◄ ساخت هواپیمای ۷۲ نفره ۷۰۰ میلیون دلار آب می‌خورد
در حالی ساخت هواپیمای ۱۵۰ نفره که پروژه آن از سال ۹۴ کلید خورد هم‌چنان بدون نتیجه باقی مانده است که در چند روز گذشته دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از ساخت هواپیمای بومی ۷۲ نفره خبر داد.
او در این رابطه گفته است که در خصوص هواپیمای ۱۰۰ نفره تلاش‌هایی در حال انجام است اما نزدیک‌ترین محصولی که می‌توانیم در آینده نزدیک به آن برسیم هواپیمای ۷۲ نفره است که برخی از مشخصه‌های آن حتی بهتر از هواپیماهای ای‌تی‌آر خواهد بود. در همین رابطه در این شماره از هفته‌نامه «حمل‌ونقل» گفتگویی با یعقوب انتصاری، مسئول سابق بخش کمیته صنایع هوانوردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، داشتیم.
چند روز گذشته آقای منطقی از توان ساخت هواپیمای ۷۲ نفره تا پنج سال آینده خبر داد. آیا به نظر شما تحقق این وعده تا پنج سال آینده امکان‌پذیر است؟
در ابتدا باید ببینیم که ساخت هواپیمای ۷۲ نفره در پنج سال آینده سخن یک فرد است یا اینکه برای آن برنامه‌ریزی انجام گرفته است. اگر ساخت این هواپیما در برنامه ششم توسعه پیش‌بینی نشده باشد بدان معناست که سازمان برنامه‌وبودجه هیچ تعهدی برای تخصیص بودجه و زمانبندی آن ندارد و سازمان و وزارت خانه‌ای هم برای انجام آن متعهد نیست. لازم است بررسی شود که آیا در صنعت هوانوردی کشور جایگاه درستی برای ساخت هواپیما تعریف شده است و آیا برای اجرایی‌شدن آن زمانبندی انجام گرفته و وزارت خانه و یا سازمانی مسئول به نتیجه رسیدن آن خواهد بود یا خیر. اگر پاسخ خیر باشد، عاقبت ساخت این هواپیما نیز به سرنوشت هواپیمای ۱۵۰ نفره خواهد پیوست.
آیا به نظر شما با توجه به تجربه ساخت هواپیمای ۱۵۰ نفره توان ساخت هواپیمای ۷۲ نفره در کشور وجود دارد؟
از دیدگاه من به لحاظ توانمندی کشور، مملکت ما توانمندی و امکانات ساخت هواپیمای ۷۲ نفره را دارد تنها این باقی می‌ماند که آیا ساخت هواپیما در برنامه ششم به‌درستی تعریف شده است یا خیر.
به اعتقاد شما برای محقق‌شدن ساخت هواپیمای بومی نیاز است که دولت به آن ورود کند یا خیر؟
معمولاً در برنامه‌های به این شکل، بخش خصوصی هیچ مسئولیتی در اجرا ندارد مگر اینکه از توان و تخصص بخش خصوصی استفاده شود. در همین پروژه هواپیمای ۱۵۰ نفره، زمانی که آقای منطقی معاون وزارت دفاع بودند همین کار را انجام داد و جلساتی را با شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان برگزار کردند و از توانمندی آنها استفاده و برایشان کار تعریف کردند و یک بانک اطلاعاتی قوی از توان، تخصص و ظرفیت‌های بخش خصوصی درست کردند. برای استفاده از بخش خصوصی برای این پروژه تا همین حد استفاده کرد اما اگر قرار باشد این کار انجام بگیرد حتماً در مسئولیت دولت خواهد بود و زیر نظر وزارت دفاع انجام خواهد گرفت.
با توجه به شرایط موجود و موضوع تحریم‌ها این پروژه نیاز به بودجه زیادی دارد. آیا در شرایط کنونی ورود به ساخت هواپیمای بومی در کشور در اولویت دولت خواهد بود؟
ساخت هواپیمای ۷۲ نفره به عقیده من حداقل برای نمونه و تست هواپیما بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار هزینه در بر خواهد داشت. اگر این پروژه در برنامه ششم توسعه بیش‌بینی شده باشد دولت می‌تواند با هزینه کمتر و با استفاده از ظرفیت داخلی کشور این کار را انجام بدهد.
آیا اگر صنعت هوانوردی به‌جای ساخت کامل هواپیمای بومی به سراغ ساخت قطعات موردنیاز خود که اغلب به دلیل تحریم‌ها در خرید آن با مشکل روبه‌رو هست، می‌رفت بهتر نبود؟
ما امکان ساخت قطعات هواپیماهای خارجی که در ایران پرواز می‌کنند را نداریم و نمی‌توانیم تصمیم بگیریم که قطعات آن هواپیماها را بسازیم. چراکه مسئولیت آن با شرکت سازنده هواپیما است و آن شرکت باید سازندگان قطعه هواپیما را تأیید کند و زمانی سازندگان قطعات هواپیما در ایران تأیید می‌شوند که به تأیید مقررات اتحادیه هوانوردی اروپا (EASA) برسند. پروژه‌ای که در ایران می‌خواهد اجرا شود نیاز به تأیید جهانی ندارد اما اگر قرار باشد این هواپیما را به اروپا صادر کنیم باید گواهینامه (EASA) را بگیریم.
