بازگشت به برجام کار ساده‌ای است
معاون اول رییس‌جمهوری همچون رییس‌جمهوری پیشنهاد بازگشت به توافق را مطرح کرد.
«بازگشت ایران به برجام کار ساده‌ای است» شاید مهم‌ترین بخش سخنرانی روز گذشته اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری بود. معادله به‌نظر بیش از اندازه ساده می‌آید؛ همان چیزی که رییس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز دیروز بر آن تاکید کرد یعنی «بازگشت در مقابل بازگشت» سیاستی که ازسوی اغلب مقامات اجرایی و دیپلماتیک کشور بارها مطرح شده است.
به گزارش تین نیوز به نقل از اعتماد، معاون اول رییس‌جمهور که روز گذشته در نوزدهمین کنگره ملی پرسش مهر ریاست‌جمهوری در سالن اجلاس سران سخنرانی کرد با تاکید بر اینکه بازگشت ایران به برجام و اجرای تعهدات کار بسیار ساده‌ای است، گفت: «اگر اراده کنیم، تنها چند ساعت کافی است تا همه تعهدات‌مان را اجرایی کنیم اما در شرایط فعلی اروپایی‌ها باید به جای اینکه با ما جلسه بگذارند و بگویند که به برجام بازگردید، به امریکایی‌ها بگویند که از تحریم‌های ظالمانه خود علیه ایران دست بردارند.»
گرچه این نشست کاملا در حوزه آموزش و پرورش بود اما بنا بر عادتی مألوف که این روزها اغلب مقامات دولتی پیام‌های برجامی‌شان را درخلال سخنرانی‌ها مطرح می‌کنند، اسحاق جهانگیری نیز بخشی از سخنرانی دیروز را به ماجرای پیچیده توافق برجام و خروج امریکا از این توافقنامه بین‌المللی اختصاص داد. او با بیان اینکه دولت تدبیر و امید با وجود اینکه 4 سال از 6 سال عمر خود را در تحریم کامل بود، گفت: «باید هم به داخل کشور و هم دنیا نشان می‌داد که جمهوری اسلامی ایران این ظرفیت را دارد که با قدرت‌های بزرگ بنشیند، مذاکره و تعامل کند و به یک توافق مهم دست یابد» و ادامه داد: «در برجام ایران در یک طرف و 6 کشور بزرگ دنیا در طرف دیگر بودند و زمانی که مذاکرات ما با این 6 کشور آغاز شد، 6 قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران تصویب شده است.»
این اولین‌بار نیست که مقامات جمهوری اسلامی ایران پالس‌هایی را برای طرف دعوای بین‌المللی خود ارسال می‌کنند و تاکید دارند اگر اروپا و امریکا می‌خواهند ایران در برجام باقی بماند و بیش از این به سمت کاهش تعهدات نرود آنها هستند که باید شرایط را تغییر دهند.
کما اینکه حسن روحانی نیز اخیرا در سفری که به خراسان‌شمالی داشت بر چنین مضمونی تاکید کرد. حسن روحانی در شورای اداری این استان تبیین کرد که ایران در برابر همه بدعهدی‌ها استراتژی صبر راهبردی پیش گرفت و از 18 اردیبهشت امسال اقدام متقابل را آغاز کرد. او همچنین تاکید کرد که «در مقابل هر اقدامی از طرف مقابل، متقابل عمل می‌کنیم. اگر آنها با کاهش عمل کنند ما هم تعهدات خود را کاهش می‌دهیم، اگر برجام را نقض کنند ما هم نقض می‌کنیم. اگر هم تعهدات خود را به صورت کامل اجرا کنند ما نیز کامل اجرا خواهیم کرد. البته در این میان مذاکرات زیادی هم این روزها داریم، اما مسیر درستی را که انتخاب کرده‌ایم، پیش می‌بریم.»
روحانی البته در خلال این سخنرانی یادآور شده بود که جمهوری اسلامی همیشه برای مذاکره آماده است و اگر امریکا همین ساعت و همین لحظه تسلیم شود و دست از تحریم‌ها بردارد و با منطق و عقل بازگردد، ایران نیز آماده است.
اسحاق جهانگیری در بخش دیگری از سخنرانی روز گذشته خود به نقش دیپلمات‌ها و مذاکره‌کنندگان ایرانی در به ثمر رسیدن برجام اشاره کرد و گفت که هنر دیپلماسی ایرانیان آن بود که در نبرد دیپلماتیک با قدرت‌های بزرگ دنیا وارد شدند و به توافقی بزرگ دست یافتند که دولت بعدی ایالات‌متحده امریکا درباره این توافق بگوید که کلاه بر سرشان رفته است.معاون اول رییس‌جمهور همچنین خروج امریکا از برجام را اقدامی غیراخلاقی و برخلاف حقوق بین‌الملل توصیف کرد و سپس به اقدامات اخیر ایران در کاهش تعهدات برجامی اشاره کرد. او به نوعی حرف‌های چند روز گذشته روحانی را تکرار کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران بعد از خروج امریکا از برجام یک سال صبر و سپس اعلام کرد که برخی تعهدات خود از جمله رعایت سقف تولید اورانیوم به میزان صد کیلوگرم و غنای ۳.۶۷درصد را اجرایی نخواهد کرد. این درحالی است که طی یک سال گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۱۴ گزارش مختلف اجرای ایران به همه تعهدات‌شان را تایید کرده بود.»
به گفته جهانگیری ایران اجرای برخی تعهدات برجامی خود را کاهش داد تا دنیا بداند با کشوری بی‌اراده رو به رو نیست، بلکه با ملت متمدن و تاریخ‌ساز رو‌به‌رو است.
او همچنین متذکر شد: «در شرایط فعلی و باتوجه به اتفاقاتی که در سطح منطقه و دنیا در حال وقوع است طرف‌های مقابل ایران در برجام راهی جز پایبندی به تعهدات خود ندارند و براساس برجام هیچ تحریمی نباید علیه ایران وجود داشته باشد.»
پیشنهاداتی که از زبان رییس‌جمهوری و معاون اول از سخنرانی‌های اخیر به گوش رسید از همان دست پیشنهاداتی است که برخی چهره‌ها در مجلس شورای اسلامی نیز بر آن تاکید دارند. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس روز گذشته در توییتر خود در همین باره نوشت: «سفر ماکرون به تهران فرصتی برای دیپلماسی است که نباید در خلأ یک ابتکار کارشناسی شده به سرنوشت دیدار آبه دچار شود. تلفیقی از دو پیشنهاد «بازگشت در مقابل بازگشت» و «توقف در مقابل توقف» کارگشا خواهد بود.»
او همچنین در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح این موضوع پرداخت و گفت که باید در مقابل طرح فرانسوی‌ها مبنی بر توقف مقابل توقف طرحی تحت عنوان بازگشت در مقابل بازگشت را مطرح کند.
فلاحت‌پیشه که امسال از ریاست کمیسیون امنیت ملی بازماند گام بعدی امریکا را نوعی ارتباطی بین آخرین توییت ترامپ و موضع ماکرون توصیف کرد و توضیح داد: «بعد از آنکه فرانسوی‌ها طرح توقف در مقابل توقف را مطرح کردند بلافاصله آقای ترامپ گفت که می‌خواهیم تحریم‌های تازه را شکل دهیم. این یعنی امریکا به‌طور تلویحی موافق این طرح است، چون دیگر تحریمی نمانده که امریکایی‌ها انجام دهند و همه تحریم‌ها را پیاده کردند.»
به گفته این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس امریکایی‌ها بخش اعظم بندهای پانزده‌گانه ذیل ماده ۴۲ فصل 7 را قبلا اجرا کردند، لذا اکنون برخی اروپایی‌ها موضوع توقف مقابل توقف را در ادامه برجام مطرح می‌کنند که در آن نوعی همراهی توسط امریکا وجود دارد. لازم است که جمهوری اسلامی ایران هم طرحی تحت عنوان بازگشت در مقابل بازگشت را مطرح کند. او همچنین توضیح داد که یکی از دلایلی که قفل دیپلماسی از طرف ایران باز نمی‌شود این است که فقط یک طرح را نفی یا انکار می‌کنیم حال آنکه در دنیای دیپلماسی اگر کشوری پیشنهادی را رد می‌کند باید در مقابل آن پیشنهاد سازنده‌تری بدهد که ایران این کار را انجام نمی‌دهد. از همین روی لازم است در مقابل توقف به توقف طرح بازگشت به بازگشت را مطرح کنیم.
اگرچه سیاست خارجی و دیپلماسی موضوعی تنها دراختیار دولت‌ها و مستقیما تحت خواست و اراده دستگاه دیپلماسی نیست و باید در مراتب بالاتری تصمیمات کلان اتخاذ شود اما به نظر می‌رسد که دولت نیز بسته پیشنهادی مشابه همین طرح «بازگشت در مقابل بازگشت» دارد و بارها از زبان اعضای قوه مجریه بیان شده که اگر طرف مقابل به اجرای تعهدات بازگردد ما هم آمادگی بازگشت به تعهدات‌مان را داریم؛ با این حال پالس‌هایی از این دست از سوی سایر مقامات عالیرتبه و موثر در روابط خارجی دیده و شنیده نمی‌شود.
