موگرینی: کنار ایران می‌مانیم
کوتاه، با ضرباهنگی تند، با همان ادعاهای همیشگی و صریح علیه جمهوری اسلامی ایران و البته با پیامی کاملا صریح. دونالد ترامپ دیشب از پشت تریبونش در سالن میانی کاخ سفید گفت که «آمریکا از برجام خارج می‌شود».
کوتاه، با ضرباهنگی تند، با همان ادعاهای همیشگی و صریح علیه جمهوری اسلامی ایران و البته با پیامی کاملا صریح. دونالد ترامپ دیشب از پشت تریبونش در سالن میانی کاخ سفید گفت که «آمریکا از برجام خارج می‌شود».
به گزارش تین‌نیوز، رئیس‌جمهوری آمریکا این خبر را در میانه ادعاهایی واهی علیه ایران و جمهوری اسلامی مطرح کرد و مانند نطق‌های پیشینش، ایران را متهم به خرابکاری در منطقه و نقض توافق و دستیابی به سلاح هسته‌ای کرد؛ ادعاهایی که علاوه بر اتهام‌زنی به ایران، دال بر معیوب‌بودن توافق و تخریب تیم مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای آمریکا نیز بود.
او پشت‌بند اعلام خروج از توافق، فرمان بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای ایران را امضا کرد. اما دقایقی بعد از اعلام نظر ترامپ، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست خبری کوتاه و صریح تأکید کرد که درباره بازگرداندن تحریمها نگرانیم و بدون آنکه آمریکا یا ایران را خطاب قرار دهد، توصیه کرد تا به تعهدات‌شان متعهد بمانند. اما در تهران، حسن روحانی از ادامه‌یافتن برجام بدون آمریکا و فرصت چند‌هفته‌ای برای بررسی وضعیت خبر داد.
برجام در صدر اخبار
پنج روز پیشتر؛ با 24 ساعت حضور در صدر اخبار جهان. دونالد ترامپ قرار بود شنبه یعنی 12 می (22 اردیبهشت) تصمیمش را درباره برجام اعلام کند؛ تصمیمی که کار را یکسره کرد، خروج آمریکا از برجام؛ اما دونالد ترامپ زمان نیمه‌مرده ظهر شنبه را به ظهر سه‌شنبه به وقت واشنگتن منتقل کرد تا پایان هفته خودش و تصمیمش در صدر اخبار باقی بمانند.او شب گذشته به وقت تهران با استناد به اسناد بی‌پایه‌ای که بنیامین نتانیاهو هفته پیش، رو کرده، مدعی شد که «در سال‌های گذشته دولت‌های قبلی وارد توافقی هسته‌ای با ایران شدند؛ با عنوان برجام. روی کاغذ این توافق قرار بود از آمریکا و متحدان ما در برابر یک جنون هسته‌ای از طرف ایران حفاظت کند. سلاحی که فقط باعث به‌خطرافتادن ایران و دنیا می‌شد؛ اما این توافق کمک کرد به ایران که هسته‌ای شود و به آستانه هسته‌ای‌شدن برسد. هفته گذشته اسرائیل اسنادی اطلاعاتی را منتشر کرد که قاطعانه نشان داد که حکومت ایران در سال‌های گذشته به دنبال سلاح هسته‌ای بوده؛ بنابراین این توافق هرگز نباید منعقد می‌شد و باعث ایجاد صلح نشد و هرگز هم نمی‌توانست بشود». ترامپ با بیان اینکه بودجه نظامی ایران بعد از برجام 40 درصد افزایش یافته است، ادعا کرد: درحالیکه اقتصاد ایران در شرایط خیلی بد است، پول‌ها صرف سلاح‌هایی شده است تا از تروریسم حمایت کند و هرج‌ومرج در منطقه ایجاد کند.او همه ادعاهایش را با محور حمایت ایران از تروریسم و نفوذ در منطقه همراه کرد و مدعی شد «ایران مشغول صادرکردن سلاح‌های خود به گروه‌های تروریستی و مجهزکردن آنهاست». او همچنین مدعی شد که «ایران در سال‌های گذشته سفارتخانه‌های آمریکا را در نقاط مختلف جهان مورد حمله قرار داده، به تأسیسات نظامی حمله کرده و صدها خدمه نظامی ما را ربوده و شکنجه کرده است». او مدعی شد که ایران همه این اقدامات را با پول‌هایی که بعد از توافق هسته‌ای و لغو تحریمها به دست آورده، انجام داده است.دونالد ترامپ اعلام کرد «من اعلام می‌کنم که ایالات متحده آمریکا از برجام خارج می‌شود و در چند روز آینده با صدور یک فرمان اجرائی، شدیدترین تحریم‌های هسته‌ای و اقتصادی را علیه ایران باز‌می‌گردانم. هر کشوری که به ایران کمک کند، نیز می‌تواند تحت تحریم قرار گیرد. آمریکا را هیچ کشوری نمی‌تواند گروگان بگیرد... . ما اجازه نخواهیم داد حکومتی که شعار مرگ بر آمریکا می‌دهد، به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. اقدام امروز ما پیام مهمی دارد، اینکه آمریکا تهدیدهای توخالی نمی‌دهد و وقتی وعده‌ای را مطرح می‌کند، به آن عمل می‌کند». ترامپ به سفر وزیر خارجه آمریکا در همین زمان به کره‌شمالی برای آماده‌کردن امکان مذاکره با رهبر این کشور اشاره کرد و خطاب به ملت ایران گفت: «مردم آمریکا در کنار شما هستند. رهبران ایران می‌گویند که درباره یک توافق جدید مذاکره نمی‌کنند، عیبی ندارد، بگذارید بگویند؛ ولی واقعیت این است که آنها به دنبال این خواهند بود که یک توافق پایدار را منعقد کنند و هر وقت آنها بخواهند این کار را بکنند، ما آمادگی داریم که این کار را انجام دهیم».
تحریم‌های بازگشته
وزارت خزانه‌داری آمریکا ساعتی بعد از امضای فرمان ترامپ اعلام کرد: دفتر کنترل اموال خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (ofac) فورا اقدامات لازم را برای انجام تصمیم رئیس‌جمهور عملی خواهد کرد. تحریمها در دو دوره 90 و 180روزه اعمال خواهد شد. این شامل اختیارات ما درباره تحریم‌های اولیه و ثانویه می‌شود.استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، نیز در‌این‌باره گفت: آمریکا دسترسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به حمایت از آنچه را اقدامات بدخواهانه ایران که از بزرگ‌ترین حامیان تروریسم محسوب می‌شود و نیز استفاده از موشک‌های بالستیک علیه متحدان ما، حمایت از رژیم بشار اسد در سوریه، نقض حقوق بشر علیه مردم خود و سوءاستفاده از سیستم مالی بینالمللی خواند، مسدود خواهد کرد.
اتحادیه اروپا به تعهدات خود پایبند است
اما فدریکا موگرینی سخنانش نشان از یک انشقاق جدی داشت؛ دوری اروپا از سیاست‌های آمریکا. او خطاب به مردم و مسؤلان ایران گفت: «اجازه ندهید هیچ‌کس توافق هسته‌ای را از بین ببرد؛ چراکه این توافق از بزرگ‌ترین دستاوردهای دیپلماسی بوده و ما آن را با هم ساختیم». «اتحادیه اروپا بارها اعلام کرده است که برداشتن تحریمها نتایج مثبتی روی روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا و همچنین اقتصاد مردم ایران داشته است. ما همچنان متعهد هستیم این وضعیت ادامه پیدا کند. اجازه دهید نگرانی خودم را از اجرای تحریم‌های جدید از سوی آمریکا اعلام کنم و بگویم که این مسئله را با همکاران خود بررسی خواهیم کرد. در‌عین‌حال اتحادیه اروپا بر‌اساس مصالح و امنیت خود عمل می‌کند». موگرینی تأکید کرد: ما متعهد و مصمم به حفظ این توافق هستیم و این کار را برای امنیت جمعی خود انجام می‌دهیم. این توافق نشان داد راه‌حل‌ها وقتی ممکن باشد، می‌توانیم از طریق گفت‌وگو و مذاکره به آن دست یابیم و اینکه احترام، زبان جهان‌شمول است. اتحادیه اروپا به تعهدات خود پایبند است.
او افزود: اجازه ندهید که هیچ‌کس توافق را از بین ببرد. ما این توافق را با هم ساختیم. با عزم و ارائه می‌توانیم به یک راه‌حل برسیم. توافق هسته‌ای متعلق به همه ماست و حاصل 12سال مذاکره است. به تعهدات خودتان پایبند باشید و ما در کنار شما و بقیه جامعه بین‌الملل از توافق حمایت خواهیم کرد.
1+5 بدون یک
رئیس‌جمهوری کشورمان گفت: امشب ثابت شد که ایران همواره به تعهدات خود پایبند است؛ اما آمریکا به آن پایبندی ندارد.
حسن روحانی که اندکی بعد از ترامپ و موگرینی از دفترش در تهران سخن می‌گفت، با تأکید بر اینکه برجام توافق بینالمللی ایران و آمریکا نبوده که آمریکا بخواهد از این توافق خارج می‌شود، افزود: برجام یک توافق چندجانبه و بینالمللی بوده؛ برجام توافقی است که مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل و قطع‌نامه ۲۲۳۱ قرار گرفته است، بنابراین آمریکا رسما امشب اعلام کرد که به تعهدات بینالمللی توجهی ندارد.
روحانی تأکید کرد: از این لحظه توافق برجام میان ایران و پنج کشور است؛ از این لحظه 1+5، یک را از دست داده است و در این شرایط ما باید منتظر آن باشیم که شش کشور بزرگ جهانی نسبت به این توافق چگونه عمل خواهند کرد.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه ما در چند هفته آینده ضمن مذاکره با کشورهای اروپایی، روسیه و چین، رایزنی‌ها و هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهیم، گفت: اگر در پایان این مدت کوتاه به این نتیجه برسیم که با همکاری پنج کشور عضو برجام می‌توانیم به هر آنچه که منافع ملت ایران بوده برسیم، علی‌رغم حرف‌های بی‌نزاکت امشب ترامپ، برجام پایدار خواهد ماند و ما می‌توانیم به سمت ثبات در منطقه قدم‌های خود را برداریم ولی اگر دیدیم که چنین نیست من در گفت‌وگویی با مردم کشورمان ایران موضع‌مان را به اطلاع آنان خواهم رساند.
رئیس‌جمهوری کشورمان با بیان اینکه با برجام بدون آمریکا هم مردم ما شاهد خواهند بود که ارز کشور تأمین می‌شود و کالاهای مورد نیاز نیز به دست آنان می‌رسد، اضافه کرد: مردم ما هیچ نگرانی‌ای نداشته باشند. امشب ملت ما مصمم‌تر و متحدتر از گذشته است و کار ترامپ نیز یک جنگ روانی و یک فشار اقتصادی بود که نخواهیم گذاشت که او در این موضوع موفق شود. روحانی با تأکید بر اینکه به سازمان انرژی اتمی دستور داده است که در صورت نیاز غنی‌سازی صنعتی را بدون محدودیت آغاز کند، گفت: ما برای اجرائی‌کردن این تصمیم چند هفته صبر می‌کنیم و با کشورهایی که پای برجام را امضا کرده‌اند و به آن وفادار مانده‌اند، مذاکره می‌کنیم و در این مذاکره همه چیز بر مبنای منافع ملی ماست، اگر تضمین شود به ماندن در برجام ادامه خواهیم داد ولی اگر برجام تنها سندی شود که منافع ملی ایران در آن لحاظ نشده باشد، آن وقت راه و تصمیم ما روشن خواهد بود.
روحانی در پایان گفت: مردم ما مشکلاتی در زندگی فردا، هفته بعد، امسال و سال‌های آینده به حول قوه الهی احساس نخواهند کرد و من امشب از یک سو ناراحت هستم که مردم آمریکا که مردم بزرگی هستند، گرفتار زعامت کسی شده‌اند که حیثیت آنها را زیر سؤال برده است و از سویی خوشحال هستم که یک موجود مزاحم از برجام خارج شده است.
راضی‌ها و ناراضی‌ها
بعد از اعلام ترامپ مبنی بر خروج از برجام، برخلاف شادمانی نتانیاهو، و رضایت عربستان، امانوئل مکرون ابراز تأسف کرد. رهبران انگلیس، فرانسه و آلمان نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند به برجام پایبند می‌مانیم. رئیس شورای اروپا نیز گفته رهبران اتحادیه اروپا هفته آینده درباره برجام رایزنی می‌کنند.
هیئت نمایندگی روسیه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز اعلام کرد که برای به حداقل رساندن تبعات تصمیم ترامپ تلاش خواهد کرد. وزارت خارجه روسیه نیز اقدام ترامپ را تقبیح کرد.
یک سال و نیم کجدار و مریز
دونالد ترامپ که از دوران نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا با توافق هسته‌ای در تضاد بود و گفته بود که این توافق را پاره خواهد کرد، تمام یک سال و نیمی که در این مسند نشسته با برجام درگیر بوده و در موعدهای سه‌ماهه اعلام پایبندی برجام و موعدهای شش‌ماهه تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای، به‌گونه‌ای عمل کرده که به اسم تعهد آمریکا را اجرا کرده ولی در عمل با تهدیدها، هشدارها و توصیه‌هایی که کرده بر سر بهره‌بردن ایران از منافع برجام، سنگ‌اندازی کرده است. توافق هسته‌ای 23 تیر 1394 بعد از 18 ماه مذاکره بین ایران و نمایندگان کشورهای 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) به دست آمد؛ توافقی که در مقابل پذیرش برخی محدودیت‌ها در برنامه هسته‌ای و غنی‌سازی از سوی ایران، تحریم‌های هسته‌ای ایران از سوی کشورهای مذاکره‌کننده لغو شد و راه برای ازسرگیری تجارت ایران با کشورهای دیگر باز شد.
اما تغییر دولت در ایالات متحده آمریکا به‌ویژه جابه‌جایی قدرت از دموکرات‌ها به جمهوری‌خواهان، موجب شد تا یک اتفاق نادر تاریخی رقم بخورد؛ دولت جدید ایالات متحده تمایل ندارد به توافقی که دولت قبل بسته پایبند بماند ولی برای اینکه به نقض برجام متهم نشود، به صراحت از آن خارج نمی‌شود؛ درحالیکه او با همین سیاق ماه‌های اولیه روی کارآمدنش از توافق پاریس که مربوط به تغییرات اقلیمی بود، خارج شد. اما دونالد ترامپ سرگردان با برجام، در یک موعد از اعلام پایبندی برجام، موضوعات منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران را به عنوان نقص برجام افزود و همین مسیر را تا شب پیش ادامه داد. او معتقد است این توافق ناقص بوده و نباید مذاکره با ایران تنها به یک موضوع هسته‌ای محدود می‌شد. ترامپ معتقد است مسئله موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران نیز باید در توافق با ایران گنجانده می‌شد.
دونالد ترامپ در موعد پیشین تمدید برجام هشدار داده بود که در ماه می تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید نمی‌کند و اروپا باید آنچه او نواقص برجام می‌خواند را رفع کند. از همین‌رو اروپایی‌ها دست به اقداماتی برای جلب نظر او زدند. فرانسه رهبر این جریان بود تا ترامپ را از لغو برجام بر حذر دارد. رئیس‌جمهور و وزیر خارجه فرانسه بارها از برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران ابراز نگرانی کردند و ایران را به مذاکره در این زمینه دعوت کردند. موضوع موشکی به نظر مقامات مسئول ایرانی، مربوط به مسائل دفاعی کشور است و مذاکره در مورد آن معنی ندارد و مذاکره بر سر موضوعات منطقه‌ای برای جلب نظر ترامپ را رد می‌کنند. در‌عین‌حال ایران، روسیه و ترکیه بر سر حل مسئله سوریه در آستانه در حال مذاکره هستند. همچنین تاکنون دو دور مذاکره بین ایران و E3 و E4 درباره حل مسئله یمن انجام گرفته است.
مکانیسم شکایت
در متن توافق هسته‌ای نسبت به آنچه عدم پایبندی یکی از اعضا نسبت به توافق باشد، راهکارهایی اندیشیده شده است. یکی از این راهکارها بر مبنای متن توافق، ازسرگیری بخشی از برنامه هسته‌ای است و یکی دیگر از راه‌ها، شکایت به کمیسیون مشترک برجام است. ایران تاکنون 11 بار به این کمیسیون شکایت برده است. اکنون نیز ایران می‌تواند در واکنش به آنچه از سوی آمریکا رخ داده به کمیسیون مشترک برجام شکایت ببرد. این شکایت در کمیسیون مشترک که ترکیبی از معاونان وزرای خارجه یا مذاکره‌کنندگان ارشد است، بررسی می‌شود. همچنین شکایت می‌تواند به هیئت مشاوران و هیئت وزیران خارجه برای تصمیم‌گیری ارجاع داده شود. البته هر تصمیمی درباره این شکایت باید با اجماع طرفین صورت بگیرد اما در صورت عدم اجماع موضوع به شورای امنیت ارجاع داده می‌شود. با عضویت آمریکا در این شورا، خطر وتوی این شکایت نیز وجود دارد اما در هر حال رأی‌گیری درباره ادامه تعلیق تحریمها یا لغو برجام و نقض قطع‌نامه 2231 و بازگشت قطع‌نامه‌های تحریمی پیشین در این شورا انجام می‌شود. برجام در قالب قطع‌نامه 2231 در شورای امنیت رسمیت یافته و تمام قطع‌نامه‌های تحریمی پیشین یک هفته بعد از توافق برجام ملغی شده بود؛ چیزی که هنوز مشخص نیست بعد از تصمیم ترامپ چه وضعیتی خواهد یافت؟
تحقیر کری
دونالد ترامپ اما در تضادی جدی با مقامات سابق آمریکاست. این را بارها با تحقیر‌آمیز خطاب قراردادن جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، نشان داده است. او روزهای گذشته دو بار درباره جان کری توییت کرد؛ یک بار نوشت: «جان کری نمی‌تواند با این واقعیت کنار بیاید که او زمانی فرصت خود را داشته (درباره مذاکره با ایران) و آن را از بین برده است. از مذاکرات فاصله بگیر؛ چراکه در حال آسیب‌رساندن به کشور خودت هستی». او دوشنبه عصر نیز درحالیکه ساعاتی قبل از آن در ایران، ملاقات ظریف و کری در هفته‌های گذشته در نیویورک تأیید شد، درباره کری توییت کرد: «آمریکا به دیپلماسی سایه جان کری درباره توافق هسته‌ای ایران که بسیار بد مذاکره شده، نیازی ندارد. او کسی است که در وهله اول این افتضاح را به وجود آورده».
هفته گذشته بوستون گلوپ، چاپ آمریکا، خبر داد در هفته‌های گذشته ظریف و کری با هم ملاقات کرده‌اند. روز دوشنبه جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، تأیید کرد این ملاقات در حاشیه دیدارهایش در نیویورک و در کنار دیدارهایش با افراد مؤثر خارج از دولت آمریکا صورت گرفته و درباره تأثیرگذاری کری نیز بر این نکته که آمریکا تنها دولت مستقر در کاخ سفید نیست و افراد دیگری نیز می‌توانند در روند تصمیم‌سازی در این کشور تأثیرگذار باشند، تأکید کرد. همین خبرها بود که دونالد ترامپ را به توییتی با اشاره به دیپلماسی در سایه جان کری و احتمال پیش‌انداختن پنج‌روزه اعلام نظرش درباره برجام رساند.
24 ساعت پرترافیک
از پیش خبر ترامپ مبنی بر اعلام توافق در ساعت دو بعدازظهر سه‌شنبه واشنگتن، تا زمان اعلام، ساعات پرتحرک دیپلماسی بود. تقریبا هیچ شریک برجامی از توصیه به ترامپ خودداری نکرد؛ توصیه به ماندن در برجام؛ از روسیه تا کانادا، اروپا و جریانان سیاسی متفاوت در آمریکا. اما در کنار این توصیه‌ها، کسانی هم بودند که حتی سفرهایشان را لغو کردند. بنیامین نتانیاهو که هفته‌های گذشته نمایشی جدید از طرح ادعا درباره برنامه هسته‌ای ایران اجرا کرده، بعد از توییت اعلام ساعت دو از سوی ترامپ، سفرش به قبرس را نیمه‌تمام رها کرد و به تل‌آویو بازگشت. نتانیاهو قصد داشت بعد از قبرس به مسکو سفر و با پوتین ملاقات کند. قرار بود او در این ملاقات با پوتین درباره توافق هسته‌ای گفت‌وگو کند.
درخواست از ترامپ برای ماندن در برجام
روز گذشته پر بود از تقاضای فعالان سیاسی، دیپلماتیک و نظامی از دونالد ترامپ. مثلا صد مقام سیاسی، نظامی و دیپلمات ارشد اروپایی در بیانیه‌ای از ترامپ خواستند با خروج یک‌جانبه خود از توافق هسته‌ای، باعث ایجاد بحران میان آمریکا و اروپا نشود. در این بیانیه که در وب‌سایت کنفرانس امنیتی مونیخ آمده، بیان شده «اعضای اروپایی برجام (فرانسه، آلمان و انگلیس) در حال جمع‌بندی روی بسته‌ای از اقدامات درباره ایران با همکاری دولت آمریکا هستند که ترامپ باید آن را یک پیروزی بداند و کنگره از آن به‌عنوان اساسی برای قوانین جدید خود علیه ایران استفاده کند». پیش از این هم 500 نفر از اعضای پارلمان کشورهای فرانسه، آلمان و انگلیس در نامه‌ای به کنگره آمریکا بر لزوم حفظ برجام تأکید کرده بودند.
همچنین 12 سناتور دموکرات ارشد نیز روز سه‌شنبه نامه‌ای سرگشاده خطاب به دونالد ترامپ منتشر کردند که ضمن تأکید بر حفظ لزوم برجام، هشدار دادند خروج یک‌جانبه واشنگتن از برجام می‌تواند باعث انزوای آمریکا یا ازسرگیری برنامه هسته‌ای ایران شود.
اروپا منتفع بزرگ یا متضرر بزرگ
درحالیکه اروپا به‌عنوان یکی از شرکای برجام، منتفع‌ترین شریک از این توافق است حالا و در ماه‌های گذشته با در خطر قرارگرفتن توافق، به‌مراتب کوشید تا برجام را نجات دهد. از همین رو در ماه گذشته این تلاش‌ها سرعت گرفت. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در سفری سه‌روزه به واشنگتن، تلاش کرد دونالد ترامپ را از لغو برجام منصرف کند و رسانه‌ها به سفر او مأموریت نجات لقب دادند. خود او اما بعد از سفر به اینکه توانسته مأموریتش را انجام بدهد، چندان امیدی نداشت. او بعد از سفر با حسن روحانی تماس تلفنی داشت و درباره آنچه در واشنگتن بین دو همتا گذشته بود، رایزنی کرد. امانوئل مکرون دست از تلاش برنداشت و حتی روز گذشته در ساعاتی نزدیک به اعلام نظر ترامپ باز با او تلفنی صحبت کرد. همین تماس موجب شد ساعات باقی‌مانده تا اعلام نظر ترامپ تحت تأثیر شایعه‌ای قرار گیرد؛ «ترامپ به مکرون خبر داده از برجام خارج می‌شود». اگرچه ساعتی بعد اعلام شد که مکرون این خبر را تکذیب کرده و گفته از نظر ترامپ درباره برجام بی‌اطلاع است؛ اما شایعه راه خود را می‌پیمود.
اما علاوه بر فرانسه، آلمان نیز برای تأثیرگذاری بر ترامپ تلاش خود را کرد. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان سه ساعت به واشنگتن رفت تا او نیز بخت خود را برای تغییر نظر ترامپ بیازماید. میهمان آخر، بوریس جانسون بود که بعد از تماس تلفنی تراز می با ترامپ، برای رایزنی‌هایی دوروزه به واشنگتن سفر کرد که تغییر زمان اعلام نظر ترامپ، تقریبا سفر او را بی‌حاصل کرد.
اما رهبران اروپایی که نمی‌خواهند از منتفع‌ترین عضو به متضررترین عضو برجام نقل مکان کنند، حتی یک ساعت قبل از اعلام نظر ترامپ نیز با هم تلفنی صحبت کردند؛ مکرون، تراز می و مرکل.
یک روز پیشتر، حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران که به مشهد سفر کرده بود، به تصریح گفت: «اگر آنچه در برجام می‌خواهیم توسط غیرآمریکا تأمین می‌شود یا اینکه آنچه مورد نظر ما در برجام است، تأمین نشود، راه و برنامه خود را خواهیم داشت». جواد ظریف روز گذشته که در یک مراسم سخنرانی می‌کرد، گفت: «اگر ترامپ دست به اشتباه برهم‌زدن برجام به‌عنوان یک دستاورد جهانی بزند، یقینا در شرایط بدتری مجبور خواهد شد حقوق مردم ایران را بپذیرد».
از تجارت شرکت‌های خود محافظت می‌کنیم
سخنگوی اتحادیه اروپا روز گذشته گفته که این اتحادیه قصد دارد تا از تجارت شرکت‌های خود با ایران در صورت خروج ترامپ از برجام حفاظت کند.
به گزارش ایسنا به نقل از بلومبرگ، مایا کوچی جانچیک، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: ما در حال تلاش هستیم تا از منافع شرکت‌های خود در صورت خروج ترامپ از برجام حفاظت کنیم. این اقدامی است که می‌تواند به افزایش تنش‌ها میان اتحادیه اروپا و آمریکا دامن بزند.
ساعاتی پیش از اعلام ترامپ، حساب رسمی توییتری وزارت خارجه آلمان نیز تصویر صفحه اول توافق هسته‌ای ایران و اعضای 1+5 که توسط وزرای خارجه امضا شده بود را منتشر کرد و نوشت که «همه تلاش خود برای حفظ برجام انجام می‌دهد».
فراتر از اروپا، کانادا و حتی برخی کشورهای منطقه از ترامپ خواستند که این توافق را لغو نکند.
هیاهو در واشنگتن
درحالیکه همه رسانه‌های بزرگ آمریکایی در حال رصد اخبار مرتبط با اعلام نظر ترامپ بودند و اخباری به نقل از منابع مطلع و آگاه خود منتشر می‌کردند، اعضای کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، جلسه استماعی برگزار کردند و در رابطه با تصمیم ترامپ همفکری کردند. اعضای این کمیته که مجموعه‌ای از موافقان و مخالفان ادامه برجام بودند بر یک نظر هم‌عقیده بودند که خروج آمریکا به تنهایی از توافق هسته‌ای اشتباه است و خروج از توافق اشتباه است.
