واکنش عربستان به درخواست مذاکره ایران
وزیر امورخارجه ایران در گفت‌وگو با یک رسانه عراقی تاکید کرد ۵ سال قبل پیام‌های متعددی برای مسوولان سعودی فرستادم که ما آمادگی داریم با هم همکاری کنیم، اما آنها پیام دادند که «منطقه ربطی به شما ندارد.» محمدجواد ظریف همچنین گفت که دلیل استعفای او هرگز آمدن رئیس‌جمهور سوریه به ایران نبوده است.
وزیر امورخارجه ایران در گفت‌وگو با یک رسانه عراقی تاکید کرد ۵ سال قبل پیام‌های متعددی برای مسوولان سعودی فرستادم که ما آمادگی داریم با هم همکاری کنیم، اما آنها پیام دادند که «منطقه ربطی به شما ندارد.» محمدجواد ظریف همچنین گفت که دلیل استعفای او هرگز آمدن رئیس‌جمهور سوریه به ایران نبوده است.
به گزارش تین‌نیوز به نقل از تسنیم، ظریف که با هدف تدارک سفر حسن روحانی به عراق وارد بغداد شده است، در گفت‌وگو با شبکه الفرات عراق در رابطه با پیشنهاد گفت‌وگوی منطقه‌ای با حضور ایران، عراق، ترکیه، عربستان و مصر که پیش از این از سوی سیدعمار حکیم مطرح شده بود، گفت: «ما از همه پیشنهادها برای همکاری منطقه‌ای حمایت می‌کنیم. ما یک اصل داریم و آن این است که همکاری‌های منطقه‌ای باید فراگیر باشد و نباید علیه کسی باشد، همه کشورهای منطقه ما باید عضو این همکاری باشند منظورم کشورهای خلیج‌فارس و سایر کشورهای منطقه نزدیک ما مثل عراق، مصر، سوریه و اردن، اینها باید با هم همکاری کنند، بنابراین این پیشنهاد خوبی است برای اینکه این بحث را شروع کنیم. ما کارهای خوبی مشترکا با ترکیه داشتیم و با سایر کشورها همکاری‌های خوب منطقه‌ای داشتیم، شما مشاهده کردید که روند آستانه بین ایران و ترکیه و روسیه توانست تاثیرات خوبی در ترکیه داشته باشد، بنابراین ما از چنین پیشنهادی برای شکل‌گیری یک همکاری منطقه‌ای با حضور کشورهایی که نام بردید استقبال می‌کنیم، ولی به‌شرطی که این مقدمه‌ای باشد برای یک همکاری فراگیر با حضور همه کشورها.»
پاسخ عربستان به درخواست مذاکره
ظریف در ادامه درخصوص عربستان نیز اظهار کرد: «من همواره آمادگی گفت‌وگو با همسایگان را داشتم، متاسفانه همسایگان ما در عربستان سعودی علاقه‌ای به گفت‌وگو ندارند حالا شما به یک نمونه اشاره کردید نمونه‌های دیگری هم هست ممکن است دقیق نباشد. من آمادگی داشتم زمانی که به منطقه سفر کردم به عربستان هم سفر کنم و این در ابتدای دوران وزارت من بود، یعنی ۵ سال قبل، پیام‌های متعددی هم برای مسوولان سعودی فرستادم که ما آمادگی داریم با هم همکاری کنیم نه‌تنها در حوزه دوجانبه بلکه در حوزه منطقه‌ای، آنها پیام دادند که «منطقه ربطی به شما ندارد» و الان معلوم است که منطقه به ما ربطی دارد یا ندارد، بنابراین ما هیچ‌گاه مانعی برای گفت‌وگو با سعودی‌ها نداشتیم آنها بودند که مایل به گفت‌وگو نبوده‌اند، حتی من بعد از فوت ملک عبدالله برای مراسم خاکسپاری ایشان به عربستان رفتم، اما مقامات سعودی از فرصت حضور بنده استفاده نکردند چون ظاهرا سیاست آنها این نبود. هر وقت آنها آمادگی داشته باشند، ایران را آماده در میدان خواهند دید.» اشاره ظریف به سفرهای منطقه‌ای در بحبوحه مذاکرات برجام و پیشنهاد مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای است که در سال ۹۲ و در جریان سفر به قطر و کویت مطرح شد. اما سخنان ظریف در شرایطی مطرح می شود که پیش‌تر بندر بن‌سلطان رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان در گفت‌وگو با ایندیپندنت عربی گفت که مشکل رابطه ایران و عربستان منوط به این است که کسانی به مذاکره بیایند که از اختیارات کافی برخوردار باشند.
امکان گفت‌وگو با ترامپ
ظریف در بخش دیگری از این گفت‌وگو درخصوص اینکه آیا امکان دارد بعد از ترامپ آمریکا به این توافق بازگردد، گفت: من نمی‌دانم آمریکایی‌ها می‌خواهند چه‌کار کنند ما براساس منافع خودمان تصمیم می‌گیریم نه براساس سیاست‌های آمریکا. وزیر امورخارجه ایران همچنین درخصوص گفت‌وگو با ترامپ عنوان کرد: گفت‌وگو نیازمند یک مبنا است و آن مبنا احترام است، شما اگر به حرف خودتان احترام نگذارید دیگر به توافق نمی‌توان احترام گذاشت بنابراین خیلی گفت‌وگو را مفید نمی‌دانم، من همیشه گفت‌وگو را مفید می‌دانم ولی باید یک مبنایی داشته باشد. الان ما یک توافق ۱۵۰صفحه‌ای داریم دو سال طول کشیده، هزاران ساعت وقت گذاشته شده، نه اینکه دو روز برویم یک جایی بنشینیم و اگر به توافق نرسیدیم خارج شویم. خیلی مواقع بود که ما می‌خواستیم خارج شویم اما نشستیم و کار کردیم این به آن معنی نیست که طرفی کوتاه آمد، بلکه به این معناست که طرفین اصرار بر توافق داشتند. معمولا طرفین توافق باید در وسط راه به هم برسند در هیچ توافقی هیچ طرفی هر چه می‌خواهد نمی‌گیرد، اصلا معنی توافق همین است، اگر نه می‌شود تسلیم.
انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰
او درباره احتمال کاندیداتوری دور بعدی انتخابات ریاست‌جمهوری نیز با قطعیت گفت: بنده حتما در چنین انتخاباتی شرکت نخواهم کرد. ظریف در ادامه در پاسخ به این سوال که پس چه‌کسی اصلاح‌طلبان را هدایت خواهد کرد، اظهار کرد: من عضو هیچ دسته‌بندی سیاسی در ایران نیستم و هیچ وقت نبوده‌ام. اینکه چه‌کسی من را در کدام دسته‌بندی حساب می‌کند تصمیم مردم است، ولی حتما افرادی هستند که بتوانند این کار را برای جناح‌های مختلف سیاسی انجام دهند، اما من در آنها نیستم.
چرایی سفر روحانی به عراق
وزیر امورخارجه ایران در رابطه با سفر رئیس‌جمهور ایران به عراق نیز ابراز داشت: من سفرهای متعددی به عراق داشتم که آخرین آن یک سفر ۵روزه بود که در آن سفر با استقبال بسیار گرم مردم عراق از بغداد تا اربیل، سلیمانیه، کربلا و نجف مواجه شدم. واقعا برای من سفر شیرین و موفقی بود.
ظریف ادامه داد: آقای روحانی برای اولین بار در دوره ریاست‌جمهوری خود به عراق سفر می‌کنند و ما این سفر را یک نقطه آغاز جدید برای روابطمان با عراق می‌بینیم. توافق‌نامه ۱۹۷۵ یک توافق رسمی بین‌المللی است بین ایران و عراق، صدام یک اشتباهی کرد و از آن خارج شد و قبل از اینکه ساقط شود خودش به توافق برگشت. اگر خاطرتان باشد در نامه‌نگاری‌هایی که صدام حسین با مرحوم آیت‌الله‌هاشمی‌رفسنجانی انجام داد توافق‌نامه ۱۹۷۵ را پذیرفت بنابراین موضوع ما توافق‌نامه ۱۹۷۵ نیست، موضوع ما و عراق اجرای برخی ترتیبات لایروبی اروندرود برای استفاده مشترک از آن است. امروز عراق و ایران نیازمند استفاده سالم از این آبراه مشترک هستند. شهر بصره عراق و شهرهای خرمشهر و آبادان ما با لایروبی اروندرود آبادتر خواهند شد و بنابراین کاری که ما قصد داریم و در سفر قبلی انجام و اعلام شد که ما و عراق شروع خواهیم کرد، لایروبی اروندرود است و این بار می‌خواهیم تاریخ آن را قطعی کنیم. او در رابطه با دیگر توافقات سفر رئیس‌جمهور ایران به عراق گفت: ما توافق‌های زیادی با عراق در مورد مسائل مرزی اجرا کرده‌ایم مثل اجرای میله‌گذاری مرزی که به‌دلیل جنگ صدام این میله‌گذاری‌ها را به هم ریخته بود و توانستیم با توافق ایران و عراق این میله‌گذاری‌ها را انجام دهیم لذا کار کمی باقی‌مانده و آن لایروبی اروندرود است که ان‌شاءالله انجام خواهد شد، اما این تنها اولویت سفر دکتر روحانی نیست، یکی از موضوعات مهم است. اولویت سفر دکتر روحانی تقویت روابط بین ایران و عراق است. در همه حوزه‌ها تقویت روابط بین دو دولت و بین دو ملت، ایجاد امکانات مشترک اقتصادی، حوزه راه و ترابری، و ترانزیت که ایران می‌تواند یک ارتباط خوبی را از دریای عمان به عراق و در حوزه‌های دیگر این ارتباط را برقرار کند. اگر ۳۲ کیلومتر راه‌آهن بین شلمچه و بصره انجام شود راه‌آهن ایران و عراق به یکدیگر پیوند می‌خورد این خیلی تحول مهمی است.وزیر امورخارجه ایران در پاسخ به این سوال که آیا ایران و عراق وارد مرحله جدیدی خواهند شد، اظهار کرد: حتما این‌گونه خواهد بود و حتما اقداماتی که در این سفر صورت خواهد گرفت اقداماتی تاریخی خواهد بود، به یکی اشاره کردم که بحث ترانزیت است، بحث نفت و همکاری‌های نفتی و همین‌طور همکاری‌های صنعتی و امکان ایجاد شهرک‌های مشترک صنعتی از دیگر موارد مورد توافق است. ظریف در ادامه در رابطه با اینکه «آیا آقای روحانی در سفر به عراق با آیت‌الله سیستانی دیدار خواهد کرد؟» گفت: برنامه‌های سفر دکتر روحانی با دقت پیگیری می‌شود، سفر به نجف در برنامه است و ان‌شاءالله دیدارهایی را نیز در نجف خواهند داشت.
موضع عراق درباره تحریم‌ها
او درخصوص مواضع حمایتی مردم و مسوولان عراقی درخصوص تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیز عنوان کرد: ما از مواضع اصولی مقامات عراقی و مردم عراق بسیار سپاسگزاریم. در زمانی که در بغداد و در شهرهای مختلف عراق بودم هم احساس کردم مسوولان عراق و هم مردم این کشور و کارآفرینان و تجار عراقی هیچ‌کدام موافق تحریم‌ها نیستند و تحریم‌ها را همان‌قدر به‌ضرر ایران می‌دانند که به‌ضرر عراق و واقعا هم همین‌طور است و این تحریم‌ها برای مردم عراق هم ضرر دارد، لذا ما سپاسگزاریم از این و اهمیت می‌دهیم به این دیدگاه و معتقد هستیم که مهم‌ترین رابطه ما در آینده رابطه ما با همسایگان خواهد بود، همان‌طور که در گذشته بیشترین تجارت ما با همسایگانمان بوده است. ما به‌دنبال روابط همه‌جانبه با عراق هستیم، ما دو کشور با اشتراکات زیاد هستیم و بنابراین می‌توانیم روابط استراتژیک داشته باشیم.
عمق استراتژیک ایران
مجری برنامه با اشاره به کتاب احمد داوداوغلو در رابطه با عمق استراتژیک ترکیه، از ظریف درخصوص اینکه آیا قصد ندارد کتابی درخصوص عمق استراتژیک ایران بنویسد، پرسید که وی پاسخ داد: معتقدم که ما در دنیای جدیدی زندگی می‌کنیم و این عالم مشخصات ویژه‌ای دارد. آخرین کتابی که نوشتم در مورد این عالم بود؛ جهان پساغربی و اینکه چگونه ما باید در این عالم برای صلح تلاش کنیم. اما دیدگاه من درباره عمق استراتژیک ایران منطقه است، ما معتقدیم که سیاست همسایگی و منطقه قوی، نه اینکه یک کشور در منطقه استیلا داشته باشد، بلکه کل منطقه قوی باشد، اینها برای ایران امنیت ایجاد می‌کند.
نظر کیسینجر درباره ظریف
ظریف همچنین در پاسخ به سوال مجری درخصوص کتابی که کیسینجر به وی اهدا و در ابتدای کتاب وی را مخالف محترم خطاب کرده بود، گفت: من در زمانی که در سازمان ملل متحد در نیویورک سفیر بودم با جامعه آکادمیک آمریکا ارتباطات زیادی داشتم، بحث‌هایی هم در این دیدارها بین من و آقای کیسینجر وجود داشت و وقتی از نیویورک برمی‌گشتم کتابی را به من هدیه داد که در ابتدای آن با یادداشتی آن را به مخالف محترم خود (ظریف) اهدا کرده بود. مجری برنامه در ادامه پرسید آیا می‌توان ظریف را کیسینجر ایران دانست که ظریف در پاسخ گفت: من برای خودم حساب خاصی باز نکرده‌ام.
دیپلماسی لبخند
وزیر امورخارجه ایران در ادامه درخصوص دیپلماسی لبخند خود اظهار کرد: ما باید دنبال دیپلماسی گفت‌وگو و فهم مشترک باشیم، آنچه ما نیاز داریم این است که به یکدیگر گوش کنیم. ما به هم گوش نمی‌دهیم و باید این گوش دادن را با یک روی گشاده داشته باشیم و بتوانیم آمادگی داشته باشیم. باید گوش کرد، دیپلماسی ما در دنیا از گوش نکردن رنج می‌برد، ما اصلا نمی‌دانیم که با چه‌کسی صحبت می‌کنیم فقط می‌خواهیم حرف خودمان را بزنیم، قبل از اینکه صحبت کنیم باید بشنویم.
استعفای من ارتباطی به سفر اسد نداشت
ظریف در پاسخ به سوالی درباره استعفای اخیر خود ابراز کرد: هدف من از اقدام به استعفا حفظ شأن وزارت امورخارجه بود و من فکر می‌کنم با اتفاقاتی که پس از آن افتاد هم حمایت عظیم مردمی، نمایندگان مجلس، شخصیت‌های مختلف کشور من‌جمله شخصیت‌های محترم نظامی و همین‌طور ریاست محترم جمهوری و در راس همه مقام معظم رهبری نشان داد که موقعیت وزارت امورخارجه در روابط بین‌المللی جمهوری اسلامی در کجا قرار دارد.» وزیر امورخارجه ایران در پاسخ به گفته مجری برنامه درخصوص اینکه «شنیده شده تاکنون ۱۴ بار استعفا داده‌اید»، گفت: «نه این تعداد نبوده است. من از ابتدا علاقه‌ای به مسوولیت وزارت امورخارجه نداشتم و در مراحل مختلف احساس کردم که ممکن است اشخاص دیگری بهتر از من کار را انجام دهند، در آن مراحل با گفت‌وگو موضوع حل شد این بار هم با اقدامات عملی موضوع حل شد.» وزیر امورخارجه ایران با بیان اینکه «ما در اجرای سیاست خارجی که توسط مجموعه کشور تصمیم‌گیری می‌شود و همه مقامات در آن شرکت می‌کنند مشکلی نداریم»، عنوان کرد: «برخی اوقات ناهماهنگی‌هایی پیش می‌آید یا سلایقی وارد قضیه می‌شود که باید آنها را اصلاح کرد. قانون‌اساسی ما کاملا مشخص است در قانون‌اساسی مسوولیت سیاست‌سازی با دستگاه‌های مختلف من‌جمله وزارت امورخارجه است. در حوزه‌هایی که سیاست کلی نظام است، این سیاست‌ها باید در شورای‌عالی امنیت ملی تدوین شود و به‌تصویب رهبری برسد، از نظر قانون‌اساسی ایران خطوط کلی سیاست خارجی را رهبری تعیین می‌کنند و اجرای سیاست خارجی قطعا با وزارت امورخارجه است.» او همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص ارتباط استعفایش با سفر بشار اسد به ایران تصریح کرد: اصلا به این موضوع ربطی نداشت. من چند هفته پیش سوریه بودم و با آقای بشار اسد ملاقات کردم. چند هفته پیش آقای ولید معلم در ایران بودند و با ایشان دیدار داشتم. ارتباطات بسیار خوبی با مسوولان سوری دارم و در آینده نزدیک نیز به سوریه سفر می‌کنم.
