شهر بدون‌ خودرو در سئول

ایده یک شهر پانزده دقیقه‌‌ ای که ساکنان آن بتوانند در مدت ربع ساعت با پیاده‌‌ روی یا دوچرخه سواری از خانه به مراکز تفریحی یا کاری خود برسند، در طول همه ‌‌گیری کرونا بسیار مورد توجه برنامه‌‌ریزان شهری قرار گرفت. هدف این شهر سازماندهی مجدد فضای فیزیکی حول تجربه انسان از زمان است.

کارگران می‌توانند در نزدیکی محل کار خود زندگی کرده و رفت‌‌ و آمد را حذف کنند و هم می‌ توانند بدون نیاز به شکار جای پارک، تا یک پارک نزدیک و کوچک پیاده‌‌روی کنند. در این طرح هر محله به منطقه‌‌ ای تبدیل می‌ شود که ساکنان آن می‌توانند با پیاده‌‌ روی یا دوچرخه سواری به نیازهای خود دسترسی پیدا کنند.

 حالا اما گروهی از معماران در حال طراحی ایده‌‌ا ی جاه‌‌طلبانه‌‌ تر و ساخت شهری ۱۰ دقیقه‌‌ای در سئول، پایتخت کره‌ جنوبی، هستند. این پروژه قرار است یک منطقه قدیمی صنعتی را به یک شهر هوشمند به هم پیوسته تبدیل کند. این منطقه ۱۲۵ هکتاری که از هشت مجتمع مسکونی به همراه دفاتر کار مشترک و فضاهای مطالعه تشکیل شده، مکان‌‌های تفریحی، مراکز تناسب اندام، استخرها و حتی مزارع شهری هیدروپونیک (کشت گیاهان بدون استفاده از خاک) را در خود جای داده است.

این شهر که قرار است کاملا بدون خودرو باشد، توسط یک شرکت معماری هلندی به نام یو-ان استودیو طراحی شده و به وسیله شرکت توسعه هیوندایی حمایت می‌ شود، که یک شرکت املاک و مستغلات متعلق به شرکت خودروسازی با همین نام است.

در یک بیانیه مطبوعاتی برای این پروژه ادعا شده است که تمامی امکانات این شهر جدید با ۱۰ دقیقه پیاده‌‌روی در دسترس مردم هستند. بن ون‌‌برکل، بنیان‌ گذار شرکت یو-ان استودیو، در این بیانیه زندگی روزمره ساکنان را اولویت اصلی این پروژه اعلام کرده است، که از طریق گنجاندن تجارب نشاط‌‌آور انجام می‌شود و گزینه‌‌ های گسترده‌‌ای را برای گذراندن زندگی، کار و اوقات فراغت در اختیار ساکنان قرار می‌‌ دهد. بنابراین ساکنان شهر می‌توانند در زمان‌‌ های باقی مانده خود به سایر نقاط شهر سفر کنند و زمان خیلی بیشتری برای فراغت، استراحت و تفریح در شهر پیدا می‌‌کنند.

با وجودی که سخنگوی یو-ان استودیو تایید کرده که این پروژه اجازه اجرا را دریافت کرده ولی زمان شروع آن را مشخص نکرده است. در حال حاضر تنها مجموعه‌‌ ای از تصاویر کامپیوتری، شکل این شهر را آشکار می‌کنند؛ به طوری که میدان‌‌ های عمومی، باغ‌‌ها، بام‌‌های سبز و مناطق طبیعی که با پیاده‌‌راه‌‌ها به هم متصل شده‌‌ اند، در آن دیده می‌‌ شوند. معماران این پروژه همچنین اعلام کرده‌‌ اند که تولید انرژی پاک در این شهر برنامه‌‌ریزی شده و برای کاهش مصرف آب سیستم‌هایی برای جمع‌‌آوری و ذخیره آب باران طراحی شده است.

به گزارش وب‌سایت مجمع جهانی اقتصاد، شهر ۱۵ دقیقه‌‌ای ابتدا توسط چارلز مورنو، استاد فرانسوی-کلمبیایی دانشگاه سوربن شهر پاریس، در سال ۲۰۱۶ مطرح شد و به تازگی توسط آن ایدالگو، شهردار پاریس، مورد توجه قرار گرفته است. ایدالگو در کمپین انتخاباتی اخیر خود پیشنهاد تبدیل پایتخت فرانسه به شهری ۱۵ دقیقه‌‌ای را مطرح کرد.

در این طرح محل کار افراد، مدارس فرزندانشان، مراکز ورزشی که به آن می‌‌ روند، کافه‌‌ها و رستوران‌‌ هایی که با دوستان خود ملاقات می‌‌کنند و فروشگاه‌‌ هایی که در آنها خرید می‌‌ کنند، همگی در فاصله ۱۵ دقیقه‌‌ای محل زندگی‌‌شان قرار دارند.

سفرهای شهری ستون اصلی این طرح هستند: پاریس به سرعت در حال تبدیل شدن به یک شهر بزرگ دوچرخه سواری است. خطوط موقت دوچرخه سواری سال گذشته و در اوج کرونا راه‌‌ اندازی شدند و اکنون ۶۰ کیلومتر مسیر موقت توسط شهردار پاریس دائمی شده است. پاریسی‌‌ها پس از پایان قرنطینه هم تلاش کردند از اتوبوس و قطارهای شلوغ دوری کنند. ایدالگو به آلودگی ناشی از خودروها، تعداد پارکینگ‌‌ خودروها، کم بودن نقاط شارژ خودروهای برقی و سرعت مجاز رانندگی در پاریس، اعلام جنگ کرده است.

اما منتقدان این طرح ادعا می‌‌کنند که این ایده می‌تواند به اعیان‌‌سازی مناطق منجر شود و سبب افزایش تعداد ثروتمندان در دسترسی‌‌پذیرترین مناطق شود. از سوی دیگر، مطلوبیت محلات ۱۵ دقیقه‌‌ای می‌تواند به نوبه خود منجر به افزایش قیمت خانه‌‌ها تا سطحی شود که جوامع کم‌‌درآمد و حاشیه‌‌نشین را حذف کند. ولی این ایده در طول همه‌گیری کرونا بیشتر مورد توجه قرار گرفت، چراکه مردم از سراسر جهان کارهای خود را از خانه انجام می‌‌دهند، از حمل‌ونقل عمومی اجتناب می‌‌کنند و فعالان حوزه برنامه‌‌ریزی شهری شروع به افزایش مسیرهای پیاده‌‌روی در خیابان‌‌ها و تجدیدنظر در نحوه مدیریت تراکم شهری کرده‌‌اند.

مورنو در اوایل سال‌جاری در مجله دانشگاهی «شهرهای هوشمند» نوشته است: ظهور بیماری همه‌گیر کرونا آسیب‌‌پذیری شهرها و نیاز به تجدیدنظر اساسی را آشکار کرد و اینجاست که اقدامات نوآورانه باید به کار گرفته شوند. ساکنان شهرها باید بتوانند با تغییرات کنار بیایند و امکان ادامه فعالیت‌های اصلی خود از جمله فعالیت‌های فرهنگی را داشته باشند، تا از اینکه شهرها در کوتاه‌‌مدت و بلندمدت هم همچنان انعطاف‌‌پذیر و قابل زندگی خواهند بود اطمینان حاصل شود.

اما ایده شهرهای ۱۵ دقیقه‌‌ای به غیر از پاریس در شهرهای دیگر جهان نیز مورد توجه بوده است. مثلا ملبورن طرح ساخت محله‌‌ های خودکفا را در شعاع ۸۰۰ متری ارائه کرده است. در این قالب، مقامات محلی این شهر در سال ۲۰۱۷ دنبال ساخت شهر ۲۰ دقیقه‌‌ ای بودند. برنامه اقدام آب‌‌ و هوایی پورتلند نیز خواستار اجرای طرحی برای ایجاد محلاتی است که ۹۰‌درصد از ساکنانش بتوانند برای برآوردن نیازهایشان پیاده‌‌روی یا دوچرخه سواری کنند. چنین تجاربی در واقع بر اصول برنامه‌‌ریزی دیرینه‌‌ای استوار هستند. از زمان بحران مدرنیسم پس از جنگ جهانی، برنامه‌‌ ریزان و طراحان شهری برنامه‌‌ های توسعه‌‌ای با کاربری ترکیبی پیشنهاد کردند که در آن خانه‌‌ ها، مدارس و مغازه‌‌ ها در محلات مختلف در کنار هم قرار دارند. طرح شهرهای ۱۵ دقیقه‌‌ای اما مقیاس خاصی از فضا را ارائه می‌‌ کند و مدل جدیدی را برای شهر بزرگ‌ تر پیشنهاد می‌‌دهد که به بخش‌‌های کوچک‌ تر تقسیم شده است.

با وجود این، این طرح در همه شهرها قابل اجرا نیست. مثلا شهرهای ۱۵ دقیقه‌‌ای برای کشوری چون آمریکا که بیشتر شهروندان آن در حومه‌‌ های پراکنده زندگی می‌‌ کنند قابلیت اجرا ندارد. در حالی که اجرای این طرح در شهرهایی چون پاریس، کپنهاگ و بارسلون قابلیت اجرایی دارد. شهرها و حومه‌‌های آمریکا ممکن است تنها بتوانند از طریق خودروها به ایده شهرهای ۱۵ دقیقه‌‌ ای برسند.