هفته گذشته چه اتفاقی برای بورس افتاد؟

طی هفته‌ای که گذشت شاخص بورس تهران ضمن ثبت یک رکورد جدید در نزدیکی سطح ۲۲۷ هزار واحدی، ریزش غیر منتظره را تجربه کرد و در نهایت فعالیت هفتگی خود را در حالی به پایان برد که نسبت به سقف فتح شده به میزان چهار درصد افت کرده بود.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از اقتصاد آنلاین  یک هفته دیگر از اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ نیز به پایان رسید. در هفته‌ای که گذشت شاخص بورس تهران برای نخستین بار پس  از دو ماه سقوط قابل توجه را در کارنامه خود به ثبت رساند. طی این هفته معاملات بازار سهام در حالی از سطح ۲۲۰ هزار و ۱۰۹ واحد آغاز شد که در دومین روز از هفته نماگر اصلی بورس تهران موفق به دستیابی تقریبی به کانال ۲۲۷ هزار واحدی شده بود، با این حال در این روز معاملات بازار سهام که ابتدا رو به رشد و با حجم عظیمی از تقاضا در اغلب نمادهای بورس و فرابورس شروع به کار کرده بودند کم کم مغلوب عرضه‌های سنگین فروشندگان شدند و مسیری نزولی را پیش گرفتند؛ مسیری که نه تنها به افت نماگر اصلی بازار در روز یکشنبه انجامید بلکه در روزهای دوشنبه و سه شنبه شکلی جدی‌تر به خود گرفت و در نهایت موجب کاهش ۸.۳ درصدی این شاخص از سقف ثبت شده در روزهای بعدی شد.

در این هفته اگر چه رشد  سه هزار و ۱۴۷ واحدی شاخص به منزله رشد قانون درصدی آن نسبت به روز قبل بود مرهمی اندک بر ریزش سنگین قیمت سهام در روزهای گذشته هم نداشت با این حال آنچنان که باید راه به جایی نبرد و باعث شد تا عملکرد هفتگی بورس تهران منتج به سه درصد کاهش ارزش این بازار شود.

نگاهی به تحولات هفته/ پیش زمینه‌‌های یک سقوط غیر منتظره

معاملات هفته جاری در حالی آغاز شد که رشد بالایی در بین تمامی نماگرهای بازار سهام که خود ناشی از تقاضای سنگین بر روی اغلب نمادهای موجود بود سبب شده بود تا حتی بسیاری فکر ریزش قابل توجه در روند قیمت ها را هم نکنند. با این حال عواملی همچون افزایش ریسک های سیاسی، بازده قابل توجهی که بازار سهام در مدت زمانی اندک داده بود و سایر عوامل ریز و درشت سبب شد تا در این هفته شاهد یکی از بیشترین ریزش های بازار سهام باشیم.

سقوط یاد شده اگرچه در ابتدا موجب افزایش ترس و هیجان منفی در میان معامله گران بازار سهام شد با این حال با اندکی تحمل می توان دریافت که رویدادی غیر طبیعی نبوده و در شرایط فعلی امری کاملاً محتمل بود.

برای درک چرایی این رویداد کافی است اندکی دامنه نگاهمان را به عقب‌تر ببریم و بررسی خود را ابتدای اسفند ماه سال گذشته آغاز کنیم.

روزهای پایانی بهمن ماه سال ۹۷ در حالی به اتمام رسیده بودند که ریزش های پی در پی قیمت ها در بورس و فرابورس موجب شده بود تا در کنار گزارش عملکرد های ماهانه و فصلی مناسب شرکت‌ها خوشبینی خوشایندی در میان سرمایه گذاران و معامله گران بازار سهام به وجود آید.

 در این دوره بود بدبینی ناشی از تحریم های یکجانبه آمریکا به دلیل عدم موفقیت آن ها رنگ باخته بود و و شاهد آن بودیم که بسیاری از سرمایه گذاران به دلیل آنکه شرکت ها توانسته بودند گزارش‌های عملکرد خوبی را منتشر کنند به ورود مجدد سرمایه بازار سهام روی آوردند.

همین امر سبب شد تا شاخص بورس تهران سفر خود را از کانال ۱۵۶ هزار واحدی در نخستین روزهای اسفند ماه سال گذشته آغاز کند و با بهبود وضعیت معاملات در روزهای آتی و افزایش میزان معاملات خرد روند رو به رشد قیمت سهام در آن ماه و فروردین ماه سال بعد بهبود یابد.

در واقع از همان زمان بود که تا روزهای ابتدایی هفته جاری روند سودی ورود نقدینگی و افزایش میزان معاملات خرد بورس تهران روز به روز تقویت شد و کار را به آنجا رساند که در روزهای اخیر شاهد رسیدن میزان معاملات خرد تا نزدیکی دو هزار میلیارد تومان در یک روز باشیم. رونق شکل گرفته در اسفند ماه موجب شد تا شاخص های بازار سهام فروردین ماه نیز در همین مسیر گام بردارند. این رونق اغواگرانه معامله‌گران کم تجربه را رفته رفته بر آن داشت تا بدون داشتن تجربه به سودای کسب سود سرشار از رشد قیمت ها سرمایه خود را به خرید سهام گسیل کنند؛ رویدادی که در نهایت منتهی به افزایش میزان خریدهای هیجانی ورشد قیمت نمادهای شد که بعضاً شرایط بنیادی مناسبی نداشتند.

همین مسئله بود که باعث شد تا سرمایه گذاران که در دو ماه گذشته چشمشان به دیدن رنگ های سبز بر روی تابلوی معاملات عادت کرده بود تحت تاثیر افزایش هیجان داد و ستد ها و فقدان تجربه لازم با دیدن نخستین فشار فروش جدی در بازار سهام فرار را بر قرار ترجیح دهند و به خروج سرمایه‌های خود از نمادهای خریداری‌شده مبادرت ورزند.

به موجب این رویداد بود که در روزهای دوشنبه و سه شنبه شاهد عرضه های سنگین در نمادهای مختلف بودیم. میزان این عرضه‌ها به حدی زیاد بود که در روز سه شنبه کمتر نمادی را می‌شد یافت که تاثیر مثبت بر شاخص بورس تهران گذاشته باشد.

اما چه اتفاقی در بازار سهام افتاده بود؟ آیا حالا که نشانه‌های  عقب گرد قیمت ها در روند حرکت شاخص نمایان شده باید نگران آن باشیم که سهم ها شعر زندگی خود را از دست داده باشند؟

 در پاسخ به این سوال ها باید به خاطر داشت اساساً پس از یک دوره رونق نسبتا طولانی که منجر به رشد تند و تیز قیمت در بسیاری از نمادهای بازار سهام شدند دیدن اصلاح های این چنینی امری دور از انتظار نیست. معامله‌گرانی که در دو ماه اخیر سودهای سرشاری را از سبز پوشی قیمت‌ها در بورس و فرابورس به دست آورده بودند طبیعی است که در شرایط فعلی بسته به ترجیحات شخصی شان تصمیم بگیرند موقتا یا دائم بخشی و یا تمام سرمایه شان را از موقعیت های معاملاتی خارج کنند، با این حال این به آن معنا نخواهد بود که ترجیحات عده‌ای از فعالان بازار به منزله عدم ارزندگی شرکت ها در مقطع فعلی است.

در واقع باید به خاطر داشت که همان گونه که قرار گرفتن قیمت ها در روند صعودی نزولی به نوبه خود امری طبیعی است، بروز اصلاح قیمت نیز در میان هر یک از این روند ها امری محتمل و محمول است. بنابر این نباید افت قیمت یا قیمت های موجود در بازار را به عنوان گواهی برای عدم ارزندگی سهام شرکت ها در نظر گرفت. چرا که نه تنها عاملی همچون قیمت‌های نسبی و ارزش جایگزینی شرکت ها در حال حاضر همچنان پایین است بلکه چشم انداز مثبت قیمت دلار که تاثیر مستقیم بر روی سود سازی ریالی شرکتهای صادراتی دارد امری قابل توجه است.

بنابراین می توان انتظار داشت اگرچه آخرین روز هفته با صعود بیش از سه هزار واحدی شاخص بورس به اتمام رسیده است، با این حال در هفته پیش رو نیز شاهد قرمز پوشی کم و بیش نماگرهای بازار سهام باشیم. چراکه اگر چه ارزندگی شرکت‌ها و مثبت بودن بسیاری از عوامل بر سر راه رشد قیمت‌ها برای بیشتر فعالان بازار مسجل است با این حال افزایش ریسک های سیاسی در روزهای اخیر ممکن است نقشی منفی بر سر راه رشد قیمت ها در روزهای آتی ایفا کند. مخصوصا این که حالا تحریم های ایالات متحده آمریکا بخش فلزات و معادن ایران را نیز هدف گرفته و ممکن است این امر در ماه‌های بعد نقشه کاهنده بر مقدار فروش شرکت های فلزی معدنی داشته شد.

با نگاهی به وضعیت نموداری نمایشگر اصلی بازار می توان دریافت که در صورت تداوم ریزش ها در هفته بعد تنها مقاومت مهم پیش روی شاخص بورس تهران سطح حدودی ۱۹۵ الی ۱۹۶ هزار واحد خواهد بود، در این دور از انتظار نیست که در صورت تداوم افت شاخص بورس شاهد پایین آمدن آن نهایتا تا سطح مورد نظر باشیم.