معضلات گردشگری حل شود

در شرایطی که تمام بخش‌های اقتصادی کشور با چالش‌های عمده مواجه هستند، صنعت گردشگری نیز به‌عنوان صنعتی نوپا از این قاعده مستثنی نیست و متحمل ضربه‌های مختلفی شده است؛ تاجایی که احتمالا به‌زودی بخش قابل توجهی از نیروهای کار و متخصص این حوزه تنها در استان تهران تعدیل و به جامعه بیکار کشور اضافه خواهند شد.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، این اتفاق می‌تواند چالش‌های دیگری را برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد. در همین حال فعالان گردشگری پیش‌بینی می‌کنند بیش از ۵۰‌درصد آمار گردشگری ورودی در سال‌جاری و فصل پاییزی که پیش رو است، کاسته خواهد شد. درحالی که گردشگری ورودی در شرایطی که در تحریم به سر می‌بریم می‌تواند کمک‌حال وضعیت اقتصادی کشور باشد؛ اما در حقیقت امر، شرایط کشور به گونه‌ای است که گویا همین تعداد گردشگر ورودی را نیز نمی‌توان حفظ کرد و روز‌به‌روز از تعداد آنها کمتر می‌شود.

چاره‌اندیشی برای معضلات گردشگری ایران

علاوه بر آنچه گفته شد، موضوعاتی مانند حسِ عدم امنیت، گرانی بلیت هواپیما و هزینه‌های حمل‌و‌نقل، ارائه آمارهای غلط، نبود فرهنگ‌سازی سفر، وجود اقامتگاه‌های دولتی، مالیات ارزش افزوده، هزینه نشدن درآمد به دست آمده از عوارض خروج در بخش گردشگری، نبود برنامه‌ریزی درست در زمینه تبلیغات و بازاریابی جهانی و... از جمله چالش‌هایی بود که در نشستی با حضور جمعی از فعالان گردشگری و نمایندگان فراکسیون میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مطرح شد و نمایندگان مجلس نیز وعده دادند به چالش‌ها و دغدغه‌ها رسیدگی خواهد شد. البته دغدغه‌هایی که ممکن است عملا تا مدت‌ها برطرف نشود؛ اما دست‌کم می‌تواند تا حدودی اوضاع نابسامان را به سمت تعدیل شدن سوق دهد. از سوی دیگر، نمایندگان مجلس تاکید کردند اگر فعالان گردشگری خواستار تغییر هستند باید در مصادیق مشخصی که در قانون بیان شده آنها را استخراج کنند تا مجلس برای تغییر، تصویب و نظارت بهتر وارد عمل شود. در نتیجه با این شرایط است که می‌توان امیدوار بود خواسته‌های فعالان صنعت گردشگری به سرانجام برسند.

خطر بیکاری

طرح تشکیل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پس از تصویب در مجلس با دو ایراد از سوی شورای نگهبان وارد شد. حالا چنانچه ایرادات شورای نگهبان مرتفع و این طرح به تصویب نهایی برسد، دولت سه ماه فرصت دارد وزیر جدید را معرفی کند. با توجه به همین موضوع یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان حوزه گردشگری به نمایندگان مجلس در همین زمینه بود. رضا اباذری، رئیس انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، زیارتی و گردشگری استان تهران با تاکید بر این موضوع گفت: «تلاش بخش خصوصی برای تبدیل سازمان به وزارتخانه همچنان ادامه دارد تا سازمان به یک وزارتخانه پاسخگو تبدیل شود. به همین دلیل باید ساختار و ترکیب وزارتخانه مزبور مشخص شود تا نشان دهد چگونه یک وزارتخانه ساختارمند است. چون به هر حال این ساختار می‌تواند سرنوشت ۲۰ سال آینده اصناف صنعت گردشگری را تعیین کند.

حل معضل بیکاری در بخش گردشگری آن هم بیکاری قشر عظیمی از نیروهای متخصص و جوان خواسته دیگری بود که در این نشست از سوی فعالان گردشگری مطرح شد. اباذری با هشدار افزایش بیکاران و ایجاد مشکلات جدید روی مشکلات گذشته، تصریح کرد: «تنها در تهران بیش از ۲۰ هزار نفر از افراد متخصص در این حوزه فعالیت می‌کنند. در صورت تعدیل، گروه قابل توجهی از آنها بیکار خواهند شد که خود اتفاقی بحرانی است؛ در حالی که مسوولان می‌توانند با برنامه‌ریزی درست در بسته حمایتی برای کسب‌و‌کار این قشر چاره‌اندیشی کنند.»

کاهش ۴۲درصدی ورودی‌ها

اعلام آمارهایی که به نظر پایه اساسی نداشته و براساس مطالعات کارشناسی صورت نگرفته نیز از جمله انتقادهایی است که به‌طور مکرر تکرار شد. رئیس انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، زیارتی و گردشگری تهران نیز با اشاره به آمار افزایش ۳۸‌درصدی گردشگر ورودی آن را درست ندانست و بیشتر این آمار را مربوط به پیله‌وران مرزی عراق و ارمنستان دانست که یا ایران را محلی برای خرید اجناس می‌دانند یا محلی که برای رسیدن به مقصدشان باید از آن عبور کنند و چنین رفت و آمدی نشان‌دهنده آمار رو به افزایش گردشگر ورودی نیست.  در این خصوص ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان نیز از افت ۴۲‌درصدی ورود گردشگر از کشورهای خارجی خبر داد و پیش‌بینی کرد که امکان دارد کنسلی‌ها رو به افزایش باشد و به ۵۰‌درصد هم برسد. اما آنچه بیش از این نگران‌کننده است حرکت به سمت افت بیش از ۶۰‌درصدی است که باید در این وضعیت شرایط را بحرانی اعلام کرد.

راه‌های کاهش هزینه‌های کارفرماها

معافیت و بخشودگی مالیات بر عملکرد و ارزش‌افزوده و همچنین بخشش حق کارفرما در زمینه بیمه تامین اجتماعی خواسته‌‌هایی بود که در چند هفته اخیر از سوی فعالان حوزه گردشگری بارها و بارها مطرح شده است؛ مالیات‌ها و مبالغ کلانی که با توجه به شرایط اقتصادی حال حاضر فعالان این حوزه توانایی پرداخت آن را ندارند. این درحالی است که دولت نیز توان تخصیص یارانه در این زمینه‌ها را به بخش خصوصی ندارد. با این ‌همه، اباذری به نمایندگان مجلس پیشنهاد کرد که موضوع معافیت ۲۳‌درصدی حق کارفرما به مدت ۳ تا ۵ سال در مجلس مطرح شود تا تشویقی باشد برای کاهش تعدیل نیروهای متخصص. علی‌اکبر غمخوار، عضو جامعه تورگردانان ایران نیز درباره معافیت از مالیات تصریح کرد: «مالیات، صنف گردشگری را به سمت ویرانی کشانده و به سختی می‌توان گردشگر را وارد کشور کرد. در نهایت نیز برای فعالیت‌های ما که به نوعی صادرات محسوب می‌شود، مالیات‌های سنگین طلب می‌کنند. درحالی که گفته می‌شود گردشگر ورودی از مالیات معاف است، در عمل به شکل دیگری است و مجلس باید در این زمینه به‌صورت جدی‌تر وارد عمل شود.»

گره تبلیغاتی

از یک طرف تبلیغ نکردن جاذبه‌های ایران و از سوی دیگر تبلیغات منفی علیه ایران موجب شده تا گردشگران ورودی احساس عدم امنیت کنند. یکی از راه‌هایی که از طریق آن تصور غلط ناامنی ایران برطرف می‌شود، برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی است که به گفته پورفرج هزینه‌های سرسام‌آور آن در سال جاری باعث شد تا از طرف بخش خصوصی برگزاری چنین نمایشگاه‌های اثرگذاری با چالش روبه‌رو شود: «برگزاری نمایشگاه بین‌المللی در شرایط فعلی غیرممکن است. در حال حاضر برنامه‌ریزی برای ۱۱ نمایشگاه داریم. هر سال با ۵/ ۲ میلیارد هزینه این نمایشگاه‌ها برگزار می‌شد. الان به ۶ میلیارد هزینه نیاز است. بخش خصوصی چطور می‌تواند این هزینه را برای برگزاری تنها یک نمایشگاه تامین کند؟»

یکی دیگر از راهکارهای نشان دادن تصویر امن از کشور، تبلیغات مثبت است؛ اتفاقی که نیاز به سرمایه‌گذاری دارد؛ اما از سوی هیچ ارگان و سازمانی این اتفاق رخ نمی‌دهد. درصورتی که فعالان گردشگری انتقاد می‌کنند، چرا از درآمد حاصل از عوارض خروج که آن را بالا هم برده‌اند در این زمینه هزینه نمی‌شود؟ غمخوار نیز با اشاره به این موضوع از نمایندگان مجلس خواست تا چنین موضوعی را برای تبلیغات گسترده‌تر در زمینه گردشگری ورودی در مجلس مطرح کنند و گفت: «ایران امنیت دارد؛ اما دنیا نسبت به ایران احساس امنیت ندارد. حتی یک سایت معتبر که بتواند به یک فرد خارجی که قصد دارد به ایران سفر کند نیز وجود ندارد تا کشور را به‌عنوان یک کشور دیدنی و امن معرفی کند. چنین معرفی بین‌المللی وظیفه سازمان میراث‌فرهنگی است؛ اما از آن شانه خالی می‌کند.»

رضا رحیمیان‎پور، عضو انجمن صنفی راهنمایان گردشگری تهران در این زمینه معتقد است می‌شود از طریق راهنمایان تور نیز تبلیغات مثبتی را درباره ایران داشت؛ به شرط آنکه این افراد متخصص دغدغه بیکاری داشته باشند. وی گفت: «لازم است تا مسائل زیربنایی به‌صورت ریشه‌ای حل شوند. در حال حاضر راهنمایان تخصصی و تورلیدرها نگران‌ بیکاری‌اند. باید شرایط به‌گونه‌ای فراهم شود تا آنها بدون دغدغه به روند فعالیتی خود ادامه دهند.» ساماندهی سفر به لحاظ مکانی و زمانی یکی از موضوعات مهمی است که از طریق آن به توزیع سفر در طول سال و تمام مکان‌های کشور دست خواهیم یافت؛ اتفاقی که  محمدعلی اشرف واقفی، نایب رئیس هیات‌مدیره جامعه تورگردانان ایران بر آن تاکید دارد: «مساله توزیع سفر باید ساماندهی شود. لازم است توزیع سفر هم به‌صورت مکانی و هم زمانی اتفاق افتد. اگر این اتفاق رخ دهد و مراکز اقامتی دولتی نیز یا تغییر کاربری دهند یا واگذار شوند کمک بزرگی خواهند کرد تا در زمینه گردشگری تمام کشور در طول سال منتفع شوند.»

وعده مجلسی‌ها

در همین حال، جبار کوچکی‌نژاد، رئیس فراکسیون میراث‌فرهنگی مجلس با تایید تمام مشکلات موجود و قول مساعد برای رسیدگی به تمام آنها گفت: «رای مثبت به وزارتخانه شدن سازمان نگاه مثبت مجلس را به این سازمان نشان می‌دهد. در زمینه حل دو ایرادی که شورای نگهبان در زمینه وزارتخانه شدن سازمان گرفته شده است نیز در تلاشیم تا آنها را مرتفع کنیم.» او در زمینه ارتباط ضعیف سازمان با بخش خصوصی از جمله جامعه تورگردانان این نوید را داد که به زودی جلسه‌ای را میزبانی کند که سازمان‌ها و اعضای جامعه تورگردانان در آن حضور داشته باشند. کوچکی‌نژاد در ادامه نیز گفت به تمام مشکلات از جمله مالیات ارزش‌افزوده رسیدگی خواهند کرد. حمایت میرزاده، عضو فراکسیون گردشگری و نماینده مجلس نیز در پایان این نشست از اعضای حاضر در جلسه درخواست کرد تا یک فرد را به‌عنوان نماینده خود انتخاب کنند تا مشکلات را به‌صورت موردی بیان کنند.