مونوریل سد راه خط B متروی قم

به گزارش روزنامه همشهری، اگر نگاهی به پروژه‌های عمرانی فعال در شهر بیندازیم، بدون شک پروژه‌های قطار شهری از مهم‌ترین آن‌ها هستند چراکه هم هزینه بسیار زیادی می‌طلبند و هم اثرهای بلندمدتی در وضعیت ترافیکی شهر دارند. 

 

در این میان، منوریل به عنوان یکی از پر بحث‌ترین پروژه‌های عمرانی شهر قم به گفته کارشناسان اثرش در مطالعات ترافیکی تقریبا صفر است. همین موضوع موجب شده در این سال‌ها این پروژه موافقان و مخالفان بسیاری داشته باشد. از آنجا که بحث‌های مربوط به منوریل از ابتدا قدری با مسائل سیاسی آمیخته شد، پیش از هر انتخاباتی صحبت درباره این پروژه یکی از موضوعات داغ گفت‌وگوهای انتخاباتی شورای اسلامی شهر و روستا محسوب می‌شود.

 

باید گفت صحنه انتخابات شورای شهر قم که هر لحظه گرم‌تر می‌شود، فرصت را برای بازخوانی عملکرد مدیران گذشته فراهم کرده است. در این میان عده‌ای دست به کار شده‌اند و حتی تلاش می‌کنند اشتباه‌های گذشته را تطهیر کنند. یکی از این اشتباه‌ها، منوریل است که ماه‌هاست به دلیل مشکلات متعدد حقوقی و فنی نیمه‌کاره مانده و هر از گاهی فقط یکی دو کارگر در ایستگاه‌های نیمه‌کاره‌اش بی‌هدف قدم می‌زنند.

 

هرچند مصلحت‌های انتخاباتی شوراها برخی از منتقدان دیروز منوریل را به مدافعان امروزش تبدیل کرده، نظر کارشناسان درباره این پروژه همچنان نسبت به گذشته هیچ تغییری نکرده است.

 

منوریل قم که با قیمت‌های امروز حدود 500 میلیارد تومان هزینه داشته اگر بخواهد با حداقل امکانات به بهره‌برداری برسد، حداقل 100 میلیارد تومان دیگر نیاز دارد و این درحالی است که برای کارشناسان و مدیران این موضوع روشن است که منوریل پس از افتتاح، مسافری نخواهد داشت.

 

عده‌ای در حالی این روزها از لزوم ادامه منوریل تا پردیسان سخن می‌گویند که همین قطعه 4/7 کیلومتری موجب شده وزارت کشور در تصویب اجرای خط B مترو تعلل کند و سرنوشت نامعلومی برای پرترددترین خط قطار شهری قم بر اساس مطالعات حمل و نقلی رقم بخورد. البته این مشت نمونه خروار ضررهایی است که منوریل متوجه شهر قم کرده اما بازخوانی آن شاید در شرایط کنونی خالی از فایده نباشد.

 

از جلسه‌های وزارت کشور خبر می‌رسد که قطعه‌ای از خط B مترو که موازی با منوریل است، از سوی کارشناسان پذیرفته نمی‌شود چرا که در گذشته هزینه برای ساخت یک خط قطار شهری در آن مسیر داده شده است. 

 

در مطالعات طرح جامع ترافیک شهر قم پیش‌بینی شده است این قطعه از چهارراه بازار تا فرهنگیان به این دلیل که از مراکز بزرگ جمعیتی مانند بازار و خیابان باجک عبور می‌کند، شاهد رفت و آمد بالایی خواهد بود . این درحالی است که موازی همین مسیر که منوریل آن را از وسط رودخانه پوشش داده، نمی‌تواند چنین کاربردی داشته باشد.

 

علاوه بر قم، شهر کرمانشاه هم در زمان دولت، زیر بار منوریل رفت و مسئولان شهری برای این که این طرح توجیه پیدا کند، یک خط قطار شهری تعریف کردند که در قسمتی روی ستون‌های منوریل می‌رود و در قسمت دیگر در قالب مترو نقش‌آفرینی می‌کند.

 

معاون شهرسازی و امور زیربنایی شهردار قم اضافه کرد: این گزینه هم برای قم مطرح بود و مطالعات آن به مشاور سپرده شد اما مشاور به این نتیجه رسید که ستون‌های منوریل توان تحمل این بار را ندارد و از نظر سازه‌ای این گزینه شکست خورد.

 

«علیرضا قاری‌قرآن» با اشاره به این که گزینه دیگر رفتن خط B مترو قم پس از چهارراه بازار به سوی خیابان امام خمینی(ره) است که این گزینه مطلوب نیست چرا که این خط مطالعات جداگانه و مسیر جداگانه‌ای خواهد داشت.

 

وی افزود: در نهایت گزینه مطلوب این است که خط B مترو در مسیر خود پذیرفته شود چراکه بر اساس مطالعات، اثرپذیری این خط از منوریل صفر است اما این موضوع منوط به پذیرش وزارت کشور است.

 

قاری‌قرآن با اشاره به این که مسیر سختی پیش روی راه‌اندازی منوریل در همین‌اندازه 4/7 کیلومتری وجود دارد، گفت: مسائل حقوقی قرارداد بین کارفرما و پیمانکار در این پروژه بسیار پیچیده شده و ختم این مسائل حقوقی نیاز به توافق‌هایی دارد که به راحتی امکان‌پذیر نیست و در نهایت تمام این توافق‌ها را دستگاه‌های بالادستی باید تأیید کنند تا پس از راه‌اندازی شهرداری با سؤال‌های دستگاه‌های نظارتی روبه‌رو نباشد.

 

قاری‌قرآن با اشاره به این که بر اساس مطالعات شهر قم نیازمند مترو است نه منوریل افزود: منوریل پس از راه‌اندازی مسافر ندارد اما به هرحال این پروژه امروز وجود دارد و برای تعیین تکلیف آن باید کسی باشد که تصمیم نهایی را بگیرد.

 

این روزها اما صحبت از واگذاری منوریل به بخش خصوصی برای مقاصد گردشگری در محافل مختلف مطرح می‌شود. «سیدمهدی صادقی»، استاندار قم، هم در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی استان این موضوع را مطرح کرد و از تلاش برای جذب یک سرمایه‌گذار برای واگذاری پروژه منوریل خبر داد.

 

رئیس سازمان برنامه و بودجه استان قم درباره این تصمیم گفت: این پروژه به مشکلی برای استان تبدیل شده است. یک آدم شجاع باید پیدا شود و بگوید این را جمع کنید که کسی حاضر نیست این خطر را بپذیرد. از طرفی نمی‌شود بیش از این رهایش کرد. به نظر می‌رسد واردکردن بخش خصوصی بهترین گزینه باشد. 

 

«سیدحسن رضوی» افزود: آخرین تصمیم این است که منوریل را به سرمایه‌گذار بدهند تا کارکرد زیارتی و گردشگری برای آن تعریف کنند چرا که هیچ کارکرد ترافیکی ندارد.

 

رئیس سازمان برنامه و بودجه استان قم در عین حال اظهار کرد: تلاش‌های بسیاری که برای واگذاری این پروژه به بخش خصوصی صورت گرفته تقریبا ناموفق بوده و حتی آن را رایگان قبول نمی‌کنند.

 

رضوی افزود: مدیریت استان حاضر است به سرمایه‌گذاری که منوریل را در دست بگیرد اشانتیون هم بدهد؛ مثلا این‌که پول برق پروژه را تأمین کند یا چیزهای دیگر... اما باز هم بی‌فایده است چراکه این پروژه با شرایط کنونی مسافری ندارد مگر این که مسافر برای آن ایجاد شود.  

 

رئیس سازمان برنامه و بودجه استان قم ادامه داد: در قالب ماده 27 می‌توانیم منوریل را به سرمایه‌گذار واگذار کنیم تا برای جذب گردشگران از آن استفاده شود. مثلا انتهای منوریل می‌شود یک شهربازی ایجاد شود و بارانداز مسافری وجود داشته باشد که در مجموع این جاذبه‌ها، به منوریل رونق ببخشد چرا که اگر با نگاه ترافیکی صرف به این پروژه داشته باشیم هیچ کارکردی نخواهد داشت.

 

هر چند طبیعی است که هر مدیری حتی پس از گذشت دوران مدیریتش بخواهد از عملکرد خود دفاع کند اما کارشناسان و کسانی که از پیشینه امور خبر دارند نباید اجازه دهند که اشتباهات گذشته برای برخی سند افتخار باشد. اگر هر کس هزینه اشتباهات در شهر را بپردازد، آینده قم بسیار بهتر از امروزش خواهد بود.