◄ سیل اخیر به کدام بناهای تاریخی و گردشگری صدمه زد؟

 این سیل تابستانی علاوه بر خسارت جانی و مالی، تعدادی از بناهای تاریخی و گردشگری را تخریب کرده؛ یک درصد از بافت شهر جهانی یزد خراب شده و رستوران های زیادی در مازندران و جاده چالوس را آب برداشته یا بُرده است.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، یزد، سیستان و بلوچستان، تهران، فارس، کرمان، هرمزگان، قم، سمنان، مازندران، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، گلستان، اصفهان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و مرکزی، از جمله استان هایی هستند که از اواخر هفته گذشته تا کنون درگیر سیل شده اند. با این حال وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با وجود آن که در چند ماه گذشته همواره حضورهایی در مناطق گردشگری یا میراثی داشته، تاکنون در هیچ کدام از این استان ها حاضر نشده و نماینده های ویژه خود را به سه استان یزد، هرمزگان و سیستان و بلوچستان که وضعیت وخیم تری داشتند، اعزام کرده است.

عزت الله ضرغامی البته در حساب کاربری خود در توییتر از تخریب ۷۳۵ بنای تاریخی و ۲۵۰۰ میلیارد تومان خسارت در قالب گزارشی که به هیأت دولت ارائه کرده، خبر داده است. این برآورد خسارت که از سوی وزیر میراث فرهنگی به دولت ارایه شده در حالی ست که پایش و بررسی میزان مشخص آن در استان های سیل زده به طور کامل انجام نشده است و همچنان ادامه دارد.

از بین سه استانی که وزیر نمایندگان خود را به آنجا اعزام کرده، بیشترین تمرکز نیز بر یزد بوده است؛ شهری که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و خرابی های سیل در جایگاه آن تاثیر خواهد داشت. از وضعیت دیگر استان ها اما گزارش کامل و دقیقی در دست نیست. ایسنا سعی کرد در تماس با استان های درگیر با سیل، برای اطلاع رسانی درباره آسیب های وارد شده به بناهای تاریخی، گردشگری و صنایع دستی آن ها به جزئیات بیشتری دست پیدا کند.

از دست رفتن ۱% بافت تاریخی یزد

یزد به عنوان یکی از نخستین شهرهای خشتی دنیا که به ثبت جهانی رسیده، یک درصد از بافت تاریخی خود را در سیل تابستانی از دست داده است. بنا بر اعلام پایگاه میراث جهانی این شهر، حدود ۲۰۰ خانه در بافت تاریخی آن تخریب شده است و بر اساس گزارش طاهره قیومی ـ نماینده ویژه وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ بیش از ۱۳۲۵میلیارد تومان فقط به بافت و بناهای تاریخی شهر یزد خسارت وارد شده است.

همچنین سیل به مخزن امن موزه یزد نفوذ کرده و ساختمان تاریخی «رزاقیان» (بازمانده دوره پهلوی) که اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان تفت در آن واقع بود، تخریب کرده است. در عین حال، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قبل از اعلام این گزارش ها گفته بود که تاکنون در بافت تاریخی یزد، هیچ گونه تخریب و خسارت جدی به بناها نداشتیم.

در حالی که نگرانی های زیادی درباره بافت تاریخی یزد وجود دارد، معاون پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد به ایسنا اعلام کرد که آثار شاخص یزد همچون مسجد جامع، مجموعه میدان امیرچخماق، مدرسه ها و بقعه های تاریخی آسیبی ندیده اند و سالم هستند، اما وضعیت نگران کننده یزد پای قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را نیز به یزد کشاند. علی دارابی یکشنبه نهم مرداد در سفر به این استان از مناطق مختلف آسیب دیده از سیل در شهر بازدید کرد و به بررسی خسارات واردشده به مناطق تاریخی پرداخت.

قائم مقام و معاون میراث فرهنگی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که نخستین بار است پس از وقوع حادثه ای از اثری تاریخی، بازدید و رصد میدانی انجام می دهد، گفت که «مجموعه بافت تاریخی یزد ۲۳ هزار پلاک ثبتی داریم، از این تعداد پلاک ثبتی ۲۰۰ بنا تخریب جدی و ۴۰۰ بنا تخریب جزئی داشتند، یعنی چیزی کمتر از یک درصد بناها در سیل اخیر دچار آسیب جدی شده است.»

 ۱۴ بنای تاریخی سیستان و بلوچستان را سیل برد

سیستان و بلوچستان از دیگر استان هایی است که در سیل اخیر خسارت های زیادی متحمل شد. بنا بر اعلام اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان، خسارت «باران های مونسون» به بناهای تاریخی استان تا کنون، ۳۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال برآورد شده است.

بر اساس پایش های انجام شده در این استان بیشتر بناهای تاریخی شهرستان راسک، از جمله قلعه پیشین، قلعه فیروزآباد، قلعه برنجی، قلعه بریسک، قلعه هشدار و مسجد پسامگ، ناودانی های مقابر شیشه ریز جالق دچار آسیب شدند. همچنین موزه چابهار، قلعه سرباز، قلعه سیب در شهرستان سیب و سوران و ساختمان قدیمی بهداشت محیط ایرانشهر و مقبره سورو در شهرستان گلشن خسارت دیده و بخشی از سقف موزه سراوان و نیز بخشی از سقف اتاق ساختمان بهداشت محیط این شهرستان تخریب شده است.

مامور ویژه به هرمزگان نرسیده؟

هرمزگان از دیگر استان هایی است که در اخبار، عکس و فیلم های منتشر شده در ظاهر وضعیت وخیمی در سیل اخیر داشته است، به همین خاطر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نماینده ویژه خود را برای بررسی و پایش میزان خسارت سیل به این استان اعزام کرد، با این وجود مدیر کل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان در گفت وگو با ایسنا از حضور این مامور ویژه ابراز بی اطلاعی کرد و گفت: سیل اخیر تاکنون خسارتی به بناهای تاریخی، واحدهای گردشگری و صنایع دستی وارد نکرده است و خبر تخریب «ترنه کوخرد» در شهرستان بستک نیز کذب است.

بافت تاریخی کرمان آسیب دیده یا خیر؟

اما اوضاع بناهای تاریخی کرمان آن چنان که مجتبی شفیعی ـ معاون میراث فرهنگی این استان گفته چندان وخیم و قابل گزارش نبوده است. او اظهار کرده که پایش و بازدید آثار تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی در تمام شهرهای استان کرمان انجام شده و گزارش تکمیلی درباره آثار و ابنیه تاریخی موجود در روستاهایی که مسیر دسترسی به آن ها مسدود شده است، در روزهای آتی اعلام می شود، اما در کل بارندگی ها تا هشتم مرداد ماه به آثار تاریخی شهرستان های کرمان خسارت جدی وارد نکرده و موجب تخریب آن ها نشده است.  

این در حالی است که ارگ تاریخی «انار» در استان کرمان در پی بارش های شدید اخیر آسیب دیده است. محمدرضا نسب عبداللهی ـ دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی ـ درباره وضعیت این بنا به ایسنا گفته که بارندگی ها سبب شده در برخی از باروهای این ارگ حفره هایی ایجاد شود که می تواند پایداری باروها را دچار خطر کند.

این کارشناس همچنین از کشف یک حمام قاجاری  در پی بارش های شدید اخیر در شهر انار کرمان خبر داد. این حمام تاریخی که سال های پیش بر اثر سیل مدفون شده بود، این بار بر اثر سیل و آبگرفتگی پدیدار شد.

خسارت ۳۵ میلیاردی به بناهای تاریخی چهار محال و بختیاری

سیل در استان چهارمحال و بختیاری هم ۳۵ میلیارد تومان خسارت به ابنیه تاریخی، واحدهای گردشگری و صنایع دستی وارد کرده است. علیرضا جیلان ـ مدیرکل اداره میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان ـ با اعلام این خبر به ایسنا گفت: در حال حاضر پایش ها بررسی ها در این استان ادامه دارد و در پایش های انجام شده تعدادی پل، حمام، قلعه، مسجد و امازاده قدیمی و تاریخی در شهرستان های بارده (بن)، شهرکرد، خان میرزا، اردل، شلمزار و ... آسیب دیده اند. همچنین تاکنون گزارشی از خسارت کانون های گردشگری نداشته ایم.

امامزاده داوود غرق در آب و گل

اما در تهران، آنچه تا کنون گزارش شده فقط درباره امامزاده داوود بوده که بخش هایی از آن علاوه بر سیل، در عملیات نجات بخشی تخریب شد. با این حال هنوز هیچ گزارشی از میزان خسارت وارد شده به این بنای تاریخی اعلام نشده و پرهام جانفشان ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران ـ اعلام میزان خسارت سیل به این امامزاده را به پس از پایان آوربرداری و لایروبی موکول کرده است.

سیل در دو شهرستان دماوند و فیروزکوه خسارت هایی به همراه داشت، گفته شده برخی واحدهای گردشگری در این دو منطقه آسیب دیده اند، اما تهران هنوز گزارشی از وضعیت این دو منطقه گردشگری نداده است.

اختلال در البرز و طالقان

فریدون محمدی ـ مدیرکل اداره میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرزـ درباره اوضاع بناهای تاریخی و گردشگری این استان در سیل اخیر، به ایسنا گفت: سیل در استان البرز در شهرستان طالقان آسیب ویژه ایجاد کرده است، اما آثار تاریخی در این شهرستان و البرز آسیب ندیده اند. یکی از سرویس های بهداشتی در محور چالوس و مجموعه سرویس بهداشتی در روستای سنج در منطقه کردان خسارت دیده اند. همچنین در محورهای مواصلاتی و جاده ها اختلال ایجاد کرده است.

رستوران های زیادی در مازندران خراب شدند

اما در مازندران، پایش خسارت سیل هنوز ادامه دارد؛ مهدی ایزدی ـ سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مازندران ـ به ایسنا گفت که ما همچنان در حال آماده باش هستیم و بارش ها ادامه دارد و هنوز آمار دقیقی از میزان خسارت ها نداریم.

او در عین حال، گزارشی از خسارت دو سه مجموعه گردشگری در جاده چالوس ارایه کرد و افزود: رستوران های زیادی آسیب دیده اند. در ییلاقات کجور، بلده و محور هراز از آسیب دیدگی برخی محوطه ها که ثبت ملی نشده اند، گزارش هایی داشتیم. البته این محوطه ها به عنوان اثر تاریخی شناخته می شوند.

سعید طالبی پور ـ مدیر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کهگیلویه ـ با اعلام این که تاکنون ابنیه تاریخی این استان در سیل اخیر خسارت ندیده اند گفت: خسارت های جزیی از جمله گرفتگی آب در برخی کانون های گردشگری داشتیم.

در استان های دیگر چه خبر است؟

مدیران اداره های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان های بوشهر، قم و گلستان در تماس های ایسنا اعلام کردند که تاکنون در بررسی ها و پایش های انجام شده، گزارشی از خسارت به بافت تاریخی و گردشگری نداشته اند.  

اصفهان از دیگر استان هایی است که به گفته علیرضا ایزدی  ـ مدیر کل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان ـ  گزارشی از آسیب سیل به بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری اعلام نشده است.

استان های گیلان و خراسان شمالی نیز با وجود این که در فهرست مناطق سیل زده بوده اند، اما مدیران اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این دو استان اعلام کردند که جز بارش باران، با خطر و آسیب سیل مواجه نشده اند.

مدیر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قزوین نیز در تماس ایسنا از اعلام گزارش خسارت سیل به بناهای تاریخی و واحدهای گردشگری و صنایع دستی امتناع کرد و گفت: «با توجه به جمع بندی که باید داشته باشیم و ارسال آن به وزارتخانه، اطلاع رسانی انجام نمی دهم و دستورالعمل این است که در این رابطه گزارش ها به صورت متمرکز در وزارتخانه ارائه شود.»

همچنین گزارشی از وضعیت بافت تاریخی و گردشگری استان های زنجان، خوزستان و فارس اعلام نشده است.