قدیمیترین خط ریلی ایران در مسیر نونوار شدن
رحیم نیکخو: چند صباحی است که محور جنوب شاهد بروز حوادثی از قبیل خروج قطار از ریل و خسارت و تأخیر در حرکت سایر قطارهای در حال سیر بر روی این خط است. محور جنوب یکی از قدیمیترین و پرترددترین خطوط ریلی کشور است که سالانه بیش از یک میلیون و صد هزار نفر مسافر از این محور عبور می‌کنند. همچنین این مسیر یکی از محورهای اصلی عبور بار نیز است.
رحیم نیکخو: چند صباحی است که محور جنوب شاهد بروز حوادثی از قبیل خروج قطار از ریل و خسارت و تأخیر در حرکت سایر قطارهای در حال سیر بر روی این خط است. محور جنوب یکی از قدیمیترین و پرترددترین خطوط ریلی کشور است که سالانه بیش از یک میلیون و صد هزار نفر مسافر از این محور عبور می‌کنند. همچنین این مسیر یکی از محورهای اصلی عبور بار نیز است.
شبکه ریلی جنوب از نظر طول خـط اصـلی در کشـور رتبه هشتم را از بین مناطق ۱۹گانه راه‌آهـن دارا بوده و حـدود ۶ درصد طول شبـکه ریلی کشـور را تشکیل می‌دهد.
این راهآهن از نظر جابه‌جایی بار بعد از راهآهن یزد، هرمزگان، شرق و اصفهان در رتبه پنجم و از نظر جابه‌جایی مسافر بعد از راهآهن تهران، خراسان و شمال غرب در رتبه چهارم راهآهن کشور قرار دارد. در طی چند سال اخیر این محور به دلیل فرسودگی خطوط و همچنین شرایط خاص جوی حاکم، شاهد بروز حوادث ریلی و ناقض ایمن بودن قطار بوده است.
این محور در سال ۹۳، طی هفت ماه شاهد هفت حادثه ریلی بود و این حوادث در سال‌های بعد نیز اتفاق افتاد تا اینکه مسئولان به فکر بازسازی و بهسازی این در دولت یازدهم افتادند. این مسیر ریل به دلیل شرایط سخت و صعب‌العبور بودن آن و همچنین وجود تونل‌ها و قوس و شیب‌های زیاد یکی از مشکل‌ترین خطوط ریلی است که در حال حاضر مورد بازسازی و بهسازی قرار دارد. از همین رو پروسه بازسازی آن با تأخیر و روند کند به پیش می‌رود.
آغاز بازسازی راهآهن جنوب بعد از ۶۰ سال
محسن پورسیدآقایی، مدیرعامل مستعفی راهآهن، در سال ۱۳۹۳ خبر از آغاز بازسازی مسیر ریلی جنوب داد و گفت: عملیات بازسازی محور جنوب پس از ۶۰ سال آغاز شده و هدف آن برطرف شدن کامل گلوگاه‌های حمل مسافر در این منطقه است. وی در این مصاحبه عنوان کرد: این کار را به قیمت حذف چند قطار باری و مسافری انجام داده‌ایم و تا الان ۴۰ کیلومتر به پایان رسیده و تا پایان سال ۹۳، ۶۰ کیلومتر دیگر بازسازی می‌شود.
بازسازی صعب‌العبورترین بلاک‌های محور جنوب در نیمه اول سال ۹۶
مازیار یزدانی، معاون فنی و زیربنایی راهآهن، در یک نشست خبری در خردادماه ۹۶ می‌گوید: ۱۴۴ کیلومتر از ۲۰۸ کیلومتر مسیر دورود- اندیمشک تاکنون بازسازی شده و چهار بلاک تنگ۷-تنگ۵، تنگ۵-تله زنگ، تله زنگ- شهبازان و بیشه- قارون به طول ۶۴ کیلومتر که از دشوارترین و صعب العبورترین بلاک‌های این محور هستند در سال جاری برای بازسازی هدف‌گذاری شده‌اند. در‌این‌راستا عملیات بازسازی بلاک تنگ۷-تنگ۵ از ابتدای سال جاری آغاز شده و تاکنون حدود ۴۷ کیلومتر از آن بازسازی شده است.
محور جنوب در گام‌های پایانی مسیر بازسازی
مازیار یزدانی، معاون فنی و زیر بنایی در تازه‌ترین اظهار نظر خود در روند بازسازی محور جنوب گفت: محور جنوب یکی از مهم‌ترین و قدیمیترین محورهای مواصلاتی ریلی در مسیر شمال- جنوب است که بندرترکمن در شمال کشور را به بندر امام خمینی (ره) و خرمشهر در جنوب کشور وصل نموده و نقشی حیاتی در تکمیل زنجیره ارتباطی میان آب‌های سرد شمالی و آب‌های گرم خلیج همیشه فارس دارد.
قدمت و شرایط هندسی مسیر در سال‌های اخیر به گونه‌ای نگران کننده بود که گاه برای حفظ شرایط حداقلی در آن به ناچار محدودیت‌هایی برای ترافیک عبوری (از جمله تقلیل سرعت‌های فراوان) تعیین می‌شد.
این امر محور جنوب را علیرغم اهمیت فوق‌العاده آن به گلوگاهی تبدیل کرده بود که نه تنها نیازهای بهره‌برداری را پاسخگو نبود، بلکه ایمنی سیر ناوگان ریلی را نیز تحت‌الشعاع خود قرار می‌داد. از سوی دیگر وجود مشکلات فنی، اجرائی در کنار اهمیت و ترافیک بالای محور فوق، کار مرمت و بازسازی خط آهن را بسیار سخت و دشوار می‌نمود.
به طوری‌که در طی ۸۰ سال گذشته علیرغم فرسودگی شدید مصالح روسازی و حجم بار عبوری، صرفاً تعویض بخشی از روسازی خط شامل ریل و تراورس در سال ۱۳۳۵ و بهسازی مسیر نیز در سال ۱۳۷۸ انجام گرفت.
لیکن با تلاش همکاران در بخش‌های مختلف، در سال‌های اخیر گام‌های مثبت و مهمی در جهت نوسازی و ارتقاء وضع کیفی و ایمنی سیر ناوگان ریلی برداشته شد و تاکنون بخش قابل توجهی از محور مذکور مورد بازسازی قرار گرفته است.
اما در این بین وجود بخش‌های صعب‌العبور و با شرایط محیطی دشوار به لحاظ حجم بالای پل، تونل و قوس‌های تند با شعاع زیر ۴۰۰ متر، سختی کار بازسازی در محور جنوب آن هم در شرایطی که بهره‌برداری از خط متوقف نگردیده را دو چندان نموده است.
بلاک تنگ۷- تنگ۵ به طول حدود ۱۶ کیلومتر دشوارترین بلاکی است که علیرغم برخورداری از حدود ۱۱ کیلومتر تونل و ۵ کیلومتر قوس زیر ۴۰۰ متر با تلاش و همت بسیار و تمهیدات ویژه همچون واگذاری مسدودی تمام وقت ۴ روزه، بازسازی آن از اردیبهشت ماه سال جاری آغاز و در ششم مردادماه به اتمام رسیده است.
همچنین سه بلاک باقی مانده شامل بیشه- قارون، تنگ۵-تله زنگ و تله زنگ- شهبازان به طول ۴۵ کیلومتر که از دشوارترین و صعب العبورترین بلاک‌های این محور هستند در سال جاری برای بازسازی هدف‌گذاری شده است.
درهر صورت با توجه به همت بالای شرکت راهآهن برای رفع مشکلات موجود در محور جنوب، به نظر می‌رسد به‌زودی شاهد یک خط آهن خوب و ایمن در محور جنوب خواهیم بود تا هم مسافران در کمال آرامش و بدون تأخیر به مسافرت خود ادامه دهند و هم جابه‌جایی بار با حجم و سرعت بالاتری در این محور انجام شود.
