حقوق دریانوردان ایران کمتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصادسرآمد، کاپیتان «اسفندیار حاجی زاده» آذری است، یک عمر است کشتی بان است و در هوای دریا زندگی می کند. می گوید: سرباز که شدم، مرا به جنوب فرستادند و همان باعث شد که دریایی شوم و دیگر دل از دریا نکنم. دریا، از همه نظر کشش دارد و انسان را به سمت خودش می کشد؛ به شرط این که به دریا نزدیک شوی. دریا، اقتصاد دارد، تفریح دارد، سفره و غذای سالم دارد و از همه مهم تر، تفاوت های زیادی با خشکی دارد که اگر تجربه کنید، دیگر نمی توانید آن را رها کنید.حاجی زاده از سال ۵۹ تا کنون دریایی است. نزدیک به نیم قرن زندگی با دریا از او پیشکسوتی زبده و ماهر ساخته است و سخن گفتن با او که لهجه شیرین آذری را با زیبایی دریا به هم آمیخته است؛ لذت بخش است.

می پرسم: بر اساس آن چه که مسئولان ذی ربط منتشر کرده اند، ما در حوزه نیروی متخصص حداقل ۴۶۰۰ نفر کمبود داریم و با افزودن سایر مشاغل و مهارت ها در عرصه کشتی و مسائل مرتبط با آن، به زعم آقای پل مه- دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته- بیش از ۱۶ هزار نفر نیروی کار ماهر که بتوانند در عرصه کشتی و دریا شروع به کار کنند، کمبود داریم؛ به نظر شما تامین این نیروی انسانی چقدر زمان می خواهد؟

نیروی کار برای کشتی و دریا کار آسانی نیست

از دور به پل مه سلامی می فرستد و با تایید سخن وی می گوید: تامین و تربیت نیروی کار برای کشتی و دریا، کار آسانی نیست. بستگی به خیلی چیزها دارد؛ به خصوص به انگیزه و توان فرد. مثلا افرادی که از هند می آیند، تمام وقت و توان خود را می گذارند و بعد از یک سال به مهارت مناسب می رسند و سپس عرشه کشتی های کوچک را رها کرده و به سمت اقیانوس پیماها می روند. اما سایر افرادی که انگیزه قوی ندارند، بعد از مدتی کم می آورند.می گویم: آیا بخش آموزش کده ای و دانش کده ای می تواند نیروی ماهر تربیت کند و آموزش دهد؟ نظرش بر این است که اگر شرایط آموزش به معنای واقعی فراهم شود، کاملا ممکن است و برخی آموزش کده ها بسیار موفق عمل کرده اند. اگر درس ها نظری و عملی باشند و برای مثال، وقتی در باره موتور کشتی درس می دهند، آن جا موتور کشتی هم باشد و دانش جویان مستقیم با موتور کارکنند و کارآموزی داشته باشند؛ به طور طبیعی انسان های ماهری خواهند شد و مستقیم می توانند در کشتی ها وارد کار شوند؛ اما اگر چنین نباشد، یک مدرک تحصیلی صرف نمی تواند موتور کشتی را تعمیر کند. 

برای تامین نیروی انسانی حوزه دریا به سال ها وقت نیاز داریم

می گویم: با این توضیح، به نظر می رسد که به این زودی ها نمی توان نیروی انسانی حوزه دریا را تامین کرد و به سال ها وقت نیاز داریم؛ زیرا اگر کیفیت آموز کده ها را کافی بدانیم، ظرفیت کمی آن ها جواب این نیاز را نمی دهد. چطور می شود این مساله را حل کرد. 

حاجی زاده می گوید: بخش مهمی از نیروی انسانی که در کشتی ها کار می کنند، دارای تحصیلات آکادمیک نیستند. اغلب کسانی که ما با آن ها کار می کنیم، فقط یک کارت دریانوردی دارند و سپس باقی آموزه ها را به صورت تجربی از خود ما می آموزند و بعد از مدتی به کارایی بالا می رسند. اغلب این نیروها بومی هستند و با دریا آشنایی و سازگاری کامل دارند. برای مثال، خود من هیچ وقت نیروی دانشگاهی نداشته ام و همه نفرات بومی بوده اند. طی این سال ها تعدادی بازنشسته داشتم که جای آن ها را همین نیروهای بومی به خوبی پر کردند و هیچ وقت کمبودی نداشته ام. می پرسم: دلیل به کار نگرفتن فارغ التحصیلان دانشگاهی چه بوده، آیا به کار و توانایی آن ها باور ندارید؟ با خوش رویی و خنده می گوید: نه! مساله باور نیست؛ مساله این است که ما اصلا این نیروها را ندیده ایم. مراجعه ای به ما نداشته اند و شاید هدف شان کار در کشتی های بسیار بزرگ و اقیانوس پیماست و یا دلیل دیگری دارد. به هر حال، ما متقاضی دانشگاهی برای استخدام نداشته ایم. آن ها حتما توانمند هستند و قابلیت کار دارند؛ اما به دلیل تعداد کم و یا هدف گذاری دیگر برای کارشان، به این سمت نیامده اند. 
-از انگیزه های جوانان می پرسم با توجه به این که رئیس سازمان بنادر و دریانوردی از جوانان خواسته که به سمت آموزش های دریایی و کار در حوزه دریا بیایند. آیا در اطراف شما و در خانواده شما و اقوام و آشنایان، گرایش نوجوان ها و جوان ها به سمت دریا هست؟ 

گرایش به سمت دریا وفعالیت در مشاغل دریایی انگیزه ای دیده نمی شود

 از پسرش یاد می کند که در رشته تعمیر موتور کشتی در حال تحصیل است. معلوم است که پسر از پدر نشان دارد. اما می گوید:
در میان کل فامیل، حق با شماست؛ یعنی گرایش به سمت دریا و کار در کشتی و فعالیت در مشاغل دریایی چندان انگیزه ای دیده نمی شود. 
می پرسم دلیل این بی انگیزگی چیست؟ چرا محصل های ما رشته های مشخصی را هدف قرار می دهند و می خواهند پزشک و مهندس در خشکی بشوند اما کمتر شنیده می شود کسی بخواهد کاپیتان کشتی یا دریانور شود. جوابش روشن است: مردم زیاد از دریا و مشاغل دریایی با خبر نیستند. نوجوانان اطلاعات دریایی ندارند. اطلاعات که نباشد، انگیزه هم نیست. اصلا یاد دریا نمی افتند. 

جای خالی «فرهنگ سازی» برای دریا

حاجی زاده به جای خالی «فرهنگ سازی» برای دریا اشاره می کند و می گوید: برای معرفی دریا و مشاغل دریایی کار خاصی نکرده ایم. دریا خلاصه می شود در مردم سواحل و فقط ۷ استان از دریا خبر مستقیم دارند و با آن در ارتباط هستند و سایر استان ها که اکثریت جمعیت در آن ها هستند، هیچ ربط و ارتباطی با دریا ندارند؛ مگر این که تعطیلات بشود و بروند تا ساحل. نوجوانان و جوانان از مشاغل دریایی بی خبرند و نمی دانند که چگونه است و چه درآمدی دارد. 

حقوق نیروی انسانی در ایران، کمتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس است

یک نیروی کار هندی که می آید، فقط یک کارت دریانوردی دارد و با حدود ۶۰ دلار قابل استخدام است. این فرد، بعد از یک سال به قیمتی بالای ۸۰۰دلار می رسد. به طور کلی درآمد حوزه دریا مناسب است؛ هر چند که قیمت کار نیروی انسانی در ایران، کمتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس است؛ اما به طور کلی مناسب است و می تواند بهبود هم یابد؛ اما باید به یاد داشته باشیم که درآمد و پول، فقط یک بخش انگیزه است و نه همه آن. ما برای دریا نیاز به فرهنگ سازی داریم تا مردم ما به سمت دریا و جوانان برای کار به سمت دریا گرایش پیدا کنند.