همه عادت کرده ایم دستمان را توی جیب دولت بکنیم!

تین نیوز | دست و دل بازی های دولت هایی که به درآمدهای سرشار نفتی تکمیل داده بودند با بی خیالی های ما به منابع خدادادی سرزمین مان ، هر چه که باشد مردم را عادت داده ایم که به هر دلیل منطقی یا غیر منطقی  دست در جیب دولت بکنند و کمبودهای مالی خودشان را از همین راه بپوشانند . این عادت البته بیشتر خاص صنعتگران و تولید کنندگان و بازرگانان و همه کسانی است که به دلیل حضور بیش از اندازه دولت در فعالیت های اقتصادی فاصله ای میان خود و دولت احساس نمی کنند.

به زبان ساده تر با خودشان را بخشی از دولت می انگارند یا دولت را بخشی از خودشان و به همین و به همین جهت چون دولت ها معمولا تمول بیشتری دارند و قدرت پرداخت شان نامحدود است این رابطه همیشه به زیان دولت تمام می شود.

وقتی هم که صندوق دولت تهیه می شود و دست دولت از اعتبار خالی سرو صدای همه اهالی صنعت و تولید و بازرگانی بلند می شود که چرا دولت به یاری شان نمی شتابد ، چه نیاز داشته باشند و چه نداشته باشند!

مثال بارز این عادت را هنگام اجرای طرح هدفمندی یارانه ها دیدیم که متمول های جامعه جلوتر از مستنمندان ایستادند و با تکیه بر امکانات خودشان توانستند به تنها اهالی خانه که دوستان و همکاران قربت نشین خودشان را هم در کشورهای دیگر به جمعیت اعانه بگیر دولت بیافزایند و دست آخر رقم یارانه بگیران را حتی از جمعیت واقعی کشور نیز فراتر ببرند . به عقیده اکثریت بزرگی از مردم انگار جیب دولت جیب خودشان هست ، هر قدر که خواستند می توانند بردارند ، صندوقی ظاهرا خالی نشدنی که مانند سبدهای اسرارآمیز داستان های جادویی هر چه از داخلش برداری کم نمی شود!

این صحبت را بیشتر در رابطه با همه زیربخش های حمل و نقلی به میان آورده ایم تا بالاخره سازمانی و نهادی یا اتاق فکری به کمک بیاید و این خاصیت اعانه پردازی دولت را از میان بردارد. بخصوص در همه زیربخش های حمل و نقلی این رویه تبدیل به عادتی همیشگی و یک بیماری مزمن شده است و هر چه دولت می خواهد خودش را از زیر بار سنگینی هزینه هایش بیرون بکشد ، مقدور نمی شود . ما در شماره قبلی ماهنامه فهرست وار و مختصر بخری از نمونه مشکلات زیربخش های حمل و نقلی را بر شمردیم به عنوان گام اول ، گام بعدی باید از سوی نهادهایی برداشته شود که بهتر از هر کسی می دانند هم دوره اعانه پردازی سپری شده و هم اصولاً بضاعتی در خزانه دولت باقی نمانده است که به او اجازه بدهد بر همان منوال گذشته با گشاده دستی وارد عمل بشود.

در مجموع چنین برداشت می شود که نه تنها مردم عادی که ممکن است با مسایل زیربخش های مختلف آشنا نباشند بلکه مقام های دولتی و نمایندگان مجلس هم اغلب گمان می کنند که دولت بایستی به همه انتظارات بخش خصوصی و مردم در همه زمینه ها پاسخ بدهد ، یعنی ماشین های مردم را نوسازی کند، یعنی به صاحبان کامیون ها کمک بلاعوض و وام ارزان بدهد . یعنی به شرکت های هواپیمایی پول بدهد که هواپیما بخرند اما پول سوخت را ندهند و شانه از زیر بار پرداخت هزینه های فرودگاهی هم خالی کنند ! یعنی ما اتوبوس های شهر را نو نوار کنیم و حتی از رانندگانش بخواهیم کولرهایشان را در زمستان مانند بخاری ها در زمستان روشن نگاه دارند ، اما مسافران مبلغی نپردازند که تکافوی هزینه سرمایه گذاری و استهلاک اتوبوس ها را تامین کند ! یعنی دولت مرتبا طرح های جاده سازی را به بخش خصوصی سفارش بدهد اما نمایندگان مجلس در برابر عوارض گرفتن جاده قد بکشند و دمار از روزگار هر پیمانکاری که بخواهد در دوره پیمان سرمایه گذاری هایش را برگرداند درآورند! یعنی این که مادر همه بخش ها همیشه آه نداشته باشیم که با ناله سودا کنیم . قطارهای جنگ بین الملل دوم را روی ریل های قطارهای همان زمان به حرکت در آوریم.

هواپیماهای نسل همزاد برادران رایت را به پرواز در آوریم و در یک کلام در همه بخش ها در وضعیت آچماز قرار بگیریم.

می بینیم که همه سازمان های زیربخشی حتی در قلمروهایی هم که در تسلط کامل بخش خصوصی قرار دارد کاسه کوزه های مشکلات را مرتبا روی سر دولت می شکنند . صاحبان شاورها می گویند که باید قیمت سوخت را پایین بیاورید تا ما بتوانیم سرپا بمانیم . رانندگان تاکسی ها و اتوبوس ها و کامیون ها مرتباً سیاهه های تقاضای منابع مالی ارزان و حتی مفت در برابر دولت می گذارند و صنایع کشتی سازی همه ناتوانمندی ها و ناکارآیی های خودشان را می خواهند با کسب اعتبارات غیر قابل بازگشت دولتی به زیرسایه بکشند . این وضع تا کی می خواهد برقرار و پر دوام بماند. خدا می داند.

* سردبیر ماهنامه چهارراه