روایت عراقچی از استراتژی برجامی اروپا
پس از آنکه وزیر خارجه فرانسه از سفر اسفند خود به تهران برای گفت‌وگو درباره مسائل منطقه و برنامه موشکی خبر داد، سخنگوی وزارت خارجه ایران ادعای ژان ایو لودریان، مبنی بر اینکه با ایران درباره مباحث موشکی گفت‌وگو شده را رد کرد و گفت ما مذاکرات موشکی و دفاعی با هیچ کشوری نداشته و نخواهیم داشت.
پس از آنکه وزیر خارجه فرانسه از سفر اسفند خود به تهران برای گفت‌وگو درباره مسائل منطقه و برنامه موشکی خبر داد، سخنگوی وزارت خارجه ایران ادعای ژان ایو لودریان، مبنی بر اینکه با ایران درباره مباحث موشکی گفت‌وگو شده را رد کرد و گفت ما مذاکرات موشکی و دفاعی با هیچ کشوری نداشته و نخواهیم داشت.
به گزارش تین‌نیوز، همزمان عباس‌عراقچی معاون سیاسی ظریف نیز با بیان اینکه در ۴ ماه آینده چالش‌های جدیدتری خواهیم داشت، گفته است که برخی از کشورهای اروپایی این ایده را دارند که اگر امتیازاتی به ترامپ در موضوعات غیربرجامی بدهند، می‌توانند او را در برجام نگه دارند که این یک سیاستی کاملا غلط است.
روایت عراقچی از استراتژی برجامی اروپا
در چند روز اخیر با آغاز سفر اروپایی وزیر خارجه آمریکا با محوریت ایران، شاهد هماهنگ‌تر شدن مواضع فرانسه و آلمان با آمریکا بر سر برنامه موشکی تهران و آنچه فعالیت‌های مخرب ایران در سطح منطقه خوانده می‌شود، هستیم. در همین ارتباط هفته‌نامه اشپیگل روز یکشنبه به نقل از محافل دیپلماتیک در بروکسل فاش کرد که اتحادیه اروپا در پی تدارک تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران است؛ پیامی هم به تهران و هم به واشنگتن. همزمان نخست‌وزیر اسرائیل نیز گفته است که اروپا اگر حفظ برجام را می‌خواهد، حرف‌های ترامپ را جدی بگیرد.
تحلیلگران این اظهارات هماهنگ را نوعی امتیاز غیربرجامی اروپا به آمریکا با هدف حفظ توافق هسته‌ای و ایجاد موازنه میان ایران و آمریکا ارزیابی می‌کنند. در واکنش به این تحولات، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی با خبرنگاران روابط ایران و اروپا را رو به رشد دانست و گفت: ایران گفت‌وگوهای بسیاری با اروپا به‌خصوص سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس دارد و امیدواریم روابط با اروپا در مقاطع آتی هم رو به رشد باشد.
قاسمی روز دوشنبه در پاسخ به این سوال که برخی رسانه‌های غربی مدعی شده‌اند کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان توافق کرده‌اند برای جلب رضایت ترامپ فشارها به ایران را در زمینه برنامه موشکی و مسائل منطقه‌ای افزایش دهند، ابراز کرد: «هیچ گفته‌ای در این زمینه از مقامات رسمی اروپا نشنیده‌ایم و در دیدارهایی که با طرف اروپایی نیز داشته‌ایم، چنین بحثی مطرح نشده است.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: روابط و تعاملات ایران با اروپا می‌تواند دشمنانی هم داشته باشد و کشورها و محافل خاصی برای ایجاد تنش، مشکل و سوءتفاهم بین ایران و اروپا به‌خصوص سه کشور که از ۱۴ سال قبل در مذاکرات هسته‌ای حضور داشته‌اند، اقداماتی انجام دهند. او تاکید کرد: همه دوستان هم در اروپا و هم در ایران باید با هوشیاری بسیار تحولات روابط ایران و اروپا را دنبال کنند. ما گفت‌وگوهای بسیاری با اروپا به‌خصوص سه کشور داریم و امیدواریم روابط ما باوجود خواست دشمنان در مقاطع آتی هم رو به رشد باشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در پاسخ به سوالی درباره سفر وزیر خارجه فرانسه به تهران گفت: این سفر در دستور کار قرار دارد، هنوز موضوعاتی که قرار است در این گفت‌وگو مطرح شود، مشخص نیست. آنچه مشخص است طیف گوناگونی از موضوعات در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی است که با طرف فرانسوی خواهیم داشت. قاسمی ادامه داد: طبیعی است که در دیپلماسی موارد مختلف مطرح می‌شود و ما در این دیدارها حتما مذاکرات لازم را خواهیم داشت.
قاسمی درباره موضع‌گیری‌های فرانسه درباره سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران نیز اظهار کرد: مواضع ایران درباره مسائل منطقه و برنامه موشکی مکررا توسط مقامات کشور توضیح داده شده است و ما درباره این مسائل با همه کشورهای جهان گفت‌وگو کرده‌ایم. او با بیان اینکه یک معنای دیپلماسی، گفت‌وگو و تبادل‌نظر است، یادآور شد: ما هنوز دستور کاری برای گفت‌وگوهای وزیر خارجه فرانسه در سفر آتی ایشان به تهران تعیین نکرده‌ایم.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه صحبت‌های زیادی با طرف فرانسوی خواهیم داشت، گفت: اینکه ایران در جهت ایجاد ثبات و امنیت و مبارزه با تروریسم و کمک به صلح و امنیت در جهان به‌خصوص اروپا و فرانسه داشته، مسائلی است که باید با طرف فرانسوی در این زمینه‌ها گفت‌وگو کنیم. قاسمی ادامه داد: علاوه بر این درباره بحران‌های منطقه‌ای و مسائلی که در غرب آسیا و سایر نقاط جهان می‌گذرد هم می‌توانیم در این دیدارها صحبت کنیم و ما این گفتوگوها را پدیده عجیبی نمی‌دانیم.
سفر وزیر خارجه فرانسه به تهران
وزیر خارجه فرانسه می‌گوید روز ۱۴ اسفند، برای گفت‌وگو در مورد مسائل مربوط به منطقه، برنامه موشکی، و توافق اتمی با ایران، به تهران سفر می‌کند. ژان ایو‌لودریان، وزیر خارجه فرانسه، اول بهمن به روزنامه «فیگارو» گفته است «ما گفت‌وگوهایی را با ایران در مورد مسائل مربوط به برنامه موشک‌های بالستیک و پرسش‌های مربوط به مسائل منطقه‌ای آغاز کرده‌ایم.»
سفر برنامه‌ریزی‌شده لودریان به تهران در میانه دی‌ماه، پس از ناآرامی‌ها در ایران، به تعویق افتاد. در پی آن امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز اعلام کرد زمانی به ایران سفر خواهد کرد که آرامش به این کشور بازگشته باشد. وزیر خارجه فرانسه به فیگارو گفته است پاریس «امیدوار به طرح مسائل مربوط به تاثیرات نظامی بی‌ثبات‌کننده [ایران] در خاورمیانه، حمایت مالی از حزب‌الله لبنان و حوثی در یمن، است.»
لودریان می‌گوید «به این خاطر است» که برای گفت‌وگو با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود، ۱۴ اسفند ماه به تهران سفر می‌کند. ژان ایو لودریان، در ۲۵ آبان‌ماه، در ریاض، پایتخت عربستان، مدعی شده بود که فرانسه از «مداخله‌ها» و مقاصد «سلطه‌طلبانه» ایران در منطقه نگران است. امانوئل مکرون نیز گفته است: «احتمال تحریم علیه برنامه موشکی ایران وجود دارد» و «باید با ایران در مورد برنامه موشکی مذاکره کرد.»
وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای مدعی شده پاریس نگران سرعت برنامه موشکی ایران است، برنامه‌ای که مورد تایید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل نیست و منبع بی‌‌ثباتی و ناامنی در منطقه است. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، در تایید توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی، از ایران می‌خواهد از توسعه موشک‌های بالستیک که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند، خودداری کند.
ایران همواره گفته است که موشک‌هایش برای حمل کلاهک هسته‌ای تولید نمی‌شوند، چراکه اساسا قصد تولید چنین جنگ‌افزاری را ندارد. فرانسه از سوی دیگر از حامیان توافق اتمی میان ۶ قدرت جهانی و تهران به‌شمار می‌رود و مقام‌های ارشد آن در تلاش برای حفظ این توافق، با مقام‌های ارشد ایالات‌متحده گفت‌وگو کرده‌اند.
پیش‌تر و در آخرین شماره هفته‌نامه اشپیگل که روز شنبه (۲۰ ژانویه/ ۳۰ دی) منتشر شد به نقل از محافل دیپلماتیک در بروکسل فاش شد که آلمان، فرانسه و بریتانیا در پی وضع تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران هستند. اتحادیه اروپا می‌خواهد با این تحریم‌ها با آنچه طبق ادعاهایش سیاست‌های بی‌ثبات‌سازی منطقه توسط جمهوری اسلامی ایران می‌خواند، مقابله کند.
اشپیگل می‌افزاید: «آلمان تلاش می‌کند با ترغیب شرکای اروپایی به اعمال تحریم‌های جدید، از یکسو برنامه موشکی ایران را هدف گیرند و نشان دهند در قبال سیاست‌های ایران بی‌تفاوت نیستند و از سوی دیگر به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا بگویند که انتقاد‌های او را نسبت به برجام جدی می‌گیرند.»
ایران محور گفت‌وگوهای تیلرسون در اروپا
سفر لودریان به ایران چند هفته پس از دیدار با رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، انجام می‌شود. تیلرسون به اروپا رفته تا با همتایان بریتانیایی و فرانسوی خود دیدار و گفت‌وگو کند. یک مقام دولت آمریکا به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته محور گفتوگوها در لندن و پاریس «کاهش اختلافات» میان آمریکا و اروپا بر سر توافق هسته‌ای با ایران و یافتن راه‌های بیشتر برای مقابله با عملکرد تهران در منطقه است.
وزیر خارجه ایالات‌متحده در نخستین روز بهمن راهی اروپا شده‌است نخستین مقصد تیلرسون، لندن است. وزیر خارجه ایالات‌متحده در گردهمایی‌های بین‌المللی پیش‌رو در زوریخ و داووس در سوئیس، رئیس‌جمهوری آمریکا را همراهی خواهد کرد و پیش از ترک اروپا به لهستان سفر خواهد کرد. این هشتمین سفر تیلرسون در مقام وزیر خارجه آمریکا به اروپا است.
بریتانیا و فرانسه، هر دو از جمله کشورهایی بودند که در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما، در کنار آمریکا، روسیه، چین و آلمان، با ایران به توافق هسته‌ای دست یافتند. لندن، پاریس و دیگر مقام‌های ارشد اروپایی بر لزوم حفظ «برجام» تاکید کرده و در این مورد با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری و دیگر مقام‌های آمریکایی نیز گفت‌وگو کرده‌اند. این مقام دولتی گفته است وزیر خارجه ایالات‌متحده قصد دارد از «اختلافات» میان متحدان اروپایی و واشنگتن بر سر توافق اتمی بکاهد.
در عین حال تیلرسون در تلاش است تا راه‌های بیشتری برای مقابله با عملکرد ایران در سوریه، لبنان و یمن پیدا کند. رئیس‌جمهوری آمریکا در ۲۲ دی ماه ضمن تمدید تعلیق تحریم‌های ایران، اعلام کرد که دولت او نمی‌تواند پایبندی ایران به توافق اتمی با قدرت‌های جهانی را تایید کند و تصمیم‌گیری در این زمینه را به کنگره آمریکا واگذار می‌کند.
دونالد ترامپ مدعی شد که عملکرد منطقه‌ای تهران یا ادامه فعالیت‌های موشکی آن بر خلاف «روح توافق هسته‌ای» است. از منظر دولت آمریکا، بخشی از توافق اتمی موسوم به «بند غروب» نیز موجب نگرانی است. «بند غروب» درباره برچیده شدن محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای، پس از یک دوره زمانی است. گفته می‌شود دولت آمریکا و کنگره این کشور به‌دنبال حذف این بند هستند.
در عین حال نیکی هیلی، سفیر ایالات‌متحده در سازمان ملل، اخیرا گفته‌است «ما می‌گوییم اگر می‌خواهید آمریکا توافق هسته‌ای را جدی بگیرد»، اتحادیه اروپا، جامعه جهانی و ایران نیز باید به اقداماتی دست بزنند که آمریکا منتقد آنها است. در مقابل اما محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران، گفته است تداوم توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی، به پایبندی کامل آمریکا به این توافق بستگی دارد.
حسن روحانی رئیس‌جمهوری نیز گفته است تلاش‌های واشنگتن برای برهم زدن برجام با شکست روبه‌رو شده است. از سوی دیگر، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در ادامه اظهارات تکراری خود گفت اروپا اگر حفظ برجام را می‌خواهد، حرف‌های ترامپ را جدی بگیرد.
بنیامین نتانیاهو گفته کشورهای اروپایی در صورتی که خواستار حفظ توافق هسته‌ای با ایران هستند باید توصیه‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا درباره آن را جدی بگیرند. او در همایش سفرا در وزارت‌خارجه رژیم صهیونیستی گفت: «پیامی برای کشورهای اروپایی دارم. پیشنهاد می‌کنم حرف‌های رئیس‌جمهور ترامپ را جدی بگیرند. اگر می‌خواهند توافق هسته‌ای با ایران را حفظ کنند باید اصلاحیه‌هایی برای جلوگیری از هسته‌ای شدن ایران که برای خودشان و کل جهان تهدید است، پیشنهاد دهند.»
امتیاز غیربرجامی اروپا به آمریکا
همزمان با این تحولات، عباس عراقچی تاکید کرد اروپایی‌ها می‌دانند که اگر برجام را کنار بگذارند اعتبار خود را در جامعه بین‌الملل از بین می‌برند. معاون سیاسی وزیر امورخارجه گفت: طی سفر اخیر به آلمان با همتای خود درباره موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و مسائل بین‌المللی و برجام گفت‌وگوهای سیاسی شد. او در یک گفت‌وگوی رادیویی خبر منتشر شده در رسانه‌ها که ایران با آلمان، انگلیس و... درباره مسائل موشکی مذاکره کرده است را رد کرد و گفت: این خبر صحت ندارد. عراقچی با بیان اینکه آلمان یکی از طرف‌های اقتصادی و سیاسی مهم برای جمهوری‌اسلامی ایران است، افزود: بعد از برجام روابط ما با آلمان شکل گسترده‌تری به خود گرفته است.
به گفته وی موضوعات منطقه‌ای ما مذاکره ندارد و در این باره مذاکره‌ای نداریم. او با بیان اینکه رایزنی‌های سیاسی بین ما و تمامی کشورها همیشه بوده و هست، خاطرنشان کرد: از سال گذشته رئیس‌جمهوری آمریکا برای از بین بردن برجام یا اصلاحش، در قدم اول خواستند شرایط را برای ایران سخت کنند تا ایران خودش از برجام خارج شود در قدم بعدی تلاش کردند که اروپاییان را راضی کنند که از برجام خارج شوند و بعد توپ را در زمین کنگره آمریکا انداختند که موفق نبودند. در طول یک سال گذشته کشورهای اروپایی مدافع برجام و در کنار جمهوری‌اسلامی ایران و در مقابله با آمریکا بودند. رئیس ستاد پیگیری برجام گفت: این میزان اختلاف امروز میان اروپا و آمریکا بی‌سابقه بوده است.
ترامپ در شورای‌امنیت ایران را تحت‌فشار قرار داد، هم در بحث موشکی و هم آشوب‌های اخیر که مجددا نافرجام ماند. او با بیان اینکه در طول یک سال گذشته با اروپا مشورت‌های نزدیکی داشتیم، گفت: ما نمی‌گوییم اروپا بین آمریکا و ایران، ایران را انتخاب می‌کند اما ما راجع‌به بحث برجام صحبت می‌کنیم. اروپاییان می‌دانند که اگر برجام را کنار بگذارند، اعتبار خود را در جامعه بین‌الملل از بین می‌برند.
عراقچی با بیان اینکه قطعا در ۴ماه آینده چالش‌های جدیدتری خواهیم داشت، گفت: ما هنوز هیچ جمع‌بندی مشخصی در اروپا نداریم، برخی از آنها این ایده را دارند و فکر می‌کنند اگر امتیازاتی به ترامپ در موضوعات غیربرجامی بدهند، می‌توانند او را در برجام نگه دارند که این یک سیاست کاملا غلط است و حتما نتیجه معکوس خواهد داشت و ما این را به صراحت به اروپا هم گفته‌ایم. البته جمع‌بندی مشخصی در داخل اروپا هم نسبت به این موضوع وجود ندارد.
