◄ موانع حکمرانی نوین و هوشمند در وزارت راه و شهرسازی

این مطلب خلاصه ای از یادداشت سیدطه حسین مدنی رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند با عنوان خلاء حکمرانی هوشند در راه و شهرسازی در دنیای اقتصاد است.

مطلب مهم و پربازدید امروز را بخوانید:

◄ واکنش تین نیوز به شکایت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

در سال ۱۳۹۱ با ادغام وزارتخانه‌ های «راه و ترابری» و «مسکن و شهرسازی»، وزارت راه و شهرسازی تشکیل شد؛ اقدامی که در راستای کوچک‌سازی دولت صورت گرفت، اما پس از گذشت بیش از یک دهه، بسیاری از کارشناسان تفکیک مجدد این وزارتخانه را ضروری می‌ دانند. گرچه طرح تفکیک در مجلس شورای اسلامی به تصویب نرسید، اما اکنون فرصتی طلایی برای بهره‌گیری از تجارب بخش‌های موفق و توسعه بخش‌ های کمتر پیشرفته فراهم شده است.
این وزارتخانه به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین نهادهای کشور، طیف گسترده‌ ای از مسئولیت‌ها در حوزه حمل و نقل، مسکن و شهرسازی را بر عهده دارد. سازمان‌هایی چون سازمان هواشناسی، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملی زمین و مسکن، تنها بخشی از ساختار گسترده این وزارتخانه به شمار می‌روند. در چنین ساختاری، ارتقای سطح حکمرانی از الکترونیک به دیجیتال و نهایتاً هوشمند، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

هم‌افزایی داخلی، کلید توسعه پایدار موفقیت‌ های برخی بخش‌ها، نظیر سازمان بنادر و دریانوردی یا حمل‌ و نقل جاده‌ای، نمونه‌های قابل توجهی از بهره‌ برداری از ظرفیت‌ها در شرایط تحریم و محدودیت‌ها هستند. توسعه استارتاپ‌های حمل‌ و نقل، افزایش نظم در حمل‌ونقل ریلی و تسهیل فرآیند خرید بلیت هواپیما از طریق وب از جمله دستاوردهایی است که قابلیت الگوگیری برای سایر بخش‌ها را دارد. تقویت ارتباطات داخلی و استفاده از تجارب موفق، راهکاری موثر برای ایجاد توسعه متوازن در وزارتخانه خواهد بود.

ضرورت بازنگری در مدیریت و قانونگذاری با این حال، چالش‌های ساختاری نیز همچنان به قوت خود باقی است. عدم توازن در بهره‌برداری از بنادر کشور، سهم بالای جاده در حمل بار نسبت به ریل، اجرای پروژه‌های زیرساختی بدون اولویت‌بندی صحیح و نبود شفافیت در قیمت‌گذاری بلیت‌ های هواپیما تنها بخشی از این مشکلات است. ضعف در تدوین اسناد جامع حمل و نقل و مسکن، فقدان آمایش سرزمینی و عدم به‌روزرسانی قوانین با تحولات روز نیز مزید بر علت شده است.
ارتباط محدود با نخبگان، عدم استفاده از فناوری‌ های نوین در حوزه مسکن و نبود نقشه راه روشن در طرح‌هایی چون فروش متری مسکن، نمونه‌ هایی از فرصت‌های از دست رفته به شمار می‌ روند. برای اصلاح این روند، ترسیم درخت دانش، جابه‌جایی نیروهای متخصص و تقویت همکاری با نهادهای علمی و پژوهشی پیشنهاد می‌شود.
وزارت راه و شهرسازی اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند تصمیم‌گیری‌ های هوشمندانه، استفاده از ظرفیت‌ های موجود و تدوین برنامه‌های مدون و هدفمند برای ارتقای عملکرد خود در سطح ملی است.