◄ تناقض عجیب آمار گردشگری دریایی با زیرساخت موجود
آمارهای سازمان بنادر و دریانوردی نشان می‌دهد که سفرهای دریایی در نوروز ۹۸ با ۹ درصد رشد نسبت به سال گذشته همراه بوده است. اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که این آمار با واقعیات موجود در این صنعت منطبق نیست.
فرزین محمدی: آمارهای سازمان بنادر و دریانوردی نشان می‌دهد که سفرهای دریایی در نوروز ۹۸ با ۹ درصد رشد نسبت به سال گذشته همراه بوده است. اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که این آمار با واقعیات موجود در این صنعت منطبق نیست. نبود امکانات آسایشی و رفاهی در شناورهای حامل مسافران، عدم وجود سیستم نظارتی بر فروش و نرخ‌گذاری بلیت، نبود امکانات رفاهی و بهداشتی و نبود زیرساخت‌های مناسب با تعریف گردشگری دریایی در ایران از اصلی‌ترین مسائلی است که منتقدان آنها را مانع توسعه و رونق این صنعت می‌دانند.
همچنین منتقدان استاندارد نبودن ایمنی کشتی‌ها و فرسودگی آنها را نوک پیکان نقد خود قرار داده‌اند. اما مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی نظر متفاوتی دارد. اون بالابودن سطح ایمنی شناورهای فعال اطمینان می‌دهد و معتقد است سیاست‌های زیرساخت محور چاره مشکلات صنعت گردشگری دریایی است.
آمارهای اشتباه، نتایج اشتباه
رضا محمدعلی‌بیگ، کارشناس دریایی در گفتگو با «حمل‌ونقل» در خصوص چالش‌های صنعت گردشگری دریایی به آمارهای منتشرشده اشاره کرد و گفت: «نبود سیستمی واحد برای اجرای صحیح زیرساخت‌های گردشگری دریایی در ایران و عدم توجه به این موضوع که این حوزه نوعی صنعت است از بزرگ‌ترین چالش‌های این صنعت است.» محمدعلی‌بیگ با بیان اینکه «آمارهای ضدونقیض نتایج اشتباهی بدنبال دارد» گفت: «ضعف در ساختار مدیریتی دو سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و بنادر و دریانوردی باعث شده که مسافران حق انتخابی نداشته باشند و به‌اجبار از امکانات موجود استفاده کنند.»
او گفت: «عمده شناورهای مسافربری فعال در جنوب از اولین استاندارهای حمل مسافر و امکانات آسایشی مناسب برخوردار نیستند درحالی‌که برای رونق صنعت گردشگری دریایی از فرهنگ دریایی تا امکانات باید در راستای رفاه حال مسافران صورت گیرد.»
محمدعلی‌بیگ با اشاره به مشکل سوخت کشتی‌ها و شناورهای فعال در خلیج‌فارس گفت: «راهکارهایی مانند نصب اسکرابر و واردات سوخت سنگین کم سولفور و همچنین استفاده از سوخت گازوئیل هزینه‌های بیهوده‌ای را بر دوش فعالان این حوزه می‌گذارد.» او ادامه داد: «لازم‌الاجرا شدن قانون استفاده از سوخت سنگین کم‌سولفور در کشتی‌ها تأثیری بر بانکرینگ در حوزه دریایی نگذاشته و با توجه به محدودیت در تأمین آن تنها هزینه‌ها را بالا می‌برد چراکه پالایشگاه‌های کشور قادر نیستند تا اول ژانویه ۲۰۲۰ سوخت سنگین با این میزان سولفور را تولید و در اختیار کشتی‌های فعال در خلیج‌فارس بگذارند.»
این فعال حوزه دریایی با بیان اینکه «چالش‌های زیادی سد راه رونق صنعت گردشگری دریایی شده» گفت: «چالش‌ها و تهدیدهای ناشی از تأمین سوخت سنگین کم‌سولفور موردنیاز کشتی‌های ایرانی از تأمین‌کنندگان خارجی عملا ادامه فعالیت را سخت می‌کند و با توجه به عدم پشتیبانی نهادهای دولتی نتیجه‌ای جز پایین‌آمدن سطح کیفی گردشگری دریایی ندارد.»
محمدعلی‌بیگ دلیل بخش عمده‌ای از کمبود نقدینگی در بخش گردشگری را نتیجه «سیاست‌های غلط» دانست و عنوان کرد: «تمامی این مسائل باعث کاهش سطح کیفی و فنی گردشگری می‌شود که به معنای کاهش سطح مواردی همچون ایمنی است.»
ایمنی، اولویت سیاست‌های دریانوردی
علیرضا خجسته، مدیر کل حفاظت و ایمنی دریانوردی سازمان بنادر و دریانوردی اما در این خصوص نظر دیگری دارد. او در گفتگو با «حمل‌ونقل» با بیان اینکه «نباید صرفا تحلیل‌ها را براساس آمار و تعداد مسافران انجام داد» گفت: «باید به زیرساخت‌های تأمین بنادر هم نگاه کرد چراکه تاکنون برنامه‌های قابل‌توجهی در این حوزه صورت گرفته است.» او افزود: «گردشگری دریایی در نوروز امسال فصل خوبی را پشت سر گذاشت و علاوه بر رونق این صنعت در استان هرمزگان، شاهد استقبال مردم از گردشگری دریایی در استان‌های خوزستان و بوشهر هم بودیم.»
خجسته با بیان اینکه «اسکله‌های گردشگری استان خوزستان در ماه‌های قبل از شروع تعطیلات شاهد مسافران زیادی بوده‌اند» اظهار داشت: «طی ارتباطی که سازمان بنادر با تعاونی‌های قایق‌رانی این استان در جهت رونق گردشگری دریایی انجام داد، مردم توانستند از خدماتی در سطح عالی و امکانات کامل برخوردار شوند.»
این مقام مسئول گفت: «امکاناتی مانند جلیقه نجات کودکان و بسیاری از وسایل ایمنی دیگر به تجهیزات اسکله‌های گردشگری اضافه شد که سبب ارتقا سطح ایمنی در مسیرهای گردشگری دریایی شده است.»
او با اشاره به نقش بخش خصوصی در این حوزه گفت: «مشارکت بخش خصوصی در این حوزه نیز افزایش پیدا کرده و در همین راستا برنامه‌های مشارکتی قابل‌توجهی در دستور کار قرار گرفته است چراکه ورود بخش خصوصی در این حوزه مطمئنا با توسعه و رونق همراه است.»
خجسته از «برنامه نصب هشت اسکله سریع‌النصب مسافری در خرمشهر که قابلیت استفاده روزانه مردم این شهر را نیز دارند» خبر داد و گفت: «در بندر امام خمینی (ره) نیز زیرساخت‌های احداث پارک ساحلی و اسکله‌های حمل مسافر در دست اجرا است که نتیجه سیاست‌های زیرساخت محور سازمان بنادر است.»
او افزود: «سیاست‌های توسعه پایدار و زیرساخت محور در حوزه گردشگری دریایی که قابلیت و پتانسیل رونق را دارد تاکنون به‌خوبی عمل کرده و با نگاه صرف به آمارها نمی‌توان نتایج قابل‌توجهی به دست آورد.»
نگاهی به آمار
هادی حق‌شناس، معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: «از آن نظر که همه‌ساله طرح سفرهای دریایی نوروزی از ۲۵ اسفندماه تا پانزدهم فروردین‌ماه سال بعد مدنظر قرار می‌گیرد، امسال نیز آمار مسافران نوروزی در راستای آنکه با آمار سال‌های قبل قابل‌مقایسه باشد از ۲۵اسفندماه ۹۷ تا ۱۵ فروردین‌ماه ۹۸ در نظر گرفته شده است.»
به گزارش خبرگزاری مهر، آمار سفرهای دریایی را به دو دسته گردشگر و مسافر تقسیم‌بندی کرد و ادامه داد: «مسافران دریایی آنهایی هستند که از طریق کشتی از سرزمین اصلی به جزایر خلیج‌فارس سفر می‌کنند اما گردشگری دریایی از طریق قایق‌های موتوری یا کشتی کروز انجام می‌شود.» معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی اضافه کرد: «درواقع گردشگران دریایی کسانی هستند که از همان نقطه‌ای که سوار قایق می‌شوند، مجدداً در همان نقطه پیاده می‌شوند که این مشمول سواحل شمالی و جنوبی کشور است.»
حق‌شناس اظهار داشت: «در سفرهای دریایی نوروز امسال (۲۵ اسفند ۹۷ تا ۱۵ فروردین ۹۸) که بین سرزمین اصلی و جزایر خلیج‌فارس انجام شد، با وجود وقوع سیل و طوفان ۹ درصد رشد نسبت به سال گذشته محقق شد و از رقم ۳ میلیون و ۴۰۸ هزار نفر مسافر دریایی در نوروز ۹۷ به رقم ۳ میلیون و ۷۵۱ هزار نفر در نوروز ۹۸ رسیدیم.» همچنین الله‌مراد عفیفی‌پور، رئیس کمیته حمل‌ونقل دریایی ستاد خدمات سفر استان هرمزگان تعداد مسافران گردشگر دریایی در نوروز ۹۸ را ۹۴۲ هزار و ۱۴۲ نفر اعلام کرده که در راستای طرح تسهیل سفرهای دریایی بوده است.
او افزود: «مقصد عمده مسافران نوروزی بیشتر جزایر کیش، قشم و هرمز بوده است و بیشترین حجم جابه‌جایی مسافر مربوط به روز دوم فروردین است که در این روز، ۲۵۳ هزار و ۶۲۸ نفر سفر انجام شد.» به گفته عفیفی‌پور، از ۲۵ اسفند تا پایان روز دوم فروردین که بازه زمانی یک هفته‌ای را شامل می‌شود، ۱۲۱ هزار و ۱۹۴ دستگاه خودرو نیز از طریق شناورهای لندینگ کرافت از سرزمین اصلی به مقصد جزایر قشم و کیش و بالعکس جابهجا شده‌اند که بیشترین حجم جابه‌جایی خودرو در روز دوم فروردین با رقمی بالغ‌بر ۳۴ هزار و ۸۲۲ دستگاه به ثبت رسیده است.»
