‌چه کسی افشا کرد ‌چه کسی سود ‌‌برد؟

اینکه چه کسی یا کسانی فایل صوتی مصاحبه ظریف با سعید لیلاز را که در تاریخ ششم اسفند منتشر شد، افشا کرده و به دست رسانه فارسی زبان خارج از کشور رسانده، کم کم به این سمت می رود که چه کسی یا کسانی یا جریانی از افشای این گفت وگو سود می برند. همین مسئله به یک دعوا بین حامیان و مخالفان ظریف در داخل و فضای مجازی تبدیل شده است.

آنها که محتوای سخنان ظریف را محرمانه و افشای برخی موارد و مسائل را امنیتی دانسته اند، دولت را متهم می کنند که باز به نفوذی ها امکان جولان داده است؛ برای همین روزنامه فرهیختگان در مطلبی که نوشته سردبیر است، با اشاره به اینکه این گفت وگو با میزبانی مرکز بررسی های استراتژیک با مدیریت حسام الدین آشنا انجام شده است، تیتر «رسوایی آشنا» را برای مطلب خود انتخاب کرده است که افشای این فایل به ویژه تقطیع و انتشار آن می تواند مهمات و آتش لازم برای توپخانه رسانه ای جناح راست را فراهم کند که در صورت نامزدی ظریف بهانه لازم را برای رد صلاحیت او در دسترس قرار می دهد؛ اما حسام الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهوری، در توییتی در واکنش نوشت: اللهم و من ارادنی بسوء فأرده و من کادنی فکده، ان شاءالله این سوء نیت و کید احتمالی، به خودشان برگردد.

به گزارش تین نیوز به نقل از شرق، نشریه «اخبار و تحلیل ها»ی معاونت سیاسی سپاه در واکنش به انتشار مصاحبه جواد ظریف، با حمله به وزارت امور خارجی، عامل این انتشار را «نفوذ سازمان یافته در دستگاه دیپلماسی کشور» دانسته است. این نشریه روزانه از مواضع ظریف به شدت انتقاد کرده و نوشته اگر قاسم سلیمانی، فرمانده شهید و پیشین نیروی قدس سپاه، «میدان را هم مانند عرصه دیپلماسی به دولت واگذار می کرد، احتمالا همان طورکه هنوز برجام بعد از هزاران بار نقض و رفت وبرگشت همچنان در وین در دست مذاکره های نافرجام است، میدان مبارزه با داعش نیز باید همچنان بعد از سال ها ادامه پیدا می کرد.

این نشریه سپاه در پاسخ به حرف های ظریف درباره بی خبر نگه داشتنش از برخی اطلاعات عملیات های مهم نظیر حمله به عین الاسد، نوشته «چرا باید به وزارت خارجه ای که یک فایل صوتی محرمانه در آن قابل حفاظت نیست، اعتماد کرد و اطلاعات حمله سری نظامی را به آن داد؟».

*محبوب 1400 یا مغضوب؟

برخی دیگر معتقدند باید فضای بازی را گسترده تر دید و با توجه به دو رخداد مهم یعنی در جریان بودن مذاکرات وین و انتخابات 1400 و نام بردن از ظریف به عنوان یکی از گزینه های احتمالی جریان اصلاح طلب، باید دید که انتشار این فایل صوتی اولا چه اثری در سطوح قدرت و جامعه داشته و ثانیا چه کسانی از آن بهره می برند. آنها که معتقدند افشای این فایل که قرار بوده بعد از پایان دولت فعلی منتشر شود، باعث سوخت شدن ظریف شده، قطعا انگشت اتهام را به سمت رقبای درون گروهی و برون گروهی برده اند. برخی دیگر معتقدند که این فایل صوتی اتفاقا در راستای ایجاد تحرک در بدنه اجتماعی یخ زده حامی جریان اصلاحات بوده تا شاید آنها را به تحرک وادارد و این یعنی فایل صوتی به نفع ظریف بوده است؛ مثلا سردار حسین علایی، نخستین فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران، در واکنش به انتشار فایل صوتی ظریف و حواشی پیش آمده گفت: «انتشار مصاحبه وزیر امور خارجه نشان داد که در ایران هیچ حرف و رفتار و عمل محرمانه ای وجود ندارد و هر سخنی که گفته شود، برای عموم منتشر خواهد شد.

از سوی دیگر الان فضای انتخابات در افکار عمومی بسیار سرد است و بخشی از مردم حضور خود را در پای صندوق های رأی بی ثمر می دانند و معتقدند که تغییر دولت ها نمی تواند سیاست های نادرست کلان اداره کشور را تغییر دهد؛ اما انتشار این نوار نشان می دهد که افراد چقدر در حفظ منافع ملی مؤثرند و دولت ها حتی با اختیارات ناکافی نیز می توانند در سرنوشت مردم مؤثر باشند. بنابراین ممکن است توجه به سخنان آقای ظریف باعث افزایش مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری شود و مردم تلاش کنند تا حداقل بدترها انتخاب نشوند». این در حالی است که به نظر می رسد گلایه های تلویحی ظریف از دوگانه میدان- دیپلماسی؛ چهره یک وزیر خارجه مختار و قدرتمند را به تصویر نمی کشید تا بخواهد نوید یک رئیس دولت مختار و قدرتمند را بدهد! با این نگاه، این فایل صوتی نه در راستای تشخص بخشی به او، بلکه در راستای سوزاندن ظریف بوده است؛ اما یک تحلیل هم می گوید که قصد منتشر کنندگان، ضربه زدن به مذاکرات فعلی با دورنمای انتخابات 1400 بوده است.

آنها ماجرا را فراتر از شخص ظریف و بیشتر، جریانی تحلیل می کنند و جریان اصولگرای دلواپس و احمدی نژادی ها را در معرض اتهام قرار می دهند. دو نمونه اخیر یعنی بگو مگوی تند وزارت خارجه با صداوسیما بر سر نحوه پوشش دهی مذاکرات وین و انتقادات شدید به صداوسیما درباره پخش مستندی علیه مذاکرات وین به اضافه حمله تند اخیر احمدی نژاد به ظریف و پاسخ توییتری ظریف به او نشان می دهد که کدام جریان این روزها به دنبال انتقام گرفتن از ظریف بوده اند. تا جایی که برخی شنیده ها از محافل احمدی نژادی ها خبر داده بودند که آنها به زودی یک بمب خبری پیش از انتخابات منفجر خواهند کرد. شاید بمب آنها همین فایل صوتی بوده است.

محمود احمدی نژاد اخیرا مذاکرات هسته ای را محل انتقاداتش قرار داده و گفته است «چه کسی و به چه حقی به شما اجازه داده است برای مذاکرات بروید؟ از آن طرف دنیا تأسیسات ما را منفجر می کنند و بعد شما می خواهید برای مذاکره بروید». او در این اظهارات تلویحا از سریال ضد دولتی گاندو حمایت کرده بود.

در همین زمینه رحیمی جهان آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، در توییتی نوشته بود که انتشار فایل مصاحبه ظریف ربطی به انتخابات ریاست جمهوری ندارد. هدف ضربه زدن به مذاکرات وین و تکمیل کننده تخریب های اخیر در سایت نطنز و سایر آسیب ها به منافع ملی است. محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا نیز با تقسیم بندی کسانی که از انتشار این فایل صوتی سود می برند، نوشت: «افسران آگاهی هنگام مواجهه با یک جنایت، یک سؤال راهبردی را مطرح می کنند: چه کسی از این حادثه سود می برد؟ پاسخ درست به این سؤال، راه را برای رسیدن به هدف به سرعت هموار می کند.

در ماجرای انتشار فایل صوتی آقای ظریف، صرف نظر از درست یا غلط بودن اظهارات او، این پرسش مهم است که چه کسانی و با چه هدفی سخنان ظریف را درز داده اند؟ ۱- در داخل کشور جناح ضد برجام و مشخصا دلواپسان و پایداریچی ها از این اتفاق سود می برند؛ چون مرد اول برجام را می زنند و او را حتی از احتمال بسیار ضعیف نامزدی در انتخابات محروم می کنند. ۲- در خارج کشور، مشخصا اسرائیل علاوه بر آنکه به اهداف ضد برجامش می رسد، از شکراب شدن روابط ایران و روسیه شاد می شود. اسرائیل که بارها جاسوسی و ترور و خرابکاری هسته ای را در داخل کشور با موفقیت انجام داده، حالا در فرایند اخیر یک امتیاز بزرگ هم به دست آورده. ۳- جریان اپوزیسیون و براندازان از جمله سازمان منافقین به خاطر جنجال تازه، با دم شان گردو می شکنند».

*قالیباف را هم زدند

نکته دیگری هم که می توان به آن اشاره کرد، این است که افشاکنندگان این فایل صوتی گویا به دنبال این بوده اند که با یک تیر دو یا چند نشان بزنند. بسیاری معتقدند این فایل صوتی هم زمان قالیباف را هم تخریب کرده است؛ آنجا که ظریف می گوید قالیباف از تابستان سال 92 به دنبال این بود که ظریف را وزیر خارجه اش کند.

این در حالی است که قالیباف این سال ها ژست ضد دولت، ضد ظریف و سیاست هسته ای آن را گرفته است. گفته شده که توییت محمود رضوی دقایقی بعد از پایان انتشار فایل صوتی گفت وگوی ظریف در کلاب هاوس ایران اینترنشنال نشان داد که تیم قالیباف می داند که چه ضربه ای خورده است. اگرچه رضوی انتشار فایل را بازی پیچیده اصلاح طلبان می داند؛ اما در نهایت اعتراف کرد که انتشار این فایل صوتی «زمین بازی انتخابات را از کارآمدی، به سمت مذاکره، سازش و تحریم» برد.

*دفاع از سلیمانی در برابر ظریف

اصولگرایان اصولا به آن بخش از سخنان ظریف واکنش نشان داده اند که درباره «میدان و دیپلماسی» صحبت کرده و اظهار نظرهایی درباره سردار سلیمانی داشته است؛ مثلا علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل نود، مدعی شده که: «ظریف درکی از ایجاد قدرت میدان برای چانه زنی در مذاکره ندارد و فکر می کند این او بوده که دیپلماسی لبخند را برای میدان اقتدار حاج قاسم سلیمانی هزینه می کرده است! این عقب ماندگی تحلیلی، برای پایان عمر سیاسی او کافی است».

سیدنظام الدین موسوی، عضو کمیسیون اصل نود و مدیر سابق خبرگزاری فارس هم نوشته: «جناب آقای ظریف! همین که فایل صوتی محرمانه جناب عالی از شبکه تلویزیونی وابسته به آل سعود سر در می آورد؛ یعنی در جریان قرار ندادن شما پیرامون حمله موشکی به عین الاسد و سفر بشار اسد به تهران کار بسیار دقیق و درست و هوشیارانه ای بوده است.

گاندوها اطرافتان را پر کرده اند آقای وزیر!». نصرالله پژمانفر، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس هم خواستار توضیح دادن ظریف بابت محتوای گفته هایش شده و گفته: «آقای ظریف پس از ۴۰ سال در حوزه دیپلماسی در جمهوری اسلامی ایران گویا هنوز متوجه خطوط قرمز نظام و خط مشی نظام در حوزه سیاست خارجی نیست».