◄ باید کریدورها به بخش خصوصی سپرده شوند
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که چین در حال تغییر موضع در تجارت با ایران است. خبرهایی ضدونقیض از رفتارهای نامتعارف بانک‌های چینی با تجار ایرانی شنیده می‌شود.
مجموع این عوامل سبب شده است تا تعدادی از کارشناسان حوزه لجستیک نسبت به این تغییر رفتار چین و پیامدهای آن به‌ویژه بر نقش ژئواکونومیکی ایران در منطقه هشدار دهند. ایران سال‌هاست که از موقعیت ویژه خود در منطقه و جهان سخن می‌گوید.
شکی نیست که ایران در موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فردی واقع شده است. موقعیتی که همواره به‌عنوان چهارراه ترانزیتی از آن نام برده می‌شود. اما آیا واقعاً ما در همین مسیر هستیم؟ آیا از این ویژگی بهره برده‌ایم؟ و چگونه باید به تأثیر آینده پروژه‌های چین بر موقعیت ترانزیتی ایران بیندیشیم؟
خسرو سرایی، معاون امور تعرفه‌ای سازمان بنادر و دریانوردی، در گفتگو با هفته‌نامه «حمل‌ونقل» به این موضوع پرداخته است.
برخی از کارشناسان نسبت به تغییر رفتار چین در تجارت با ایران هشدار می‌دهند. نظر شما چیست؟
واقعیت این است که در سیاست هیچ‌چیز برای همیشه نیست. همه اتحادهای استراتژیک سیاسی بر اساس منافع افراد و ملت‌ها در حال تغییر است. از این متغیرتر اتحادهای تجاری است. مشخصاً هرگز نمی‌توانیم بگوییم چین یک اتحاد استراتژیک تجاری با ما دارد؛ مگر اینکه چیزی برای عرضه داشته باشیم.
وقتی چیزی برای عرضه نداریم، چه در تجارت و چه در حمل‌ونقل نمی‌توانیم انتظاری هم داشته باشیم. چین به دنبال منافع ملی خودش است.
صبر نمی‌کند. تا زمانی که ما در تجارت یا حمل‌ونقل قوی نیستیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که چین منتظر ما بماند و نفعی به ما برسد. کسی منتظر ما نمی‌ماند و این انتظار جالبی نیست.
این تغییر از کی رخ داده است؟
سال‌هاست که این اتفاق در حال رخ‌دادن است. حرف امروز و ناگهانی‌بودن نیست. ما بسیاری از فرصت‌ها را در طول سالیان ازدست داده‌ایم. متأسفانه توجه ما به موضوعات دیگری جلب شد و از مسائل مهم‌تر جا ماندیم. چین سعی دارد تا به هر قیمتی مسیر توسعه خودش را طی کند. وقتی می‌گوییم به هر قیمتی منظورم این است که حتی به قیمت آسیب جدی به محیط‌زیست جهانی و افزایش دمای جهانی و متأسفانه کسی هم به این قضیه توجهی ندارد.
چگونه باید از پیامدهای این موضوع پیشگیری کنیم؟
تا جزئی از جامعه جهانی نباشیم ما را دور خواهند زد. این کاملاً واضح است. باید عضو جامعه جهانی باشیم. باید نقش بگیریم. باید نقشی در تجارت بگیریم و بیش از هر چیز بر تجارت متمرکز شویم. به هر طرف نگاه کنید همه‌چیز تحت شعاع سیاست قرار گرفته است.
موضوع اصلی بر سر ترانزیت است. در این زمینه چه راه‌حلی وجود دارد؟
من پیشنهادی درزمینه تجارت داشتم که متأسفانه در عمل چندان خوب اجرا نشد. پیشنهاد من این بود که بخش خصوصی متولی ترانزیت باشد. درحال‌حاضر یک شورای سیاست‌گذاری داریم و باید کار اجرایی را هم به بخش خصوصی واگذار کنیم.
مثلاً هر کریدور را به یکی از انجمن‌ها بسپاریم. به دلیل عکس‌العمل سریع بخش خصوصی، قطعاً شرایط بهتر خواهد بود.
همه‌چیز سریع‌تر پیش خواهد رفت. سیاست‌گذاری توسط دولت انجام شود و اجرا و مدیریت توسط بخش خصوصی. شبیه آن چیزی که مثلاً در هند وجود دارد. کمترین فایده آن این است که بخش خصوصی برای مذاکره یا حضور در یک همایش نیازی به مجوزهای متعدد بخش دولتی ندارد و بسیار چابک‌تر است.
این ابتدایی‌ترین تفاوت این دو است. البته باید تأکید کنم قرار نیست سیاست‌گذاری از دولت گرفته شود. بلکه اجرا به بخش خصوصی سپرده شود که در خط اول حضور دارد.
