دریا؛ گنج پنهان توسعه ایران

سهم دریا به عنوان گنچ پنهان توسعه کشور، در اقتصاد ایران ناچیز است.

این گزارش بر آن است تا با بررسی داده‌ها، اظهارات مسئولان، برنامه‌های توسعه‌ای و روندهای جهانی، به این پرسش پاسخ دهد که چرا اقتصاد دریامحور در ایران رشد نکرده، چه پتانسیل‌هایی وجود دارد، و چه باید کرد تا سهم آن در تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.

در این گزارش که به قلم سهیل مرتضوی نوشته شده، تاکید شده است که ایران با وجود ظرفیت‌های فراوان دریایی، هنوز سهم اندکی از "اقتصاد دریا" در GDP دارد. این در حالی است که دریا می‌تواند موتور محرک رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی و کاهش وابستگی به نفت باشد.بررسی‌های انجام شده نشان دهنده آن است که در برنامه هفتم توسعه، برای اولین بار موضوع اقتصاد دریامحور جدی گرفته شده، اما تحقق آن نیازمند سیاست‌گذاری عملی، سرمایه‌گذاری و نگاه راهبردی به سواحل است. با این حال، ایران در رقابت منطقه‌ای در حال عقب‌ماندن است، چون زیرساخت‌ها، جمعیت‌پذیری سواحل، و بهره‌برداری صنعتی از دریا هنوز توسعه نیافته است.

طبق آمار رسمی، فقط ۸ درصد جمعیت ایران در نزدیکی سواحل زندگی می‌کنند، در حالی‌که در سطح جهان این عدد حدود ۴۰ درصد است. این یعنی سیاست‌های توسعه سرزمینی در ایران از دیرباز به‌گونه‌ای طراحی شده که دریا در اولویت نبوده است.

نقش اقتصاد دریامحور در افزایش GDP

براساس این گزارش، کارشناسان اقتصادی معتقدند که توسعه اقتصاد دریامحور می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی به افزایش GDP کشور کمک کند. صنایع دریایی نیز مانند کشتیرانی، شیلات، گردشگری دریایی و انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی، فرصت‌های شغلی فراوانی ایجاد می‌کنند. توسعه زیرساخت‌ها از قبیل بنادر، جاده‌‌‌‌‌ها، خطوط ریلی و سایر زیرساخت‌های مرتبط با اقتصاد دریامحور، منجر به توسعه کلی مناطق ساحلی می‌شود. همچنین تنوع‌‌‌‌‌بخشی به اقتصاد از دیگر نتایج توسعه اقتصاد دریامحور است، به‌نحوی‌که کمک می‌کند وابستگی کشور به منابع نفتی کاهش پیدا کند. توسعه بنادر ایران می‌تواند موجب افزایش تجارت با کشورهای حاشیه منطقه شود. در منطقه جنوب ایران به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد و داشتن منابع غنی نفت و گاز، از پتانسیل بالایی برای توسعه اقتصاد دریامحور برخوردار است.