◄ بحران فرسودگی
سال‌هاست که ناوگان اتوبوسرانی تهران در انتظار اتوبوس‌های دولتی است. عمر ناوگان نه سال را هم رد کرده اما اتوبوس‌های کهن‌سال همچنان مسافران را جابه‌جا می‌کنند. این اتوبوس‌ها که مدت‌هاست باید از رده خارج شوند فرصت بازنشستگی ندارند، قرار نیست به این زودی‌ها جایگزینی برایشان وارد ناوگان شود و حذفشان نتیجه‌ای جز ماندن مسافران در گوشه خیابان ندارد. اما دیگر نمی‌توان با اورهال و تعمیرات اساسی، این اتوبوس‌ها را سر پا نگاه داشت و به‌زودی برای همیشه متوقف خواهند شد و بحرانی که سال‌ها است صاحب‌نظران هشدارش را می‌دهند در اتوبوسرانی آغاز می‌شود.
نورا حسینی: سال‌هاست که ناوگان اتوبوسرانی تهران در انتظار اتوبوس‌های دولتی است. عمر ناوگان نه سال را هم رد کرده اما اتوبوس‌های کهن‌سال همچنان مسافران را جابه‌جا می‌کنند. این اتوبوس‌ها که مدت‌هاست باید از رده خارج شوند فرصت بازنشستگی ندارند، قرار نیست به این زودی‌ها جایگزینی برایشان وارد ناوگان شود و حذفشان نتیجه‌ای جز ماندن مسافران در گوشه خیابان ندارد. اما دیگر نمی‌توان با اورهال و تعمیرات اساسی، این اتوبوس‌ها را سر پا نگاه داشت و به‌زودی برای همیشه متوقف خواهند شد و بحرانی که سال‌ها است صاحب‌نظران هشدارش را می‌دهند در اتوبوسرانی آغاز می‌شود.
نواب حسینی‌منش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی شهر تهران، می‌گوید: «میزان مراجعه و مردودی اتوبوس‌ها افزایش‌یافته است و شاهد رشد ۲۰ درصدی در این حوزه هستیم.» آمارها نشان می‌دهد مراجعه مجدد اتوبوس‌ها به مراکز معاینه فنی حدود ۲۰۰ درصد افزایش داشته و این نشان‌دهنده آن است که روزبه‌روز اتوبوس‌ها فرسوده‌تر می‌شوند و باید نوسازی انجام شود. اما خبری از اتوبوس‌های نو برای پایتخت نیست.
محسن پورسیدآقایی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، می‌گوید: «قرار است هزار و ۵۵۰ اتوبوس به ناوگان اتوبوسرانی اضافه شود.» هزار اتوبوس از این تعداد را دولت قرار است به ناوگان اضافه کند و ۵۵۰ دستگاه هم از اعتبارات طرح ترافیک جدید خریداری می‌شود. اگر به تحقق وعده دولت در این بخش خوش‌بین باشیم بازهم تهران به هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس دیگر نیاز دارد تا ناوگانی استاندارد داشته باشد.
ماهیانه ۷۰ اتوبوس به فرسوده‌ها اضافه می‌شوند
پیمان سنندجی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهرداری تهران، به هفته‌نامه «حمل‌ونقل» می‌گوید: «وضعیت فرسودگی اتوبوس‌های پایتخت وضعیت نامناسبی است. ۶ هزار و ۲۰۰ اتوبوس در تهران فعالیت می‌کنند که ۵۰ درصد آن فرسوده است و هرماه ۶۰ تا ۷۰ اتوبوس به سن فرسودگی اضافه می‌شوند.»
دو کابین‌ها هم فرسوده شدند.
روزگاری اتوبوس‌های دو کابین آلبالویی چهره دیگری به ناوگان اتوبوسرانی داده بودند؛ اتوبوس‌هایی که در تابستان خنک بودند و در زمستان گرم. برخلاف اتوبوس‌های قدیمی با ورود به آنها دودی نمی‌شدیم و متوسط عمر ناوگان اتوبوسرانی را هم کاهش داده بودند؛ اما این اتوبوس‌ها هم وارد چرخه فرسودگی شده‌اند.
مدیرعامل شرکت واحد این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: «اتوبوس‌های دو کابین شهر تهران هم به سن فرسودگی رسیده‌اند و به همین دلیل است که میزان مردودی در معاینه فنی اتوبوس‌های تهران افزایش پیدا کرده است.» او ادامه می‌دهد: «سال‌هاست موضوع فرسودگی اتوبوس‌ها را گفته‌ایم و امیدواریم امسال در طرح دولت هزار دستگاه اتوبوس نو وارد ناوگان شود.» سنندجی اضافه می‌کند: «نمی‌توانیم اتوبوسی را از رده خارج کنیم و مجبوریم با اورهال‌کردن اتوبوس‌ها آنها را به هر زحمتی شده در ناوگان حفظ کنیم هرچند که برخی از این اتوبوس‌ها از لحاظ شکل ظاهری و نظافت دیگر نمی‌توان برایشان کاری کرد.»
خنثی‌کردن بمب‌های ساعتی
زمانی یکی از اعضای شورای شهر در خصوص خطر مخازن گاز اتوبوس‌های گازسوز هشدار داده بود و آنها را بمب‌های ساعتی توصیف کرده بود. سنندجی در خصوص این اتوبوس‌ها هم توضیح می‌دهد: «تمامی مخازن گاز این اتوبوس‌ها تست مخزن شده است و مشکلی در این رابطه وجود ندارد. البته تست مخازن با فرسودگی دو موضوع جدا است. تمامی این اتوبوس‌ها سنشان بالای هشت سال است و سن فرسودگی را رد کرده‌اند.»
عمر ناوگان اتوبوسرانی به۹.۵ سال رسید
او درباره سن ناوگان اتوبوسرانی هم توضیح می‌دهد: «میانگین سن ناوگان به نه و نیم سال رسیده است ما برای کاهش سن ناوگان و توسعه شبکه به اتوبوس‌های تازه نیاز داریم این موضوع را هم سال‌هاست می‌گوییم. درحال‌حاضر برای نوسازی ناوگان به ۳ هزار و ۵۰۰ اتوبوس نیاز داریم.»
تهران به ۷ هزار اتوبوس نیاز دارد
سنندجی می‌گوید: «اگر بخواهیم شبکه اتوبوسرانی را هم توسعه بدهیم به ۳ هزار و ۵۰۰ اتوبوس دیگر نیاز داریم و درمجموع تهران برای برطرف کردن نیازهایش به ۷ هزار اتوبوس نیاز دارد.» هرسال تعداد اتوبوس‌های تهران آب می‌رود. به گفته محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، تمامی اتوبوس‌های فعلی پایتخت تا دو سال آینده باید از رده خارج شوند. درحالی‌که بر اساس برنامه پنج‌ساله دوم، شهرداری تهران در سال ۹۷ باید ۹ هزار ۵۳ دستگاه اتوبوس داشته باشد.
بر اساس برنامه جامع حمل‌ونقل در افق ۱۴۰۴ ناوگان شرکت اتوبوسرانی تهران باید از ۱۱ هزار دستگاه اتوبوس بهره‌مند باشد تا بتواند در تحقق اهداف و مأموریت‌ها و نیز تحقق سهم ۲۹ درصدی در جابه‌جایی مسافران موفق باشد که با توجه به ورود نزدیک به صفر اتوبوس به تهران و با دل‌خوشی به وعده‌ها نمی‌توان به تحقق این برنامه‌ها امیدوار بود.
