◄ شاهکاری به نام آزادراه تهران شمال
آزادراه تهران شمال داستان مفصلی دارد. یک ابر پروژه ملی که در اوایل دهه ۷۰ شمسی مطالعات و طراحی آن شروع و از حدود سال ۱۳۷۵ عملیات اجرایی آن آغاز شد و قرار بود در اوایل دهه ۸۰ به بهره‌برداری برسد.
بهروز جانی‌پور *: آزادراه تهران شمال داستان مفصلی دارد. یک ابر پروژه ملی که در اوایل دهه ۷۰ شمسی مطالعات و طراحی آن شروع و از حدود سال ۱۳۷۵ عملیات اجرایی آن آغاز شد و قرار بود در اوایل دهه ۸۰ به بهره‌برداری برسد.
در آن سال‌ها اگر آن اتفاق می‌افتاد، تاکنون پیامدهای بسیار خوبی داشت، میلیون‌ها ساعت وقت مردم صرفه‌جویی و میلیاردها لیتر بنزین کمتری دود می‌شد و چه‌بسا صدها نفر نیز امروز زنده بوده و از مسافرت مجدد به شمال کشور از طریق این آزادراه لذت می‌بردند! اما به هر دلیل این‌گونه نشد و طولانی و پرهزینه شدن اجرای آن انتقادات زیادی برانگیخته است.
بااین‌حال گذشته‌ها گذشته و فقط باید از آن درس گرفت، چیزی که الان مهم است، این است که خوشبختانه نیت اتمام کار وجود دارد و این نیت با جدیت و همیت فراوانی نیز عملیاتی شده است. مدیران فعلی آزادراه در اقدامی جالب از استادان و دانشجویان رشته‌های مرتبط دانشگاه‌های کشور برای بازدید از اجرا و پیشرفت کار پروژه دعوت کردند. نکته بسیار درخور توجه در آن پروژه، سختی و صعوبت کار است.
در نظر بگیرید در ارتفاعات بالای روستاهایی نظیر سولقان که شیب بسیار تندی نیز دارد، می‌بایست خاک‌برداری عظیمی صورت بگیرد و درعین‌حال حتی یک سنگریزه نیز نباید به دامنه کوه و روستا و جاده کن‌سولقان فرود آید. ماهیت ساخت آزادراه‌ها ایجاب می‌کند که حداقل شیب و پستی‌وبلندی در مسیر ایجاد شود، بنابراین از همان ابتدای شروع مسیر، آزادراه نیازمند ساخت انواع پل‌ها و تونل‌ها بوده که همین امر نیز به سختی کار افزوده است.
یکی از شاهکارهای انجام‌شده در منطقه یک آزادراه (که از اتوبان همت در تهران شروع و پس از طی مسافت اندکی بیش از سی کیلومتر از نزدیکی جاده شهرستانک به جاده چالوس می‌رسد)، ساخت پلی عظیم به طول بیش از سیصد متر و با ارتفاع پایه بیش از هشتاد متر است که خود درحال‌حاضر به یکی از جاذبه‌های جاده قدیم کن‌سولقان تبدیل شده است و قطعاً در آینده نیز افراد بسیاری را برای تماشا به خود جذب خواهد کرد.
علاوه بر پل‌های بزرگ و دیدنی، تعداد زیادی تونل‌های جفتی نیز ساخته شده که درازترین آنها در منطقه یک آزادراه بیش از 4 هزار و 800 متر طول دارد و ساخت و دسترسی‌های فرعی و اضطراری آن نیز در نوع خود شاهکاری شگرف به حساب می‌آید و لازم است که به طراحان و مجریان آن که عمدتاً مهندسان مجرب ایرانی بوده‌اند، دست‌مریزاد و آفرین گفت.
با اتمام کار و بهره‌برداری از منطقه یک آزادراه که به احتمال زیاد در نوروز ۱۳۹۸ محقق خواهد شد، بخش بسیار زیادی از بار اتوبان کرج و جاده چالوس به دوش این آزادراه خواهد افتاد که حداقل فایده آن، کاهش ترافیک مسیر کسانی خواهد بود که قصد رفتن به قزوین و رشت و استان‌های شمال غربی کشور را دارند. یکی از نقاط ضعف بسیاری از اتوبان‌ها و آزادراه‌ها در ایران، مناسب نبودن وضعیت منظر و فضاسازی پیرامون آنهاست و بیشتر آنها از منظر سبز مناسبی برخوردار نیستند.
با اینکه برخی از آزادراه‌ها مانند آزادراه خرم‌آباد ـ اندیمشک به دلیل قرارگرفتن در مسیرهای کوهستانی و جنگلی از منظر طبیعی زیبایی برخوردارند، لیکن طراحی منظر جاده‌ها و بزرگراه‌ها امروزه یکی از مهم‌ترین اقدامات در زیباسازی مسیرهای طولانی و کسل‌کننده است.
خوشبختانه آزادراه تهران شمال با اینکه از منظر طبیعی زیبایی برخوردار است، مدیران آن خواستار بهره‌گیری از متخصصان منظر و فضای سبز در طراحی و اجرای منظر و فضای سبز زیبا در جاهای مناسب پیرامون جاده هستند و همین امر می‌تواند به افزایش جذابیت بصری در آینده نزدیک کمک کند. امید است در کنار انتقادات سازنده، با تشویق دست‌اندرکاران و مجریان چنین پروژه‌هایی، آنان را دلگرم کنیم تا با سرعت بخشیدن و بالابردن کیفیت کار خود، بدانند که مردم قدردان زحمات شبانه‌روزی آنان هستند.
*عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران
سلام و درود
دكتر عزيز بسيار عالي.
براورد پروژه و برنامه زمانبندي و محل تخصيص اعتبارات ان چيست ؟