روزهای کرونایی حمل‌ونقل هوایی؛ پروازها در سال جدید چقدر افت کرد؟

آغاز سال ۹۹ به مانند بسیاری از صنایع، برای صنعت حمل‌ونقل هوایی نیز با بدترین و به‌نوعی بی‌فروغ‌ترین روزها شروع شد و ناگریزتر اینکه فعلا چشم‌انداز روشنی پیش روی این صنعت به‌ویژه برای شرکت‌های هواپیمایی داخلی در پیش نیست و اثرات منفی این روزها ممکن است سال‌ها نمایان باشد.

با نگاهی به آمار شاید بهتر بتوان حق مطلب را در خصوص این روزهای بسیار سخت و درعین‌حال نگران‌کننده صنعت حمل‌ونقل هوایی را ادا کرد؛ سال گذشته با اتمام سفرهای نوروزی شاهد جابه‌جایی حدود سه میلیون با انجام بیش از ۲۵ هزار پرواز بودیم این در حالی است که آمارهای اعلام‌شده از سوی وزارت راه‌وشهرسازی حاکی از کاهش ۶۸ درصدی نشست‌وبرخاست و ۸۰ درصدی اعزام و پذیرش مسافر در نوروز ۹۹ دارد. آمارهای پروازهای نوروزی حاکی از کاهش ۸۰ درصدی کل پروازهای نوروزی دارد؛ ریزش شدید پروازهای نوروزی در حالی صورت گرفت که در نوروز سال گذشته سه میلیون و ۳۵ هزار و ۵۳۳ اعزام و پذیرش مسافر هوایی انجام شد اما مطابق آمار تازه، این میزان در نوروز ۹۹ به ۵۹۶ هزار و ۳۵۶ مسافر هوایی رسید.

نشست‌وبرخاست هواپیماها در کل فرودگاه‌های کشور در ایام نوروز در بازه زمانی (۲۵ اسفند تا ۱۵ فرودین) کاهش ۶۸ درصدی به مدت مشابه سال گذشته داشته است. فرودگاه مهرآباد نیز همواره به‌عنوان پرترافیک‌ترین فرودگاه کشور درحال‌حاضر با کمترین پروازها روبه‌رو است؛ بر اساس آماری که از سوی فرودگاه مهرآباد منتشر شده است شیوع کرونا در کشور باعث کاهش ۷۶ درصدی جابه‌جایی مسافر و ۶۳ درصدی پروازها در نوروز ۹۹ به نسبت مدت مشابه سال گذشته شده است. آمارهای پروازهای نوروزی فرودگاه بین‌المللی مهرآباد حاکی از آن است که از بازه زمانی ۲۵ اسفند سال ۹۸ تا ۱۲ فروردین‌ماه سال جاری، پروازهای نوروزی به نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۶۳ درصدی داشته است.

در مدت یادشده جابه‌جایی مسافران نوروزی در فرودگاه مهرآباد کاهش ۷۶ درصدی داشته است، سال گذشته آمار جابه‌جایی مسافران نوروزی ۶۸۵ هزار و ۲۶۰ مسافر بوده که این رقم در نوروز ۹۹ به ۱۶۷ هزار و ۳۶۰ نفر رسیده است. در همین مدت ۲ هزار و ۹۲ نشست‌وبرخاست انجام گرفته است این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته این رقم بالغ‌بر پنج هزار و ۵۹۰ نشست‌وبرخاست بوده است.

زمین‌گیری نیمی از هواپیماها در جهان

این کاهش بسیار شدید سفرهای هوایی در پی شیوع کرونا، تقریبا گریبان کل دنیا را گرفته است؛ به‌طوری‌که سفرهای هوایی در ۲۰ سال گذشته به پایین‌ترین سطح خود رسید؛ در همین راستا هم‌اکنون تعداد هواپیماهای زمین‌گیر در جهان بیشتر از تعداد هواپیماهای عملیاتی است. بر اساس اطلاعات منتشر شده تعداد هواپیماهای زمین‌گیر ۱۳ هزار و ۶۵۵ فروند و تعداد هواپیماهای عملیاتی ۱۲ هزار و ۶۳۵ فروند است که لازم به توضیح است که اغلب این هواپیماهای عملیاتی با کمترین میزان مسافر پرواز می‌کنند که این موضوع خسارت‌های بسیار زیادی را به ایرلاین‌ها تحمیل کرده است.

این اتفاق در پی این صورت گرفت که بر اساس اعلام یاتا (انجمن بین‌المللی شرکت‌های هواپیمایی) بیش از ۲ میلیون نفر سفرهای هوایی خود را لغو کردند که این اقدام باعث کاهش فروش ۲۵۲ میلیارد دلار در جهان شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۴۴ درصد افت سوددهی ایرلاین‌ها برآورد می‌شود.

برای مثال شرکت هواپیمایی امریکن به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی آمریکای شمالی، ۶۰ درصد از فروش بلیت پروازهای برنامه‌ای خود را برای تابستان سال جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا لغو کرده است که منجر به ضربه بسیار سختی به این ایرلاین شده است.

بر اساس آمار منتشر شده شیوع ویروس کرونا در جهان بیشترین تأثیر را بر هواپیماهای پهن‌پیکر گذاشته است؛ این تأثیر بر اساس محدودیت‌های سفرهای برون‌مرزی کشورها پدید آمده است. بر اساس این گزارش ۶۲ درصد از ناوگان دو راهرو ایرباس و بوئینگ (۳۱۴۴ فروند) اکنون زمین‌گیر هستند. در ایران نیز فقط ۱۰ درصد از هواپیماهای ناوگان پرواز می‌کنند و حدود ۹۰ درصد متوقف هستند.

سه میلیون شغل هوایی در معرض نابودی

یاتا بر اساس آخرین برآوردهای خود میزان درآمدهای ازدست‌رفته شرکت‌های هواپیمایی خاورمیانه و آفریقا را بالغ‌بر ۲۳ میلیارد دلار اعلام کرده است که ۱۹ میلیارد دلار آن به شرکت‌های خاورمیانه و ۴ میلیارد دلار آن به شرکت‌های هواپیمایی آفریقا مربوط می‌شود. در گزارش یاتا آمده است، زندگی ۶۶ میلیون نفر در جهان به صنعت حمل‌ونقل هوایی (سفر و گردشگری) وابسته است که از این عدد ۳ میلیون شغل مربوط به خطوط هوایی است که یاتا ۱۱ میلیون شغل در آسیا و اقیانوسیه، ۶ میلیون شغل در اروپا، ۳ میلیون شغل در آمریکای لاتین، ۲ میلیون شغل در آمریکای شمالی، ۲ میلیون شغل در آفریقا و ۱ میلیون شغل در خاورمیانه به خطر افتاده است.

طبق سناریوی یاتا، پیش‌بینی می‌شود که خطوط هوایی در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۹، بیش از ۵۰ درصد کاهش درآمد داشته باشند.

بر اساس آنچه رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری گفته است در پی شیوع کرونا ۷۵ تا ۱۰۰ درصد پروازها در فرودگاه‌های کشور متوقف شده است که این موضوع خسارات بسیاری را برای ایرلاین‌ها در پی داشته و خواهد داشت. از همین رو سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده که به‌عنوان متولی صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور وظیفه دارد خسارت شرکت‌های هواپیمایی به دلیل کاهش مسافران را به وزارت راه‌وشهرسازی اعلام کند که دراین‌باره این کار انجام شده است که بر اساس آن سازمان هواپیمایی رقم زیان ۳ هزار میلیارد تومانی شرکت‌های هواپیمایی داخلی را تا پایان ۱۵ فروردین احصاء و به دولت اعلام کرد.

لزوم حمایت دولت از ایرلاین‌ها در دوران پساکرونا

بر اساس اعلام مقصود اسعدی‌سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، دولت در راستای حمایت از کسب‌وکارها در دوران شیوع کرونا، بسته حمایتی در نظر گرفته است که دراین‌باره بسته حمایتی ۸ هزار میلیارد تومانی برای انواع مدل‌های حمل‌ونقل در نظر گرفته شده است تا در قالب تسهیلات و مدل‌های مختلف از کسب‌وکارهای آسیب‌دیده در حوزه حمل‌ونقل حمایت کند که درنهایت مقرر شد از محل این بسته حمایتی، درصدی به حمل‌ونقل هوایی اختصاص یابد، ولی هنوز به‌طور دقیق، سهم حمل‌ونقل هوایی از این بسته حمایتی مشخص نشده است، ولی قطعا در قالب تسهیلات به شرکت‌های هواپیمایی، درصدی از این محل اختصاص می‌یابد.

اما اسعدی‌سامانی اعلام کرد که ما در قالب نامه‌ای به دولت، درخواست‌های خود را بابت حمایت از شرکت‌های هواپیمایی در دوران کم تقاضای شیوع کرونا اعلام کرده‌ایم که بر اساس آن تعویق وصول عوارض شهرداری‌ها، تأمین سوخت به‌صورت اعتباری، تعویق طلب شرکت پالایش و پخش فرآورده نفتی، تعویق چندماهه اقساط بدهی‌های شرکت‌های هواپیمایی به بانک‌ها و مهلت‌دهی در پرداخت اقساط تسهیلات صندوق توسعه از مواردی بود که توسط شرکت‌های هواپیمایی همچنین معافیت چندماهه در پرداخت سهم بیمه کارفرما، مهلت‌دهی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران به ایرلاین‌ها بابت پرداخت بدهی‌ها، همکاری با شرکت‌ها در پرداخت عوارض فرودگاهی و حق پارکینگ و پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت مدت‌دار به شرکت‌ها درخواست شده است.

خسارت دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی به فرودگاه‌های کشور

اما کاهش شدید سفرهای هوایی تنها ایرلاین‌ها را متضرر نکرد. بر اساس سخنان سیاوش امیرمکری، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در خصوص ضرر و زیان واردشده به صنعت فرودگاه‌های کشور؛ تنها در هفته‌های پایانی سال گذشته حدود ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت از محل کاهش پروازها و افزایش هزینه‌های ناشی از اعمال پروتکل‌های بهداشتی به فرودگاه‌های کشور وارد شده است و اگر ۷۰ درصد کاهش عملیات پروازی را به یک سال تعمیم دهیم بیش از دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت تنها به شرکت فرودگاه‌ها وارد می‌شود. او گفته است که میزان کاهش پروازهای مسافری از اسفندماه سال گذشته به‌مرور بیشتر شد؛ به‌گونه‌ای که در ابتدا ۳۵ درصد کاهش را شاهد بودیم و نهایتا به ۵۰ درصد، ۷۰ درصد و ۷۵ درصد پس از اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی رسید و این میزان کاهش در پروازها و اعزام و پذیرش مسافران رکورد تاریخی محسوب می‌شود.

هفته نامه حمل و نقل