چرا جاده‌های ایران لغزنده هستند؟

با گذشت یک ماه ازخبر پاشیدن گازوئیل از سوی امدادخودروها در جاده، با هدف کسب درآمد از تصادفات، نتیجه بررسی‌ها ارائه نشده و کارشناسان معتقدند این مساله نباید موجب فراموشی دیگر علل تصادفات شود.

به گزارش تین‌نیوز، اسفندماه سال گذشته بود که انتشار خبری در خصوص بروز حوادث رانندگی مشکوک در محور چالوس موجب حیرت و البته تاسف بسیاری از شهروندان شد. به ویژه که علت حادثه در این خبر پاشیدن عمدی گازوئیل از سوی خودروهای امدادگر در سطح جاده با هدف کسب درآمد مالی عنوان شده بود.

اگرچه بسیاری از مردم و کارشناسان استناد به وقوع چند تصادف رانندگی در یک نقطه خاص را دلیل محکمی برای اثبات تخلف امدادگران نمی دانستند اما اهمیت مساله به قدری بود که موجب یک نگرانی عمومی شد و کار تا جایی بالا گرفت که مسئولان نیروی انتظامی، راهداری و حتی دادستانی قول پیگیری موضوع را دادند.

اگرچه با گذشت یک ماه هنوز نتیجه قطعی و نهایی از بررسی این مساله اعلام نشده است، اما در نخستین روزهای انتشار ویدئوی تصادفات، سردار اشتری، فرمانده نیروی انتظامی از بررسی این موضوع در نیروی انتظامی خبر داد.

سردار اشتری که در حاشیه رزمایش بزرگ ترافیکی و خدمات سفر در جمع خبرنگاران سخن می گفت، درخصوص انتشار فیلمی در مورد ریختن گازوئیل بر سطح جاده چالوس و پیگیری این تخلف تاکید کرد: راهداری باید این موضوع را پیگیری کند البته ما هم در حال بررسی هستیم.

معاون ایمنی، فنی و بهره برداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای البرز هم با اشاره به فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر ریختن گازوییل توسط برخی یدک‌کش‌ها در محور چالوس برای درآمدزایی گفت: هر چند مستندات و مدارک مستدلی در این خصوص وجود ندارد ولی به صورت صد درصدی نمی‌توان این موضوع را انکار کرد.

عادل منصورکیایی ادامه داد: اگر این موضوع صحت داشته باشد باید گفت این افراد از طریق بازی با جان مردم نان به سفره می‌برند و برای درآمدزایی از وجدان و انسانیت گذشته‌اند. برای حل این مساله و روشن شدن حقایق از حدود دو ماه پیش پای پلیس و دستگاه قضا به میان کشیده شده است.

معاون اداره کل راهداری و حمل و نقل در حالی از قضایی شدن مساله خبر داد که ۲ روز بعد دادستان عمومی و انقلاب کرج ریختن گازوئیل در کف جاده از سوی امدادخودروهای مستقر در جاده را تکذیب کرد و گفت: این موضوع بررسی شده و صحت ندارد، چندین نوبت یکی از معاونین را مامور کردیم که با حضور اداره راه و شهرسازی و پلیس راه نقاط مختلف را بررسی کنند.

دادستان کرج بیان کرد: لذا کارشناسی و تحقیقات انجام و مکان‌هایی که باعث تصادف می‌شدند نیز مورد بررسی قرار گرفت که نهایتا مشخص شد موارد مطرح شده هیچگونه صحت ندارد.

اگرچه نخستین اخبار در مورد این حوادث از جاده چالوس آغاز شد اما دامنه آن پای امدادگران جاده هراز را هم به میان کشید تا جایی که جلساتی با حضور مسئولان محلی شهرستان آمل با هدف بررسی موضوع احتمال ریختن گازوئیل در کف جاده از سوی امدادگران تشکیل شد.

در حالی که مردم منتظر اعلان نتیجه نهایی بررسی موضوع هستند، کارشناسان نظرات مختلفی در این خصوص دارند. مهدی عباسی کارشناس حوزه راه در مورد بروز تصادفات در نقاط خاصی از جاده ها که شائبه پاشیدن گازوئیل در آن نقاط مطرح شده است، به خبرنگار مهر گفت: در این مورد نمی توان در حال حاضر قضاوت قاطعی داشت. باید منتظر اعلام نهایی مراجع قضایی و انتظامی باشیم اما چیزی که مسلم است این است که یکی از مهمترین دلایل بروز تصادفات جاده ای به ویژه در محورهای کوهستانی مثل جاده هراز و چالوس، لغزندگی سطح جاده است که این نیازمند کارشناسی دقیق و آزمایشات مختلف است.

وی در مورد دلایل بروز لغزندگی در این محورها افزود: لغزندگی سطح آسفالت دلایل مختلفی دارد به ویژه در جاده هراز و چالوس باید عوامل گوناگون را در نظر گرفت. یکی از دلایلی که شاید کمتر مورد توجه مسئولان راهداری و نیروی انتظامی قرار گرفته خودروهای یخچالی هستند که از شمال کشور گوشت، محصولات پروتئینی، لبنیات و دیگر محصولات را به مقصد تهران و دیگر شهرها بارگیری می کنند. این خودروها در مسیر رفت به سمت تهران دمای یخچال خود را روی درجه منفی می گذارند و محصولات منجمد منتقل می شود؛ اما در مسیر برگشت به این خودروها تاکید شده که برای پایین آوردن هزینه های شرکت و صرفه جویی، یخچالهای خود را خاموش کنند. جاری شدن خون آبه، چربی‌ها، شیرابه و دیگر مایعات از این یخچال‌ها سبب لغزنده شدن جاده و سر خوردن خودروها و بروز حادثه می شود. شیر تخلیه تانکرهای حمل شیر از ۱۰ مورد ۳ تا ۴ مورد آن مشکل دارد. شیر، آب پنیر و خامه روی جاده می ریزد و موجب ایجاد کف و چربی در جاده می شود و این چربی و لزجی به وسیله لاستیک خودروها تا کیلومترها منتقل می شود.

عباسی در مورد دیگر عوامل ایجاد لغزندگی در محورهایی چون چالوس و هراز ادامه داد: کمپرسی‌ها و خودروهای سنگین که کار جابجایی مواد معدنی و بار را در جاده انجام می دهند در بیشتر موارد روغن ریزی و نشت واسکازین دارند. همچنین اتوبوس‌های مسافری باک گازوئیل خود را تا بالاترین حد پر می کنند و سر پیچ‌های تند جاده هراز، این باک پر سرریز می شود و همین یکی از عوامل لغزنده شدن جاده است. با نخستین نم باران در جاده این مواد در سطح آسفالت به حرکت در می آید و موجب آلودگی سطح جاده و سر خوردن خودروها روی آن می شود. اینها مواردی است که باید مدیریت شود. اگر مشاهدات متقن وجود دارد که امدادخودرویی با ریختن روغن و گازوئیل جان شهروندان را به خطر انداخته است باید رسیدگی شود؛ اما تا زمانی که چیزی قطعی نشده نباید به صرف بروز چند تصادف، موجبات تخریب چهره افرادی را باعث شویم.

این کارشناس راه و ترافیک تاکید کرد: روغن ریزی ماشین‌های فرسوده به ویژه کمپرسی‌ها از دیگر دلایل آلودگی آسفالت جاده های کشور است. شرایط به گونه ای است که خودروهای سنگین فرسوده به راحتی در جاده ها تردد می کنند و در بیشتر موارد دچار روغن ریزی هستند. اگر از آنها بپرسید چرا برای اصلاح خودرو اقدام نمی کنند خواهند گفت که برای تعمیر خودرو و جلوگیری از روغن ریزی باید خودروی سنگین که وسیله امرار معاششان است چند روزی در تعمیرگاه بماند و این علاوه بر هزینه های تعمیر، موجب بیکاری چند روزه و نبود درآمد می شود. مسلم است که در این وضعیت اقتصادی کسی از آنها حاضر نیست هم هزینه تعمیر بدهد و هم از سفره خانواده اش بزند. البته این اشخاص نا آگاه هستند و نمی دانند چه خطراتی برای هموطنان خودشان به وجود می آورند.

وی ادامه داد: آسفالت جاده های ما کیفیت ندارد و شاهدیم که در منطقه چالدران در جاده هراز در جاده خشک خودروها واژگون می شوند. باید علت تصادفات کارشناسی شود و نباید تک عاملی نگاه کنیم. آسفالت باید به گونه ای باشد که علاوه بر باران، آلودگی‌های سطح جاده را هم به خود جذب کند اما می‌بینیم به عنوان مثال در جاده هزار یک لکه ۱۰ سانتیمتر مربعی از روغن روی سطح جاده پخش می شود و مساحت زیادی را آلوده می کند. همچنین آلودگی ها در سطح جاده می ماند و با یک بارندگی خارج شده و آلودگی را در سطح آسفالت پخش می کنند که همین از دلایل بروز حادثه در مواقع بارندگی است.

عباسی در مورد وضعیت جاده های کشور هم خاطرنشان کرد: جاده ای مثل هراز یا چالوس که سابقه ۵۰-۶۰ ساله دارند از همان زمان افتتاح تا امروز تغییر چندانی نکرده است. بیشتر پیچ‌ها در این جاده ها غیر اصولی است. حتی امروز که به ادعای مسئولان ۶۰ درصد جاده بازسازی و ۲ طرفه شده، باز هم نکات غیر فنی زیادی وجود دارد. ما این تصور را ایجاد کرده ایم که جاده هراز اتوبان شده است و رانندگان با همین توهم پا به جاده می گذارند اما غافلند که در هر صورت محور هراز یا چالوس یک جاده کوهستانی با شیب‌ها و گردنه های زیاد است و ظرفیت سرعت بالای رانندگی را به ویژه با خودروهای غیر ایمن موجود در کشور ندارد. چرا باید حداکثر سرعت مجاز در جاده کفی مثل محور تهران-مشهد و جاده کوهستانی همچون هراز یکسان باشد؟ چه کسی باید این موارد را کارشناسی کند؟جاده چالوس و هراز واقعا جای مانور خودرو نیست. اینجا هر لحظه باید منتظر خطر بود نه اینکه محل جولان جوانان با سرعت بالا باشد.

محمد انصافی که یکی از امدادگران جاده ای است هم با بیان اینکه نباید اشتباه احتمالی یک نفر را به حساب تمام امدادگران گذاشت، به خبرنگار مهر، گفت: امدادگران جان و مالشان را روی جاده می گذارند، بنابراین دور از ذهن است که تصور کنیم جایی که خودشان در حال فعالیت هستند را نا ایمن کنند. آیا امدادگر برای جان خودش ایجاد خطر می کند؟ همه بستگان ما در همین جاده ها تردد می کنند. چرا باید جان و مال خود و نزدیکانمان را به خطر بیندازیم؟

وی ادامه داد: اگر رانندگان ما موازین و استانداردهای رانندگی را رعایت کنند، حتی اگر یک انسان از خدا بی خبر اقدام به پاشیدن گازوئیل روی جاده کرده باشد، اتفاقی برای آنها رخ نمی دهد. در فیلم‌های موجود از اتفاقاتی که مبنای این حرف و حدیث‌ها در مورد امدادگران جاده ای شده هم مشخص است که از هزار خودروی عبوری شاید یکی از آنها دچار حادثه شود.

این امدادگر جاده ای ادامه داد: بی احتیاطی راننده یکی از مهمترین دلایل بروز تصادفات جاده ای است. ما به طور روزانه شاهد ترکیدن لاستیک خودروها و بروز حادثه هستیم. بعد که به محل سانحه مراجعه می کنیم می بینیم که راننده با لاستیک ۳۰ درصد عاج در حال تردد در جاده بوده است. حتی مواردی را شاهدیم که لاستیک نو بوده اما به دلیل کیفیت پایین تولید، دچار ترکیدگی شده است که در اینجا اهمیت نظارت سازمان استاندارد بر محصولات تولیدی و وارداتی از گمرکات بیشتر مشخص می شود. پلیس راه باید از تردد این خودروها جلوگیری کند.

انصافی تاکید کرد: بحث دیگر، موضوع معاینه فنی است. چرا باید معاینه فنی بدون مراجعه به مراکز صادر شود؟ البته این ادعای برخی افراد است و ما نمی توانیم آن را تایید یا رد کنیم؛ اما آنچه مشاهده می کنیم این است که خودرویی که معاینه فنی داشته دچار ترکیدی لاستیک یا در رفتن سیبک و از هم پاشیدگی جلوبندی شده و پس از برخورد با در و دیوار و سقوط در دره کشته و مجروح داده است. آیا اینها هم کار امدادخودرو است یا وظیفه سازمانهای نظارتی و انتظامی است؟

 مرتضی شمسی، پژوهشگر حوزه حمل و نقل و ترافیک هم در این باره به خبرنگار مهر، گفت: نباید انگشت اتهام را به سمت یکدیگر بگیریم و یک نهاد بگوید جاده مقصر است و دیگری خودروساز را متهم بداند و یکی هم امدادگران را مقصر اعلام کند. در نهایت هم عامل انسانی را ۷۰ درصد مقصر اعلام می کنند. عامل انسانی زمانی مقصر است که ما کار کرده باشیم و آموزش داده باشیم و بعد اگر کسی عمل نکرد بگوییم مقصر است. من معتقدم که امدادگری یک شغل حساس است. تا به حال چه میزان روی آموزش در این حرفه کار کرده ایم که حالا انتظار رفتارهای استاندارد از آنها داریم؟ ما همه عوامل را کنار گذاشته ایم و تنها روی یک موضوع حساس می شویم.

وی ادامه داد: نکته دیگر موضوع حداکثر سرعت مجاز در جاده ها است. این سرعت باید تابع استاندارد و ایمنی خودرو و جاده باشد. در همه جای دنیا اینطور است که وقتی خودرو و جاده ایمن نداریم باید حداکثر سرعت مجاز پایین نگه داشته شود. با چه استانداردی حداکثر سرعت در جاده هراز یا چالوس ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت پیش بینی شده است؟ ما با این مجوز و با این کیفیت خودروها، رانندگان را به سوی مرگ هدایت می کنیم و اصلا نیازی به پاشیدن گازوئیل و لغزندگی جاده نیست.

برای قضاوت در مورد عملکرد رانندگان امدادخودرو در خصوص پاشیدن گازوئیل روی سطح جاده ها باید منتظر نظر نهایی مراجع مسئول همچون مراجع انتظامی، قضایی و راهداری ماند که اگر چنین امری اثبات شود نیازمند برخورد جدی و بدون اغماض دستگاههای ارجایی است اما جدای از آن اگر شیوه رانندگی شهروندان، استانداردهای کیفی خودرو و نظارتهای لازم اجرا نشود، در هر صورت بروز تصادف و مرگ شهروندان در جاده ها اجتناب ناپذیر است.