

آغاز ارتباط فرهنگی با کشورهای عضو اکو

گروسی با اشاره به برگزاری همایش سازمان منطقه آزاد در روز سه شنبه هفته آینده، تشریح کرد: ۲۷ آذرماه آغاز ارتباط فرهنگی با کشورهای عضو اکو خواهد بود. سال آینده این رویداد در اردیبهشت ماه و به میزبانی ماکو با حضور کشورهای عضو اکو برگزار می شود و از این پس به عنوان تقویم رسمی هر سال در دومین ماه سال به اجرا درمی آید. 

وی با اشاره به اهمیت کریدورهای فعال در ایران توضیح داد: در همایشی که هفته گذشته در مشهد با حضور عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، و اسد مجیدخان،  دبیر کل سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، آنها هم به اهمیت اقتصادی و منطقه ای کریدور شرق به غرب تأکید کردند. کریدوری که قسمتی از آن به ماکو هم عبور می کند. بدین شکل که چین از طریق ترکمنستان وارد سرخس می شود، سپس به ماکو و بعد هم چشمه ثریا می رود.

او با بیان اینکه کریدور شرق به غرب سه شاخه دارد، توضیح داد: شاخه شمالی به دلیل جنگ اوکراین تعطیل است. کریدور میانی از طریق ترکمنستان وارد دریای خزر می شود و از آنجا به ارمنستان و ترکیه و اروپا می رود. کریدور دیگر از طریق ترکمنستان و ایران است که تا تبریز ادامه دارد. از تبریز تا سه راه مرند باید بازسازی و حدود ۲۰۰ کیلومتر در این مسیر باید بازسازی شود.

این مقام مسئول افزود: در این منطقه یک دهکده لجستیک به مساحت ۱۸۲۰ هکتار راه اندازی شده که شامل بندر خشک، فرودگاه و راه آهن می شود. در جلسه تصویب طرح جامع منطقه آزاد ماکو بحث لجستیک، ترانزیت و تجارت مطرح شد. موضوع دیگر کشت و صنعت و امنیت غذایی است که در آن بزرگ ترین باغ مدرن پسته و گردو راه اندازی شده که در شمال غرب کشور بی سابقه است.

وی درباره مناطق دارای استعداد گردشگری در منطقه آزاد ماکو گفت: یکی از موضوعات طرح جامع، به جز باغ مدرن حوزه کشاورزی، شیلات و دامپروری، گردشگری است که دارای دو بخش علمی و تاریخی است. یعنی می تواند گردشگری ترکیبی صورت گیرد. افراد می توانند آنجا را ببیند و بعد از ترکیه دیدن کنند. گردشگری خرید نیز با احداث فروشگاه ها می تواند در دستور کار باشد.

تلاش کشورهای دیگر برای دورزدن ایران در کریدورها طبیعی است

رئیس سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو در پاسخ به پرسش تجارت نیوز مبنی بر اینکه با توجه به تحولات منطقه، به ویژه سوریه و نقش ترکیه و روسیه در آن، ممکن است روسیه یا ترکیه ایران را در کریدورها دور بزنند؟ توضیح داد: طبیعی است که برخی رقبا و همسایگان بخواهند ایران را کنار بگذارند و کریدورهای دیگر را جایگزین کنند، اما باید با کشورهای همسایه و دوست، طوری برنامه ریزی انجام داد که خدمات ایران با کمترین قیمت در اختیار شرکت های خارجی قرار گیرد.

او ادامه داد: مسیر ایران یک مسیر هموار است. برخی کشورها تلاش دارند برخی کریدورها مانند عراق و سوریه را جایگزین ایران کنند، اما هزینه های حضور در این کریدورها مانند فاو بسیار بیشتر است. هر تاجری صرفه اقتصادی را در نظر می گیرد. ما نیز باید ترانزیت را ارزان کنیم که در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شده تا کریدور ماکو ارزان تمام شود.

گروسی در پاسخ به این سوال که با توجه به تحریم ها و محدودیت مبادلات بانکی برنامه مناطق آزاد برای اجرای برنامه های تجاری و ترانزیتی چیست؟، اعلام کرد: منطقه آزاد ماکو آمادگی دارد هم در دهکده لجستیک و هم در ریل با چین مشارکت  داشته باشد. اخیرا بازدیدی از چین مذاکراتی با برخی شرکت های این کشور صورت گرفت. صحبت داشتیم که کریدور را با توجه به تفاهم نامه اجرا کنیم. درخصوص تحریم ها نیز تحریم اتفاق جدیدی نیست. با تمام فشارهایی که تحریم ها داشته توانسته ایم آن را مدیریت کنیم.

به گفته او مدل دیگر به بحث بانک آفشور یا بانکداری برون مرزی بازمی گردد که در خنثی سازی تحریم ها موثر است.