6 پیروزی ایران در عصر ترامپ

رفتارهای دونالد ترامپ در طول رقابت‌های انتخاباتی و دوران ریاست‌جمهوری‌اش به‌گونه‌ای بوده که گویی دشمن قسم‌خورده ایران است. از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ، دولت او تلاش‌های بسیاری برای انزوا و محدود ساختن نفوذ ایران در خاورمیانه کرد. در این رابطه اما کارشناسان غربی معتقدند تلاش‌های ترامپ نه‌تنها جمهوری اسلامی را محدود نساخته بلکه شاهد پیشبرد روزافزون اهداف این کشور در منطقه هستیم. به گزارش نشریه آمریکایی «دِ اسلیت» روز یکشنبه داعش مجبور شد تا آتش‌بس را در نزدیکی‌های مرز سوریه و لبنان – جایی که نیروهای ارتش لبنان، ارتش سوریه، مقاومت لبنان و نیروهایی مردمی در جنگ با تروریست‌ها هستند – بپذیرد. درحالی‌که هیچ همکاری رسمی میان ارتش لبنان (یکی از دریافت‌کننده‌های اصلی کمک‌های نظامی آمریکا) و نیروهای مقاومت حزب‌الله وجود ندارد اما این دو گروه در راستای هدف مشترکشان که شکست داعش است در کنار یکدیگر می‌جنگند. در این رابطه قدرت و پیروزی‌های حزب‌الله لبنان و نیروهایی که از جانب ایران حمایت می‌شوند، در سوریه روز‌به‌روز درحال گسترش است و شورشیان این کشور به سمت نابودی کامل می‌روند. دیپلمات‌های غربی که زمانی تنها هدفشان رفتن بشار اسد بود، اکنون از مخالفان باقی‌مانده می‌خواهند تا به ماندن اسد در قدرت راضی شوند.

هفته گذشته زمانی‌که که قطر تصمیم به از سرگیری روابط دیپلماتیک با ایران گرفت، پیروزی‌ دیگری برای ایران رقم خورد. در سال 2016 قطری‌ها در اقدامی مشترک با عربستان و در تلافی حمله به سفارت عربستان در ایران روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده بودند. اکنون که استقلال بیشتری در سیاست‌های خارجی قطر مشاهده می‌شود، روابط دوستانه این کشور از کشورهای عرب‌ منطقه به سمت ایران تغییر کرده است. تصمیم عربستان و سایر کشورهای منطقه برای انزوای قطر به بهانه ارتباط با ایران که با حمایت رئیس‌جمهوری آمریکا همراه شد، نه‌تنها تاثیری بر سیاست‌های قطر نداشت، بلکه از آن زمان وابستگی اقتصادی این کشور به ایران بیشتر نیز شده است. گروه شبه‌نظامی فلسطینی حماس – دوست قدیمی ایران در منطقه – نیز روز دوشنبه اعلام کرد که قصد دارد روابط خود با ایران را گسترش دهد. یکی دیگر از پیروزی‌های ایران گزارشی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه منتشر کرد. گزارش آژانس مهر تاییدی بر پایبندی ایران به تعهدات این کشور در برجام بود. پیش از این نیز نهادهای اطلاعاتی آمریکا به چنین نتیجه‌ای رسیده بودند که موجب شد به‌رغم بی‌میلی شدید ترامپ، او برای دومین بار به پایبندی برجامی ایران اقرار کند. البته ترامپ گفته است به احتمال زیاد در ماه اکتبر که قرار است سومین اظهارنظر خود درخصوص برجام را اعلام کند این تاییدیه را تکرار نخواهد کرد. در این رابطه باید دید که آیا با اخراج تندروهایی همچون استیو بنن که از مخالفان اصلی برجام در دولت ترامپ بودند، رئیس‌جمهوری آمریکا می‌تواند این توافق را برهم زند یا نه. در روزهای اخیر برخی رسانه‌های آمریکایی گزارشی را منتشر کرده‌اند و از فشارهای دولت آمریکا بر نهادهای امنیتی این کشور برای ایجاد بهانه‌ای به منظور برهم زدن برجام پرده برداشتند. مشکلی که در این رابطه وجود دارد این است که تقریبا برای همه مشخص شده است که ترامپ دلیل منطقی برای از بین بردن برجام ندارد. در این خصوص حتی اگر ترامپ بخواهد از اختیار خود استفاده و پای آمریکا را از برجام بیرون بکشد، احتمال آن بسیار کم است که کشورهای اروپایی – حتی اگر چین و روسیه را هم نادیده بگیریم – او را در این تصمیم همراهی کنند. از مجموعه این تحلیل‌‌ها، این نشریه آمریکایی در نهایت نتیجه می‌گیرد که با وجود سیاست‌های خارجی نادرست آمریکا، قدرت و نفوذ ایران روزبه‌روز درحال افزایش است.

 

برگ برنده ایران در زمینه اقتصادی

این همه در شرایطی است که روز سوم ماه ژوئیه سال‌جاری، بزرگ‌ترین شرکت نفتی فرانسه، «توتال» قرارداد چند میلیارد دلاری را برای توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی با ایران به امضا رساند. این قرارداد نخستین معامله بزرگ تجاری بعد از برجام میان شرکت‌های غربی و ایران بود. چنین معامله‌ای – و قراردادهای دیگری که در دوران پسابرجام به امضا رسید – از اشتیاق زیاد شرکت‌های غربی برای سرمایه‌گذاری در ایران پرده برداشت. اکنون نیز نگاه بسیاری از شرکت‌های اروپایی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران دوخته شده است، کشوری که انتظار می‌رود در سال‌های آتی یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصادی را در جهان تجربه کند. به‌رغم برخی نگرانی‌ها که متوجه سرمایه‌گذاران است – که عمدتا از کارشکنی‌های آمریکا ناشی می‌شود – تحلیل‌های نشریات خارجی حاکی از آن است که ایران کشوری ثروتمند با ذخایر انسانی و طبیعی غنی است که می‌تواند بازدهی‌های وسوسه‌کننده‌ای برای سرمایه‌گذاران دوستدار ریسک داشته باشد. به گزارش نشریه «چارجد افرز» برای شرکت‌هایی که به‌دنبال کاهش هزینه‌های خود هستند، ایران کشوری پرجمعیت با نیروی کار ماهر و ارزان است. این کشور با جمعیت حدود 80 میلیون نفر دومین بازار بزرگ خاورمیانه به‌شمار می‌رود. این درحالی است که سطح تحصیلات مردم این کشور بالاتر از کشورهای پرجمعیت منطقه همچون مصر و عراق است. در سال‌های اخیر گرچه تحریم‌های بین‌المللی تا حدی اقتصاد این کشور را زمین‌گیر کرد اما هیچ‌گاه سرمایه‌گذاری در زمینه‌های تحقیق و توسعه، علم و فناوری‌های تکنولوژیک متوقف نشد. بر این اساس، در سال 2010 ایران بالاترین رشد علمی (معیاری که براساس رشد تعداد تحقیقات به چاپ رسیده تعریف می‌شود) را در جهان تجربه کرد.

«چارجد افرز» در گزارش خود نوشته ‌است که ایرانی‌ها در حوزه تکنولوژی موفقیت‌های چشمگیری داشته‌اند. ساخت برخی از مدل‌های کسب‌وکار و برنامه‌های گوشی‌های هوشمند که کیفیتی مشابه همتاهای غربی خود دارند نمونه‌ای از این موفقیت‌ها است. چنین نوآوری‌هایی می‌تواند این انگیزه را در سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کند که نگاه ویژه‌ای درخصوص ایران داشته باشند. سرمایه‌گذاری در کشوری که از نیروهای کار جوان، ماهر و آموزش‌دیده بهره می‌برد به مراتب هزینه‌های بسیار کمتری برای سرمایه‌گذاران خواهد داشت. جمعیت تحصیلکرده و رشد اقتصادی باثبات تنها دلایلی نیستند که اروپایی‌ها را مجاب به سرمایه‌گذاری در ایران کرده‌اند. یکی از دلایل اصلی گرایش سرمایه‌گذاران غربی به ایران وجود منابع طبیعی غنی این کشور است. در این رابطه ایران چهارمین ذخایر بزرگ نفتی و دومین ذخایر بزرگ گازی جهان را در اختیار دارد. به‌علاوه ایرانی‌ها با داشتن شرکت‌هایی همچون ایران‌خودرو و سایپا، صنعت تولید خودرو ملی خود را دارا هستند. از طرفی برخی محصولات کشاورزی (همچون زعفران، پسته و انار) و صنایع نساجی (همچون فرش) این کشور اصلی‌ترین منبع تامین‌کننده تقاضای جهانی هستند.