قفل ناکارآمدی این صندوق باز می‌شود؟
صندوق بازنشستگی؛ گره کوری است که سال‌های متمادی در تاروپود هواپیمای ملی جمهوری اسلامی «هما» نقش بسته و این شرکت هر روز بیشتر در این باتلاق فرو می‌رود؛
در گزارش صفحه هوایی شماره 289 هفته نامه حمل ونقل منتشر شده 27 بهمن ماه 99 می خوانید: صندوق بازنشستگی؛ گره کوری است که سال‌های متمادی در تاروپود هواپیمای ملی جمهوری اسلامی «هما» نقش بسته و این شرکت هر روز بیشتر در این باتلاق فرو می‌رود؛ این در حالی است که در ابتدا هدف از تأسیس صندوق بازنشستگی «هما» این بود که حقوق بازنشستگان در این صندوق ریخته شود و با سرمایه‌گذاری بتوانند به درآمدزایی برسند و درنهایت حقوق بازنشستگان با این درآمدها پرداخت شود.
در این راستا چندین شرکت وابسته و اقماری ایجاد شد که بعدها نه‌تنها این شرکت‌ها به سوددهی نرسیدند، بلکه خود سرباری بر دوش «هما» شدند. حتی برخی معتقدند که این شرکت‌ها با هزینه‌های هنگفت و تشریفات خاصی و با استفاده از مدیران بازنشسته هما تأسیس شدند اما درنهایت تنها پاتوقی برای دیدار بازنشستگان این شرکت بدل شدند و درنهایت «هما» متحمل هزینه‌های سنگین این شرکت‌ها شد. صندوق بازنشستگی «هما» سالهاست که روی بال‌های این شرکت سنگینی می‌کند؛ این صندوق با ۱۰ هزار نفر بازنشسته هزینه‌های بسیاری را بر هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» تحمیل کرده که عدم تأمین این مبالغ باعث شده بازنشستگان این شرکت هواپیمایی به دلیل عدم دریافت حقوق خود در موعد زمانی مقرر و عدم اجرای قانون همسان‌سازی حقوق چندین بار اقدام به تجمع و اعتراض کنند.
صندوق بازنشستگی هما همواره یکی از سخت‌ترین و اساسی‌ترین چالش‌های مدیران این شرکت بوده که هرکدام در بدو ورود وعده سروسامان دادن به این صندوق را سر داده‌اند اما این مهم درنهایت هر باره بی‌نتیجه ماند. حتی فرزانه شرفبافی، مدیرعامل پیشین این شرکت در بهمن‌ماه ۹۶ اعلام کرده بود که برای پرداخت حقوق بازنشستگان ناچار شدیم ۲۰ میلیارد تومان از سازمان بنادر و دریانوردی استقراض کنیم. بر اساس صورت مالی ۹۷ این شرکت که توسط برخی از رسانه‌ها منتشر شده است، صندوق بازنشستگی «هما» نزدیک به ۶ هزار میلیارد تومان کسری دارد، این در حالی است که مطالبات «هما» از دولت حدود ۱۸۵۰ میلیارد است.
بر اساس بررسی‌ها و محاسبات انجام‌شده ایران‌ایر بابت انجام تکالیف دولت در سال‌های ۶۵ تا ۹۶ در مسیرهای پروازی داخلی و خارجی و هزینه‌های ناشی از اجرای قوانین مربوط به ارائه خدمات به خانواده ایثارگران، معلولان سازمان بهزیستی، دانشجویان، دیپلمات‌ها، اعضای هیئت‌علمی، نمایندگان مجلس، شهروندان ارشد و سایر موارد، مبلغ ۲۶۸۴ میلیارد و ۷۹۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان زیان متحمل شده است که معادل آن در سال مالی ۹۶ به‌عنوان مطالبات از دولت در دفاتر شناسایی شده است.
به‌موجب گزارش بازرس قانونی زیان تحمیل‌شده معادل مبلغ ۱۸۴۹ میلیارد و ۴۴۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین شد و سایر ادعاهای شرکت هما در مورد زیان مسیرهای تکلیفی بین‌المللی، اجرای قوانین ایثارگری و تخفیفات اعطایی به مبلغ ۳۱۴ میلیارد و ۴۶۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و مبلغ ۵۲۰ میلیارد و ۸۷۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان از زیان مسیرهای داخلی از دفاتر خارج شده است.
آن‌طور که گفته می‌شود این صندوق در ابتدا در بخش ساخت‌وساز سرمایه‌گذاری کرد و اکنون تنها ۱۳ ساختمان دارد که بسیاری از آنها در این سال‌ها به فروش رفته است از سوی دیگر این صندوق اقدام به تأسیس شرکت هوایی چابهار و خرید ناوگان هواپیمای فوکر ۱۰۰ و اجاره به شرکت هما کرده بود که با زمین‌گیری این هواپیماها و عدم نوسازی و جایگزینی ناوگان باعث کاهش درآمدزایی و بهره‌وری صندوق شد.
بر همین اساس بود که در پی نارضایتی و تجمع بازنشستگان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» اخیرا کاپیتان علیرضا برخور مدیرعامل این شرکت درخواست دریافت بودجه ۱۰۰۰ میلیاردی برای صندوق بازنشستگی کرده است.
کاپیتان برخور در نامه‌نگاری که با رئیس دفتر رئیس‌جمهوری داشته عنوان کرده است: «جنابعالی بر میزان درآمد، هزینه و بدهی‌های شرکت هواپیمایی ایران‌ایر و از سوی دیگر نارضایتی، تجمعات بازنشستگان و مسائلی که در رسانه‌ها مختلف درج می‌شود اشراف کامل دارید.»
مدیرعامل هما در این نامه با توجه به وضعیت حادث شده برای بودجه پیشنهادی دولت خواستار شده اوامر لازم مبنی بر تعیین ردیف بودجه و کمک ۱۰۰۰ میلیارد تومانی به صندوق بازنشستگی «هما» صادر شود تا شاید با این کمک «هما» بتواند آرام‌آرام به وضعیت گذشته خود برگردد و آمار هواپیماهای خود را افزایش دهد.
پیرو همین موضوع محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری در نامه‌ای به نوبخت، رئیس سازمان برنامه بودجه کشور، خواستار مساعدت لازم برای «درخواست تعیین ردیف بودجه و کمک ۱۰۰۰ میلیارد تومانی به صندوق بازنشستگی هما» شده است.
در بخشی از نامه مدیرعامل هما به رئیس سازمان برنامه بودجه کشور عنوان شده است که با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، علی‌الخصوص شیوع ویروس کرونا و افزایش شدید هزینه‌ها و نرخ ارز و تکلیف «هما» بر پرداخت هزینه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان با شاغلان هم‌تراز از ابتدای مهرماه سال ۹۹ و اجرای پنجاه‌درصد افزایش حقوق و مزایای فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری به ایثارگران و همچنان حقوق دوماهه آخر سال جاری به همراه عیدی کارکنان شاغل و بازنشسته، روزگار سختی بر هما تحمیل شده است.
او گفته است: «عدم پرداخت افزایش حقوق کارکنان شاغل و بازنشسته طبق مصوبات مراجع ذیصلاح موجبات نارضایتی و اعتراض آنها شده است.» بر اساس اخبار حاصل شده در حال حاضر هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» مبلغ ۴ میلیون ۶۲۳ هزار و ۶۰۰ میلیون ریال برای پرداخت حقوق معوق کارمندان خود کسری بودجه دارد و بر اساس آماری که از سوی منابع غیررسمی اعلام شده میزان بدهی‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تاکنون قریب به ۷ هزار میلیارد تومان و ۷۰۰ میلیون دلار برای امور متفاوتی نظیر تسهیلات بانکی است. اما آیا کسی به این سوالات پاسخ خواهد داد که در صورت اختصاص ردیف بودجه و هزار میلیارد درخواستی مدیرعامل آیا تقاضا برای یکسال است یا قرار است هر سال تکرار شود؟ یا اینکه چه تضمینی برای حفظ رویکرد مدیریت هما و جهت‌گیری تجاری این شرکت وجود خواهد داشت؟
این گزارش را در سایت هفته نامه حمل ونقل بخوانید.
