لرزشهای حاصل از مترو در بافت تاریخی اصفهان قابل چشم پوشی نیست
یک شهرساز گفت: جانمایی مترو و عبور آن از زیر خیابان چهارباغ می‌توانست سنجیده‌تر و دلسوزانه‌تر از آنچه که اکنون به وقوع پیوسته، باشد اما امروز پایش‌های مستمر برای حفاظت از میراث ارزشمند محور تاریخی اصفهان وظیفه‌ای سنگین برای تمام دستگاه‌های مدیریت شهری و دولتی، کارشناسان و متخصصان و مردم فهیم شهر است.
یک شهرساز گفت: جانمایی مترو و عبور آن از زیر خیابان چهارباغ می‌توانست سنجیده‌تر و دلسوزانه‌تر از آنچه که اکنون به وقوع پیوسته، باشد اما امروز پایش‌های مستمر برای حفاظت از میراث ارزشمند محور تاریخی اصفهان وظیفه‌ای سنگین برای تمام دستگاه‌های مدیریت شهری و دولتی، کارشناسان و متخصصان و مردم فهیم شهر است.
محمود ستایش مهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به نزدیک شدن زمان عبور مترو از چهارباغ عباسی اظهار کرد: تجربه عبور مترو از بافت‌های شهری تاریخی اتفاقی نو نیست. شهرهای تاریخی زیادی در جهان همچون پاریس، آمستردام و استکهلم، عبور این ماشین بزرگ حمل و نقل زیرزمینی را در خود شاهد بوده‌اند و سال‌ها است که با آن به تعامل رسیده‌اند. به طوری که بخش‌هایی از مترو پاریس را می‌توان هم اکنون یکی از آثار تاریخی این شهر و جاذب جمعیت یا گردشگر محسوب کرد.
وی ادامه داد: درباره ورود مترو به ایران و به شهر اصفهان دانستن یک نکته در شهرسازی و معماری سنتی ایران خالی از لطف نیست. در شهرسازی و معماری ایرانی همیشه زمین و فضای زیرین آن جایگاهی ویژه داشته است. چنانچه اگر معماری غربی را دارای سه بعد طول و عرض و ارتفاع بدانیم، در معماری ایرانی بعد چهارمی را نیز علاوه بر این سه بعد می‌توان اضافه کرد و آن زیر زمین است.
این شهرساز و مرمت‌گر شهری افزود: ایرانیان همیشه در ساختن سازه‌های زیرزمینی تبحری خاص داشته‌اند. قنات یکی از بارزترین مصادیق این توانایی ویژه ایرانیان است. شهرهای زیرزمینی، معماری دستکند، مهراوه‌ها، پایاب‌ها، شوادان‌ها، گودال باغچه‌ها، آب انبارها، یخچال‌ها و... همه گواه دیگری بر این نکته‌اند. دلایل زیادی برای این نوع معماری و شهرسازی در ایران وجود داشته است از دلایل امنیتی و نظامی گرفته تا اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی و جغرافیایی و یا برای فرار از آفتاب سوزان در شهرهای مرکزی فلات ایران.
ستایش مهر گفت: با این تاریخچه به خوبی می‌توان دریافت مترو، که یک سازه زیرزمینی است، می‌تواند برای شهرهای ایرانی بسیار مناسب و سازگار با ویژگی‌های بومی آن باشد، اما تنها در صورتی که با رعایت جوانب و به صورت علمی و آگاهانه ساخته و پرداخته شود.
وی افزود: برخوردار کردن شهر اصفهان از حمل و نقل زیرزمینی بی شک اقدامی بزرگ و تحولی مثبت در صنعت حمل و نقل این کلان شهر تاریخی است اما جانمایی این محور زیرزمینی و عبور آن از زیر خیابان چهارباغ می‌توانست سنجیده‌تر و دلسوزانه‌تر از آنچه که اکنون به وقوع پیوسته، باشد.
این استاد دانشگاه شهرسازی و فعال حفاظت شهری گفت: با این تفاسیر بهره مند شدن شهر اصفهان از مترو را می‌توان تحولی خوب و حتی عالی برای شهر دانست که به نوعی موجب توسعه بافت تاریخی، شهر و منجر به بازآفرینی آن از طریق مولفه‌های حمل و نقل و ترافیک شده است اما باید در ادبیات امروز بازآفرینی در جهان متوجه این نکته بود که فرآیند توسعه تا جایی می‌تواند مثمر ثمر باشد که فرآیند حفاظت را مختل نکند.
ستایش مهر ادامه داد: در هر حال امروز که با صرف هزینه‌های زیاد به نوعی کار از کار گذشته است و مترو شهری اصفهان چندین متر پایین‌تر از محور تاریخی چهار باغ در حال افتتاح است، باید اندیشه‌ای دگر کرد و چاره‌ای اندیشید تا میراث ارزشمند اصفهان را حفظ و پاسبانی کنیم.
وی افزود: آلودگی‌های صوتی، لرزشی و فیزیکی که مترو ایجاد می‌کند می‌تواند اثراث بسیار زیانباری در طول زمان در آثار تاریخی بافت قدیم اصفهان داشته باشد. لرزشهای حاصل از مترو هر چند ممکن است بسیار ناچیز باشند اما به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست چرا که به قول حکیمان"بسیار بشد که آب سرچشمه‌ی خرد/ چون بیشتر آمد شتر و بار ببرد"
این شهرساز ادامه داد: پس ارائه راهکارهای کارشناسی و پایش‌های مستمر برای حفاظت از میراث ارزشمند محور تاریخی اصفهان وظیفه‌ای سنگین برای تمام دستگاه‌های مدیریت شهری و دولتی، کارشناسان و متخصصان و مردم فهیم شهر است.
