شهرهای بدون مانع برای افراد دارای معلولیت + عکس
شهرهای هوشمند فراگیر ملزم به اجرای اصولی برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان شهروندان و افزایش استقلال همه افراد از جمله افراد دارای معلولیت هستند تا تمام ویژگی های کلیدی شهر هوشمند از جمله حمل و نقل، آموزش، اشتغال، امکانات اجتماعی و رفاهی برای همه ساکنان قابل دسترس باشد.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایمنا، سازمان ملل گزارشی ارائه کرده است که طبق آن تقریباً ۱۵ درصد از افرادی که در شهرها زندگی می کنند، نوعی ناتوانی حرکتی را تجربه می کنند. با در نظر گرفتن این موضوع، یکی از برنامه های شهرهای هوشمند، انطباق زیرساخت ها، سامانه های حمل ونقل، امکانات بهداشتی و سایر عناصر شهری با نیاز افراد دارای معلولیت حرکتی و سایر ناتوانی ها است. در همین راستا، سند کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۸ تنظیم و توسط ۱۶۶ کشور تصویب شد که اهدافی را برای جهانی فراگیرتر با تمرکز بر اصول کلی برابری، کرامت فردی و فرصت های برابر در تمام جنبه های زندگی تعیین کرد.
ویژگی های کلیدی شهرسازی فراگیر
اهداف شهرهای هوشمند مبتنی بر پایداری و فراگیری است و بهبود کیفیت زندگی ساکنان شهروندان و افزایش استقلال آسیب پذیرترین افراد مانند افراد دارای معلولیت در راستای همین اهداف است. ترکیب طراحی شهری و فناوری هوشمند نه تنها دسترسی به اماکن عمومی، بلکه دسترسی به تمام ویژگی های کلیدی شهر فراگیر از جمله فرصت های اجتماعی، کاری و رفاهی را برای افراد معلول امکان پذیر می سازد. برای رسیدن به این اهداف بهتر است که نظرسنجی به صورت میدانی انجام شود و جمع آوری داده ها دقیق باشد. درواقع جمع آوری داده های دقیق در مورد موانع شهری که افراد معلول با آن ها مواجه هستند، مستلزم پرسش از خود افراد، اعضای خانواده شان و متخصصانی است که به صورت روزانه به آنها کمک می کنند، زیرا هر گروه از این افراد شرایط خاصی دارند. بعضی افراد از ویلچر استفاده می کنند و به مسیرهای عریض، پیاده روهای با ارتفاع کم و رمپ به جای پله نیاز دارند. افراد نابینا به نشانگرهای هشدار لمسی، راهنمای شنیداری و علائم مخصوص عابر پیاده نیاز دارند و افراد دارای ناتوانی ذهنی در فضاهای امن و آرام، با علائم خوانا، پیکتوگرام (خطوط تصویری) و نشانگرهای رنگی احساس راحتی بیشتری می کنند.
اصول طراحی و شهرسازی فراگیر
به منظور طراحی محیط هایی که تا حد امکان برای همه افراد قابل دسترس هستند، لازم است بعضی اصول در طراحی شهری در نظر گرفته شوند که از آن جمله می توان به برابری، قابل درک بودن برای هر سطح از مهارت و توانایی، انعطاف پذیری با طیف وسیعی از مهارت های فردی و حداقل نیاز به فعالیت بدنی اشاره کرد.
یکی از روش های طراحی فراگیر، استفاده از فناوری اینترنت اشیا است، مثل چراغ های راهنمایی هوشمندی که به وسیله تلفن های همراه و بدون نیاز به فشردن هیچ دکمه ای عابران پیاده را از زمان سبز و قرمز شدن چراغ مطلع می سازند. چراغ راهنمایی Passblue از بلوتوث برای تشخیص تلفن هوشمند عابران پیاده با اختلال بینایی استفاده می کند و زمان توقف و حرکت را با انتشار صدا به آنها اطلاع می دهد.
مبلمان خیابانی هوشمند نیز قابلیت بسیاری برای کمک به طراحی شهر فراگیر برای معلولین دارند. برای مثال ایستگاه های اتوبوس هوشمند که از یک صفحه نمایش لمسی، صفحه کلید بریل و سیستم تشخیص گفتار تشکیل می شوند و اطلاعات سفر را به صورت نوشتاری یا شفاهی در اختیار افراد با نیازهای خاص قرار می دهند.
خانه های هوشمند که شامل اسپیکر، یخچال ، اجاق و وسایل گرمایشی متصل هستند، به افراد دارای معلولیت کمک می کنند تا کنترل بیشتری بر فعالیت های روزانه خود داشته باشند و همچنین قابلیت برنامه ریزی برای انطباق با نیازهای خاص کاربران را دارند.
در ادامه بعضی از در دسترس ترین شهرهای هوشمند جهان و روش هایی که برای فراگیری شهری به کار برده اند، معرفی می شوند.
چستر، بریتانیا
چستر شهری در شمال غربی بریتانیا با جمعیت شهری بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر است که ۱۸ درصد آنها دارای نوعی معلولیت هستند و با این وجود، قابلیت دسترسی ساکنان شهر حتی در سخت ترین مناطق برای عموم شهروندان آسان است. برای مثال، تمام ساختمان های تاریخی مجهز به رمپ هستند و در جاهایی که امکان نصب رمپ نیست، تدابیر ویژه ای مانند نرده های اضافی و کفپوش لمسی برای تسهیل بازدید افراد ناتوان اتخاذ شده است. سرویس های بهداشتی بزرگ تر از اندازه استاندارد و دارای تجهیزات قابل تنظیم هستند. با وجود در دسترس بودن اتوبوس و تاکسی برای افراد معلول، خدماتی برای اجاره ویلچر برای دسترسی به مناطق خرید در این شهر وجود دارد.
یورمالا، لتونی
شهر یورمالا با جمعیتی نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر و ۲۵ کیلومتر ساحل در فهرست شهرهای فراگیر برای افراد معلول قرار دارد. به دلیل موقعیت مشرف به دریا، شهرداری برای افرادی که مشکل تعادل دارند و افراد کم بینا، دوچرخه های کمکی و تنیس روی میز را با توپ های آکوستیک فراهم کرده است تا بتوانند از امکانات رفاهی شهر برخوردار باشند. همچنین صندلی های چرخ دار به همراه دستیاران حرفه ای برای شنا در نظر گرفته شده است که در صورت نیاز می توانند از آنها درخواست کمک کنند. وسایل حمل ونقل در سطح شهر برای افراد معلول در دسترس است و برای کسانی که نمی توانند از آنها استفاده کنند، یک سرویس تحویل درب منزل برای تحویل دارو، غذا، چوب و سایر مایحتاج وجود دارد. علاوه بر این، در وب سایت شهرداری برنامه ای با در نظر گرفتن افراد کم بینا طراحی شده است که اطلاعات مفیدی را برای معلولان و خانواده هایشان ارائه می دهد.
لوگو، اسپانیا
لوگو، قدیمی ترین شهر هوشمند در اسپانیا، علاوه بر همکاری با سازمان های معلولین، بر فناوری های جدید برای برآوردن خواسته های آنها تمرکز دارد. وب سایت شهرداری از Readspeaker استفاده می کند تا دسترسی افراد کم بینا به محتوای اینترنتی را بدون دانلود نرم افزار آسان تر کند و نقشه های بریل و فیلم های زیرنویس دار برای افراد کم شنوا در سراسر شهر موجود است. برای اینکه همه مردم بتوانند فعالانه در زندگی روزمره شرکت کنند، یک ساختمان هوشمند پنج طبقه توسط سازمان معلولین اجاره می شود که مترجمان زبان اشاره در آن کار می کنند.
فونچال، پرتغال
فونچال، پایتخت جزیره مادیرا در پرتغال، به دلیل تعهد خود به اصل قابلیت دسترسی در یک محیط پیچیده جغرافیایی، یک جایزه ویژه از کمیسیون اروپایی دریافت کرد. ساحل فونچال به ابزارهای ویژه ای برای کمک به افراد کم بینا مجهز است و دستبندهایی مخصوص آنها دارد که امکان شنای ایمن را برایشان فراهم می کند و به وسیله نمادها، خط بریل و پیام های صوتی، فاصله از ساحل و عمق دریا به آنها اعلام می شود.
برای کسانی که استخر را ترجیح می دهند، ویلچرهایی با ارتفاع کم در دسترس است که به کاربران اجازه می دهد داخل آب به شکلی ثابت بنشینند و بدون استفاده از نردبان از آب بیرون بیایند. علاوه بر این موارد، دسترسی به سورتمه های مخصوص جزیره برای افراد معلول امکان پذیر است.
الساندریا، ایتالیا
ایتالیا نیز به دلیل تعهد شهر الساندریا به دسترسی فراگیر برای همه شهروندان در طول دوران سخت اقتصادی، جایزه ویژه ای از کمیسیون اروپایی دریافت کرده است. این شهر در سال ۲۰۱۲ اعلام ورشکستگی کرد اما با کمک بخش خصوصی ابتکارات مالی ویژه ای برای برقراری اصول دسترسی برای افراد دارای معلولیت و افزایش آگاهی شهروندان انجام داد. در این شهر سازمان معلولین به همراه ۴۰ سازمان دیگر بر سر اولویت ها و فعالیت هایی که باید انجام شود توافق می کنند و بودجه لازم برای موارد اساسی مانند تأمین بالابرهای سیار، تشک های مواج و ویلچر برقی را تأمین می کنند. از جمله پروژه های اجراشده در این شهر، نقشه ای است که موانع ساختمانی در ادارات، اماکن فرهنگی، مذهبی و عمومی را نشان می دهد تا شهروندان را آگاه کند و توجه شهرداری را برای رفع موانع جلب کند. همچنین، طرح اجاره دوچرخه های پشت سرهم و دوچرخه های تاشو را برای افراد کم توان اجرا کرده است. در رستوران های این شهر، دستمال های مخصوصی با نمادهای مربوط به درخواست هایی مانند کافی، خوب، توالت، کمکم کن و متشکرم وجود دارد که برای برقراری ارتباط با پیشخدمت ها استفاده می شود.
سنگاپور
در خارج از اروپا، شهری که در صدر فهرست شهرهای بدون مانع برای افراد معلول قرار دارد، سنگاپور است. این شهر طی سال ها اقدامات گسترده ای در راستای به حداکثر رساندن قابلیت دسترسی برای همه افراد جامعه انجام داده است. ۸۰ درصد از ایستگاه های سامانه حمل ونقل سریع، حداقل دو مسیر بدون مانع دارند که دسترسی را برای افراد کم توان آسان می کند. مناطق توریستی مانند باغ های کنار خلیج و موزه ملی دارای سطوح صاف و ورودی های بدون پله مناسب ویلچر هستند. دولت سنگاپور برای افراد معلول و به ویژه کسانی که در دوران کهن سالی دچار ناتوانی شدید می شوند و به مراقبت طولانی مدت نیاز دارند، حمایت مالی ارائه می دهد. همچنین یارانه هایی را به منظور خرید دستگاه های کمکی هوشمند برای ایجاد زندگی مستقل به افراد دارای معلولیت تخصیص می دهد. معاینه، تجویز و مشاوره توسط پزشک برای معلولین و سالمندانی که قادر به ترک خانه نیستند در محل و اغلب به صورت رایگان انجام می شود. نکته قابل توجه اینکه سنگاپور برای افراد با اختلال اوتیسم نیز خدماتی ارائه می دهد تا در حد امکان آنها را از امکانات رفاهی، آموزشی و تفریحی شهر بهره مند سازد، برای مثال مدارسی ویژه این افراد با هر گونه اختلال فکری و حسی تأسیس کرده است تا به شیوه متناسب آموزش ببینند. همچنین برای کمک به آنها برای یادگیری بهتر و ایجاد روابط اجتماعی با خانواده و همسالان، شیوه های نوینی را برای کودکان با رفتارهای چالش برانگیز ارائه می دهد. در سنگاپور نیز برای افراد معلول که تنها زندگی می کنند و نمی توانند غذا تهیه کنند، سیستم تحویل وعده غذا درب منزل وجود دارد. در این شهر کارگاه های آموزشی ویژه ای برای افراد معلول با هر گونه ناتوانی و در گروه های سنی مختلف برگزار می شود و امکان اشتغال پس از گذراندن موفقیت آمیز این دوره ها برای آنها فراهم است.