سناریوهای احتمالی آمریکا دربرابر ایران
وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با یک نشریه آمریکایی به سناریوهای دولت ترامپ برای تحریک ایران به خروج از برجام یا سناریوهای وحشتناک‌تر اشاره کرد.
وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با یک نشریه آمریکایی به سناریوهای دولت ترامپ برای تحریک ایران به خروج از برجام یا سناریوهای وحشتناک‌تر اشاره کرد.
به گزارش تین‌نیوز به نقل از ایسنا، محمدجواد ظریف در سفر هفته گذشته خود به نیویورک در گفت‌وگو با پایگاه خبری- تحلیلی لوبلاگ به سوالاتی پیرامون روابط تهران و واشنگتن و سیاست دولت آمریکا درقبال ایران برای اعمال فشار حداکثری پاسخ داد. وزیر امورخارجه در پاسخ به این سوال که آیا دولت ترامپ با سیاست تحریک‌آمیز خود به‌دنبال این است که ایران را مجبور به ترک برجام کند، گفت: به‌طور قطع یک عنصر در دولت ترامپ وجود دارد که سیاستی را دنبال می‌کند که هدف آن تحریک ایران، با امید به سناریوهای متعدد است. یکی از آنها این است که ایران مجبور به ترک برجام شود اما سناریوهای وحشتناک و بدخواهانه‌تر دیگری نیز وجود دارد، شامل طراحی یک حادثه به منظور پیشبرد دیگر اهدافشان.
او در پاسخ به سوالی درباره اظهارات قبلی‌اش مبنی‌بر اینکه عربستان، امارات و رژیم صهیونیستی خواهان کشاندن پای آمریکا به یک جنگ با ایران هستند و اینکه در صورت وقوع چنین اتفاقی پاسخ ایران چه خواهد بود، بیان کرد: من نمی‌خواهم درگیر مساله جلب توجه یا تهدید یا حدس و گمان‌ها شوم، اما اگر در منطقه دشمنی وجود داشته باشد، فکر نمی‌کنم که کسی از آن در امان بماند.
او در پاسخ به آخرین سوال مبنی‌بر اینکه به گفته او ترامپ به‌دنبال جنگ با ایران نیست اما اکنون در رأس سیاست‌هایی قرار دارد که روابط ایران و آمریکا را به سمت درگیری و مناقشه سوق می‌دهد، تاکید کرد: رئیس‌جمهور ترامپ خود گفته است که نمی‌خواهد آغاز‌کننده جنگی باشد. من هیچ چیزی را پیش‌بینی نمی‌کنم. وی در کارزارهای انتخاباتی و پس از آن اذعان کرده که جنگ‌های قبلی آمریکا در منطقه فاجعه‌بار بوده است. به همین دلیل است که معتقدم مشاوران ترامپ و کسانی که روی او نفوذ دارند در حال سوق دادنش در مسیری هستند که به تنش بیشتر و درگیری می‌انجامد و این حقیقت ماجراست.ظریف افزود: نتانیاهو گفت که به ترامپ پیشنهاد قرار دادن نام سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی را داده است. رئیس‌جمهور ترامپ زمانی که تصمیم دولت برای عدم تمدید معافیت‌های نفتی را اعلام کرد، گفت که عربستان و امارات تضمین داده‌اند که کاستی‌های بازار و نفت ایران را جبران می‌کنند. این به معنی اقدام به تروریسم اقتصادی است. وزارت امورخارجه و جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا به‌طور علنی گفتند که می‌خواهند به قدری بر مردم ایران فشار بیاورند که سیاست‌هایشان را بپذیرند. این نیز تلاشی آشکار برای قتل عام است؛ چراکه آنها می‌خواهند ایران را محروم کنند.او در ادامه گفت: همان‌طور که وزیر خارجه پمپئو گفت، طبق ارزیابی‌هایشان فروش نفت ایران به ۱۰ میلیارد دلار کاهش یافته است که برای تهیه غذا و دارو از خارج کافی نخواهد بود. او تلاش می‌کند، اگرچه موفق نیست اما تلاش می‌کند. بنابراین از نظر قانونی وزارت امورخارجه، مشاور امنیت ملی، رئیس‌جمهور آمریکا و همدستانشان متهم به توطئه برای انجام نسل‌کشی هستند.
هشدار به اروپا
ظریف همچنین در پاسخ به سوالی درباره ادامه پایبندی اروپایی‌ها به برجام درحالی‌که تنها ۱۰ درصد به تعهداتش عمل می‌کند، اظهار کرد: همان‌طور که گفتید اروپا کمتر از ۱۰ درصد پایبند است؛ در اظهارات علنی‌اش می‌گوید بیش از ۱۰۰ درصد اما در عمل کمتر از یک درصد به‌طور واقعی تعهداتش را عملی می‌کند. من بر این باورم که اگر اروپا می‌خواهد در موقعیتی باشد که به خواسته‌هایش برسد باید به جای حرف زدن، عمل کند، وگرنه با خطر نابود شدن کل این دستاورد روبه‌رو هستیم. ظریف در پاسخ به اینکه چقدر این وضعیت یکطرفه درخصوص برجام طول خواهد کشید، گفت: من به رئیس مجمع عمومی سازمان ملل که یک کنفرانس چند جانبه‌گرایی را برگزار می‌کرد، گفتم که «شما نمی‌توانید به‌طور یک‌جانبه چند جانبه باشید.»
وعده نامزدهای دموکرات
ظریف در پاسخ به سوالی درباره اظهارات اغلب کاندیداهای دموکرات مبنی‌بر بازگشت به برجام در صورت پیروزی و اینکه اگر در ژانویه ۲۰۲۱ چنین اتفاقی بیفتد، ایران شرط یا درخواست مذاکرات مضاعف را خواهد داشت، تاکید کرد: این یک وضعیت فرضی درباره چیزی است که حدود ۲۰ ماه دیگر ممکن است اتفاق بیفتد یا اتفاق نیفتد و بستگی دارد که تحولات میان ما تا آن زمان چگونه باشد. هرچند، آنچه اهمیت دارد این است که ما به آمریکا به‌عنوان یک دولت دموکرات یا جمهوری‌خواه نگاه نمی‌کنیم بلکه به آن تحت عنوان دولتی می‌نگریم که باید جدی باشد و از خود حسن نیت نشان دهد. بنابراین هر کسی که در واشنگتن (در رأس کار) است باید پیش از بازگشت به برجام نشان دهد که این کار، یک روند جدی است نه برای توجیهات سیاسی.
متحدان تهران در دوران تحریم ها
ظریف در پاسخ به این سوال که از نظر او در شرایطی که ایران با تشدید تحریم‌ها روبه‌رو است، کدام دولت‌ها متحدان و دوستان نزدیک تهران هستند، گفت: سیاست ما این بوده که نزدیک‌ترین روابط را با همسایگان خود داشته باشیم و در حال حاضر نزدیک‌ترین شرکای ایران همسایگانش هستند، به‌ویژه عراق، ترکیه، پاکستان، افغانستان، روسیه، ارمنستان و آذربایجان. همسایگان ما در آسیای مرکزی نیز بسیار برای‌مان اهمیت دارند و چین نیز بسیار مهم است. من هند را نیز باید ذکر کنم. آنها در اولویت ما قرار دارند و اولویت ما باقی خواهند ماند. ما امیدواریم که همین روابط خوب را با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس داشته باشیم. ما روابط خیلی خوبی با برخی از آنها داریم اما با بقیه خیر. امیدواریم که روابطی عالی با همه آنها داشته باشیم.
میزان مقاومت هند و عراق در برابر تحریم
او در پاسخ به این سوال که اگر هند در برابر قلدری‌های آمریکا درخصوص تحریم‌های نفتی تسلیم شود، نباید ایران امتیازهای دهلی در بندر چابهار را که برای آنها اهمیت زیادی دارد لغو کند، تاکید کرد: هند و دیگران به ما اعلام کرده‌اند که هرچه در توان دارند به کار می‌گیرند تا به روابط خود با ایران ادامه دهند. ما براساس سیاست‌های واقعی تصمیم می‌گیریم، نه اعلان‌های علنی. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین در پاسخ به سوالی درباره پاسخ مثبت عراق به تحریم‌های نفتی آمریکا و افزایش تولید نفت برای کمک به تثبیت بازار و اینکه آیا ایران انتظار همبستگی بیشتر از بغداد ندارد، گفت: عراقی‌ها موضع ما را می‌دانند. آنها انتظارات ما را می‌دانند. آنها کشوری مستقل هستند اما امیدواریم این را در نظر بگیرند که سرنوشت‌های‌مان در هم تنیده است.
لغو برخی از معافیت‌های همکاری هسته‌ای
همزمان با پایان مهلت معافیت تحریمی آمریکا برای ادامه همکاری صلح‌آمیز هسته‌ای کشورها با ایران، وزارت امور خارجه آمریکا طی بیانیه‌ای برخی از معافیت‌های همکاری هسته‌ای با ایران را لغو کرد و به کشورهای ثالث در زمینه توسعه نیروگاه اتمی بوشهر یا انتقال اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین به خارج ایران هشدار داد. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از یورونیوز، همزمان با این تحول واشنگتن از اعمال تحریم‌های بیشتر بر برنامه هسته‌ای ایران خبر داد.
براساس بیانیه وزارت خارجه آمریکا هر گونه همکاری کشورهای ثالث در زمینه توسعه نیروگاه اتمی بوشهر یا انتقال اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین به خارج ایران می‌تواند به تحریم کشورهای مزبور منجر شود. در آغاز این بیانیه آمده است: «دولت ترامپ همچنان ایران را مسوول فعالیت‌هایی می‌داند که تهدیدی برای منطقه به‌حساب می‌آید. این [سیاست] شامل محروم‌سازی ایران از هرگونه مسیری به‌سوی تسلیحات هسته‌ای نیز هست.»
بیانیه وزارت خارجه آمریکا می‌افزاید: «وزیر امور خارجه، [مایک] پمپئو در چارچوب سیاست دولت مبنی‌بر فشار حداکثری بی‌سابقه بر ایران برای ممانعت از تمامی اقدامات مخرب این کشور، از روز 4 مه (14 اردیبهشت) محدودیت‌های موجود علیه برنامه هسته‌ای ایران را سخت‌تر می‌کند.»
این بیانیه رسمی با ذکر این نکته که بنا به تصمیم وزیر خارجه آمریکا، این کشور همچنان مانع از اجرای طرح‌هایی خواهد شد که به بازگشت ایران به مسیر ساخت سلاح هسته‌ای کمک می‌کنند، در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران می‌نویسد: «سیاست ما حفظ نظارت بر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، کاهش خطرات اشاعه، محدودیت ایران در کوتاه کردن زمان رسیدن به سلاح اتمی و ممانعت از بازسازی تاسیسات هسته‌ای برای مصارف حساس اشاعه است.»
پیش از این خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام ارشد آمریکا از تمدید دست‌کم 5 مورد از 7 مورد معافیت تحریمی خبر داده بود، اما بیانیه وزارت خارجه آمریکا حاکی از سخت‌تر شدن این تحریم‌هاست. خبرگزاری فرانسه از تمدید ۹۰روزه سه مورد معافیتی مرتبط با برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران خبر داده است. پیش‌تر «کریستوفر فورد» دستیار وزیر امور خارجه آمریکا روز جمعه اعلام کرد کاخ سفید قصد دارد معافیت‌های در نظر گرفته‌شده برای همکاری کشورها در پروژه‌های هسته‌ای فردو، اراک و بوشهر را تمدید کند اما دوره این معافیت‌ها از ۱۸۰ روز به ۹۰ روز کاهش خواهد یافت.
آمریکا هنگام خروج از برجام معافیت‌هایی را برای همکاری کشورها در برخی پروژه‌های هسته‌ای ایران در نظر گرفت تا از طریق سایر کشورها به‌نوعی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت داشته باشد. با این حال بلومبرگ گزارش داده است که دولت ترامپ قصد دارد دو معافیت دیگری را که قبلا برای برنامه هسته‌ای ایران در نظر گرفته بود، حذف کند. به‌موجب این معافیت‌ها ایران بدون مواجه شدن با مانعی از سوی آمریکا می‌توانست مازاد تولید آب سنگین خود را به عمان منتقل کند و همچنین قادر بود اورانیوم غنی‌شده مازاد بر ۳۰۰ کیلوگرم خود را با کیک زرد مبادله کند.
بررسی لغو معافیت‌های هسته‌ای در مجلس
در واکنش به این اتفاق، رئیس کمیته هسته‌ای مجلس از بررسی لغو معافیت‌های هسته‌ای از سوی آمریکا در کمیسیون امنیت ملی پارلمان خبر داد. مجتبی ذوالنوری رئیس کمیته هسته‌ای مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم با اشاره به لغو برخی از معافیت‌های هسته‌ای ایران از سوی آمریکا گفت: این اقدام قطعا خلاف برجام است. او با بیان اینکه هر خلاف برجامی که آمریکا مرتکب شود برای ایران الزام‌آور نیست چون برجام آن را خلاف ندانسته است، ادامه داد: هر اقدامی که برجام برای ایران مجاز دانسته است ما انجام خواهیم داد و به بدعهدی‌های آمریکا اعتنا نخواهیم کرد.
نماینده مردم قم در مجلس با بیان اینکه طرف‌های برجام باید به تعهدات خود در این معاهده بین‌المللی عمل کنند، افزود: اگر کشورهایی که در برجام حضور دارند از تحریم‌های آمریکا تبعیت کنند دقیقا نقض برجام انجام داده‌اند و جمهوری اسلامی حق دارد از برجام به صورت کامل خارج شود.عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید براینکه اگر کشورهای حاضر در برجام بخواهند پس از لغو برخی معافیت‌ها از سوی آمریکا برای ایران محدودیت ایجاد کنند احتمال اینکه پس از خروج از برجام ایران تصمیم به خروج از NPT بگیرد، اضافه کرد: اگر قرار باشد ایران تحریم نفتی، مالی و بانکی بشود و معافیت‌های هسته‌ای نیز لغو شود طبیعتا دیگر برجامی وجود نخواهد داشت و جمهوری اسلامی تصمیمات جدی را اتخاذ خواهد کرد. رئیس کمیته هسته‌ای مجلس با اعلام اینکه عصر روز یکشنبه در کمیسیون امنیت ملی این لغو معافیت‌های هسته‌ای از سوی آمریکا بررسی خواهد شد، عنوان کرد: هیات نظارت بر اجرای برجام در روزهای آینده واکنش جدی به این اقدام آمریکا خواهد داشت. جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو فراکسیون امید مجلس در واکنش به عدم تمدید تحریم‌های هسته‌ای گفت: تحریم جمهوری اسلامی ایران در قالب تحریم‌های مرتبط با برجام یا ... نقض آشکار حقوق بین‌المللی است؛ بنابراین ایران از حق شکایت علیه آمریکا در مجامع بین‌المللی برخوردار است. سید محمد جواد ابطحی، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس نیز با اشاره به پایبندی جمهوری اسلامی نسبت به تعهدات برجام گفت: در حال حاضر می‌توانیم بدون خروج از برجام نیز غنی‌سازی با درصد بالا را در پیش بگیریم چنانچه طرف مقابل نیز به تعهدات خود پایبندی ندارد.
ایران طبق برجام غنی‌سازی را ادامه می‌دهد
همزمان با این تحولات، رئیس مجلس شورای اسلامی گفت که ایران طبق برجام می‌تواند آب سنگین تولید کند و طبق این توافق خلافی مرتکب نشده است. پس ما کار غنی‌سازی را انجام می‌دهیم، می‌خواهید بخرید یا نخرید. به گزارش «ایسنا» علی لاریجانی در جمع معلمان نمونه کشور گفت: ما می‌دانیم که آنها چه می‌کنند، اما مثل برخی جوانان در منطقه نیستیم که بدون ارزیابی شرایط کشور کاری کنیم که به آشفته‌بازی در منطقه کمک کند. البته که آنها جنگی تمام‌عیار علیه ملت ایران سامان داده‌اند و در کل صحنه بین‌المللی بی‌انضباطی را رایج کردند که تحت این عنوان آمریکا کاری به نظامات بین‌المللی ندارد و هر کاری را که می‌خواهد انجام می‌دهد.
لاریجانی تاکید کرد: ممکن است این کارها موقتا فوایدی برای آنها داشته باشد، اما جایگاه این کشور را پایین می‌آورد. به هرحال درباره ایران رفتاری همه‌جانبه یعنی عملیات روانی و فشار اقتصادی در همه‌جا راه انداخته‌اند که برخی آثار آن در کشور در زمینه تورم و فشار دیده می‌شود. بخشی از فشار اقتصادی مربوط به تحریم نفتی، صادرات و حمل‌و‌نقل است که متاسفانه در ساختار بین‌المللی هم به‌دلیل ارتباطات آمریکا با بخش‌های مختلف اقتصادی روی اراده آنها اثر گذاشته است.
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دو نوع عملیات روانی در داخل و خارج را دنبال می‌کنند، توضیح داد: اعلام کرده‌اند که اجازه نمی‌دهند نفت از ایران صادر شود که قطعا موفق نخواهند شد و خودشان هم این را می‌دانند اما مثلا ترامپ با بن‌سلمان درباره نفت تماس می‌گیرد و آن را علنی می‌کند چون می‌داند که کارهایشان شدنی نیست پس با این اقدامات سعی می‌کنند روی قیمت نفت تاثیر بگذارند و در صحنه داخلی هم عملیات روانی راه بیندازند. البته که برخی در داخل در دام آنها می‌افتند.لاریجانی تاکید کرد: ازجمله کارها درباره عملیات روانی آن است که می‌گویند ایران نباید آب‌سنگین تولید کند و کشوری حق ندارد از ایران آب سنگین خریداری کند. حال اینکه طبق برجام ایران می‌تواند آب‌سنگین تولید کند اگر شماها نمی‌خواهید، خُب نخرید، اما ما طبق توافق کار خلافی مرتکب نشده‌ایم. همچنین گفته‌اند که نباید به ما مواد اولیه داده شود، در این‌باره هم ما غنی‌سازی می‌کنیم، اگر می‌خواهند از ما نخرند. می‌گویند این کارها را برای افزایش فشار در ایران انجام می‌دهند که البته چند کشور واکنش منفی نشان دادند، اینها همه یک نوع ساماندهی عملیات روانی است چون فشار علیه ما را دنبال می‌کنند.
