◄ راهکار حل بحران ارز در ایران از زبان استاد دانشگاه «نورث ایسترن» آمریکا
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه نورث ایسترن آمریکا بازار ثانویه ارزو چند نرخی بودن ارز را سیاستی زیان‌آور برشمرد و به تشریح آن پرداخت.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه نورث ایسترن آمریکا بازار ثانویه ارز و چندنرخی بودن ارز را سیاستی زیان‌آور برشمرد و به تشریح آن پرداخت.
به گزارش تین‌نیوز به نقل از ایلنا، کامران دادخواه گفت: در سیستم ارزی ایران دو سیاست ساختاری نادرست موجب زیان‌های فراوان به اقتصاد ایران و شیوع فساد و سوءاستفاده شده‌اند؛ چندنرخی بودن ارز و تعیین دستوری نرخ‌ها.
او در ادامه گفت: در واقع دولت ایران به تولیدکنندگان خارجی یارانه می‌پردازد. اما ایجاد این بازار جدید به‌خوبی مکانیسم فساد و سوءاستفاده از سیستم را آشکار کرده است.
دادخواد در ادامهتنها راهکار را ایجاد بورس آزاد ارز بیان کرد و گفت: در این مکانیسم یک نرخ همگانی ارز از طریق فرایند عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
این اقتصاددان اضافه کرد: دو نکته درباره این بازار نیاز به گفت‌وگو و تشریح دارد؛ نخست آن‌که بخش عمده درآمد ارزی ایران از طریق فروش نفت و در دست دولت است. دوم آن‌که برخی استدلال می‌کنند، برای واردات کالاهای ضروری و مورداحتیاج مردم، باید ارز با نرخ ارزان در اختیار واردکنندگان قرار گیرد.
دادخواه تاکید کرد: اکنون باید روشن‌شده باشد که واردکننده در محاسبه این‌که بر اساس چه قیمتی کالای وارداتی را بفروشد، نرخ بازار آزاد ارز را منظور می‌کند. گذشته از آن‌که با پرداخت رشوه می‌تواند بخشی از ارز خریداری‌شده را در بازار آزاد بفروشد و بی‌دردسر مبلغ هنگفتی به جیب بزند.
او ادامه داد: اما حتی فرض کنیم که واردکنندگان عرضه کالای خود را بر اساس نرخ رسمی تعیین می‌کنند کالای خارجی به قیمت پایین عرضه خواهد شد و منجر به خروج تولید کننده داخلی از عرصه رقابت می‌شود.
استاد دانشگاه بوستون واردات دارو با ارز دولتی را نیز نادرست برشمرد و تشریح کرد: در چنان مواردی دولت باید بودجه‌ای برای بیمه درمانی کنار بگذارد. اما این امکان همچنان وجود داشته باشد که تولیدکننده ایرانی همان دارو را در داخل تولید کند.
دادخواه یادآور شد: اگر همچنان در لزوم آزاد کردن نرخ ارز تردید دارید بیاد آورید که چین نه تنها ارز را ارزان‌تر از بازار نمی‌فروشد بلکه با تمهیداتی باعث می‌شود قیمت دلار در بازار بالاتر از نرخ تعادلی باشد، آن‌چنان که صدای آمریکا هم درآمده است.
او در مورد فروش ارز نفتی و تاثیر آن گفت: برای آن‌که از این منبع اصلی درآمد درست استفاده شود نخست دولت باید دو بودجه تدوین کند، بودجه ریالی و بودجه ارزی.
این اقتصاددان اضافه کرد: درآمد نفتی دولت به سه مصرف اصلی تخصیص داده می‌شود. نخست، مخارجی که دولت می‌باید با مصرف ارز خارجی انجام دهد از جمله مخارج ارزی سفارت‌خانه‌ها و مانند آن‌ها. دوم بخشی از درآمد نفت که دولت می‌تواند برای واردات کالا و خدمات به بخش خصوصی بفروشد. این میزان باید بر اساس نیاز دولت برای مخارجی که نمی‌توان از طریق مالیات و دیگر درآمدهای ریالی دولت تامین کرد برآورد شود. این میزان ارز به طریقی که خواهیم گفت در بازار آزاد ارز فروخته می‌شود و معادل ریالی آن به بودجه ریالی می‌رود. آنچه از درآمد ارزی باقی می‌ماند، دولت آن را در صندوق ذخیره دولتی( Sovereign Fund) می‌گذارد.
دادخواه در مورد کارکرد صندوق ذخیره دولتی گفت: دولت می‌تواند در زمان نیاز و تحت شرایطی از پول صندوق استفاده کند، اما به‌طور معمول این پول برای مخارج عادی نیست. آنچه دولت از درآمد ارزی برای عرضه در بازار ارز کنار گذاشته در پنج روز هفته که بازار باز و معاملات جریان دارد، به طریق مشخصی عرضه می‌شود.
او در ادامه اذعان داشت: فرض کنیم که بازار پنج روز در هفته و در مجموع پنجاه هفته در سال فعالیت می‌کند، باز فرض کنیم که دولت می‌خواهد دو میلیارد دلار در سال را به ریال تبدیل کند. در این صورت از آغاز سال دولت رسما اعلام می‌کند که در این سال در روزهایی که بازار باز است روزی هشت میلیون دلار در بازار عرضه می‌کند، البته این کار ساعت‌به‌ساعت انجام می‌شود.
