◄ فراز و فرود یک‌ساله خودروسازان
سال ۱۳۹۶ را صنعت خودروسازی در حالی سپری کرد که فرایند رو به رشد تولید در فضای پسابرجامی همچنان ادامه داشت. تولید میلیون و ۵۳۰ هزار خودرو در سال گذشته، مؤید رشد ۱۴.۸ درصدی نسبت به سال قبل از آن است. تقاضای رو به تزاید بازار خودرو در ایران همچنان اقبال بیشتری به خودروهای سواری دارد؛ به نحوی که ۹۳ درصد از کل تولید خودرو در ایران مختص خودروهای سواری است. همچنین، ۸۵ درصد از این میزان خودروی سواری، خودروهای بازه قیمتی ۵۰ میلیون تومان و کمتر از آن هستند، خودروهایی که با توجه به جاری شدن استانداردهای جدید ۸۵ گانه خودرو در معرض توقف تولید قرار دارند.
آرش رازانی*: سال ۱۳۹۶ را صنعت خودروسازی در حالی سپری کرد که فرایند رو به رشد تولید در فضای پسابرجامی همچنان ادامه داشت. تولید میلیون و ۵۳۰ هزار خودرو در سال گذشته، مؤید رشد ۱۴.۸ درصدی نسبت به سال قبل از آن است. تقاضای رو به تزاید بازار خودرو در ایران همچنان اقبال بیشتری به خودروهای سواری دارد؛ به نحوی که ۹۳ درصد از کل تولید خودرو در ایران مختص خودروهای سواری است. همچنین، ۸۵ درصد از این میزان خودروی سواری، خودروهای بازه قیمتی ۵۰ میلیون تومان و کمتر از آن هستند، خودروهایی که با توجه به جاری شدن استانداردهای جدید ۸۵ گانه خودرو در معرض توقف تولید قرار دارند.
اگر به نسبت خودروهای تولیدشده، مجموع ارزش بازار این خودروها و وضعیت کیفی آنها بر اساس ارزیابی سازمان استاندارد توجه کنیم، برای مثال در بخش ارزش بازار، مجموع هزینه‌ای که در سال گذشته برای خرید خودروهای کمتر از ۵۰ میلیون تومان از سوی مردم صرف شده، عددی حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان است؛ یا در حجم تولید مشخص می‌شود که از مجموع ۱ میلیون و ۵۳۴ هزار و ۷۹۹ خودروی تولیدشده در کشور، ۱ میلیون و ۳۰۳ هزار و ۱۳۷ دستگاه خودرو متعلق به بازه قیمتی کمتر از ۵۰ میلیون تومان بوده است. در شرایطی که افزایش کلی تولید خودروی سواری نسبت به سال گذشته ۱۴.۸ درصد بوده، رشد تولید خودروهای رده قیمتی کمتر از ۵۰ میلیون تومان حاکی از رشد ۸ درصدی است. بدین ترتیب می‌توان گفت خودروهای بالاتر از ۵۰ میلیون تومان که دارای امکانات بیشتر و سطح کیفی بالاتری هستند، با رشد تقاضای بیشتری نسبت به خودروهای اقتصادی مواجه بوده‌اند.
این کاهش رشد نتیجه مستقیم بحران نرخ ارز و تأثیر آن بر تولید خودروهای سواری است. بحرانی که در سال جاری و پیش از تعیین تکلیف افزایش قیمت خودرو، تولید را تحت تأثیر بیشتری قرار خواهد داد. یا در بخش وضعیت کیفی نیز که معیار ارزیابی کیفی خودروهای ساخت داخل مورد تأیید خودروسازان و جامعه صنعتی کشور است، گزارش ارزشیابی ملی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران است که نشان می‌دهد میانگین وضعیت کیفی خودروهای ساخت داخل در دوازده مورد ارزشیابی انجام‌شده در سال ۱۳۹۶، به‌عنوان شاخص در نظر گرفته شده است. اگر حداقل وضعیت مقبول کیفیت را سه ستاره در نظر بگیریم، در سال گذشته مجموع تولید این خودروها فقط حدود ۳۰ درصد از مجموع خودروهای تولیدشده کمتر از ۵۰ میلیون تومان را تشکیل می‌دهند.
اگر بخواهیم تولیدات داخلی‌سازها را نیز رصد کنیم، در سایت آبی‌پوشان جاده‌مخصوص، تولید سال ۱۳۹۶ در سایه اخبار مربوط به تولید خودروهای حاصل از شراکت تازه، شاهد کمی رشد هستیم؛ اما سایر محصولات همین شراکت قدیمی، روالی متفاوت دارند و کمی فراز و فرود در تولیدات این برند را شاهدیم. در همین حال گویا سال ۱۳۹۶، سال تمرکز ایران‌خودرو بر خودروی دنا و کاهش تولید رانا و سمند بوده است. در حالی تولید انواع دنا رشد ۵۳ درصدی را شاهد بوده که سمند با کاهش ۲۸ درصدی و رانا با کاهش ۴۳ درصدی مواجه بودند؛ در عوض تازه‌وارد چینی این گروه، یعنی دانگ فنگ اچ ۳۰ کراس، به لحاظ نوتولید بودن با افزایش ۱۵۸ درصدی مواجه بود. در همین شرایط، نارنجی‌پوشان در سال ۹۶ با توجه به شراکت با رنو و تغییر مدیریتی‌شان سال پرماجرایی را پشت سر گذاردند.
افزایش تولید ۱۸.۸ درصدی این گروه در شرایطی که به‌تدریج خودروهای تیبا و ساینا با انواع خودروی پراید در حال جایگزینی هستند، نمونه‌های روزآمدشده همان محصول قدیمی است که موجب کاهش ۱۹ درصدی تولید پراید شده است. تولید با همکار فرانسوی هم برای نارنجی‌پوشان رشد خوبی را ثبت کرده است. ساندرو با رشد ۵۰ درصد و تولید پارس تندر با رشد ۸۹ درصدی در مقابل کاهش ۱۲.۷ درصدی تولید تندر ۹۰ برای این گروه ثبت شده است. سایپایی‌ها هم در مشارکت با چینی‌ها رشد چشمگیری را در تولیدشان ثبت کردند، به‌گونه‌ای که برلیانس با رشد ۱۰۲ درصدی و چانگان با رشد ۱۵۳ درصدی خیال سایپایی‌ها را از تنوع محصول کمی راحت کرد. همکاری که در حیطه خودروهای دامنه قیمتی ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان با حربه تنوع عرضه، تقاضای بازار را به‌خوبی تحریک کرده و سیر رو به رشدی را تجربه می‌کند.
*کارشناس خودرو
