◄ 5 نکته نادیده درباره قیمت بنزین

صبح امروز علی‌رضا رجب‌پور، مدیر بازرگانی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی دریکی از برنامه صبحگاهی سیما قیمت پایین بنزین را عامل استفاده مردم از حمل‌ونقل شخصی دانست و مصرف سوخت در ایران را چند برابر کشورهای همسایه عنوان کرد.

به‌گزارش تین‌نیوز، رجب‌پور با اشاره به قیمت فوب خلیج‌فارس برای بنزین، گفت: کشورهای همسایه در حال حرکت به‌سوی استفاده از قیمت فوب در کشورهایشان هستند و برخی از آن‌ها مانند ترکیه بیش از دو برابر قیمت بنزین فوب خلیج‌فارس را در جایگاه‌ها اعمال می‌کند.

اما دراین‌بین چند نکته قابل‌تأمل است:

1. درآمد سرانه: در ایران درآمد سرانه که کسری از تولید ناخالص داخلی تقسیم‌بر جمعیت است؛ سالانه حدود 5هزار دلار است. این رقم برای امارات 74هزار و 410 دلار، کویت 83هزار و 310 دلار، عربستان 54هزار 770 دلار و عمان 40هزار و 240 دلار است. به‌این‌ترتیب مشخص می‌شود که درآمد سرانه ایران با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس قابل مقایسه نیست و نمی‌توان قیمت سوخت را در این کشورها با ایران مقایسه کرد. از طرف دیگر متأسفانه در ایران کارشناسان فقط نسبت به هزینه‌های تولید نگران‌اند و به این مسئله پرداخته نمی‌شود که افزایش قیمت‌ها باعث افزایش هزینه‌های کارگران‌ هم می‌شود. اگر قیمت خودرو، قطعه، بنزین و... در طول سال با افزایش قیمت دلار باید گران شوند، حقوق کارگران و کارمندان  هم به همان نسبت باید افزایش یابد؛ اما در ایران برای جلوگیری از افزایش هزینه‌های تولید و هم‌چنین هزینه‌های دولت فقط در پی افزایش قیمت‌ها هستند و مستقیماً فشارها را بر قشر ضعیف و متوسط وارد می‌کنند.
2. خودروهای پرمصرف داخلی: آقای رجب‌پور در گفتگوی صبحگاهی خود به این مسئله اشاره کردند که با توجه به قیمت پایین سوخت، خریداران در زمان انتخاب خودرو توجهی به مصرف آن نمی‌کنند. باید در اینجا به ایشان این مسئله را یادآور شد که خودروهای داخلی به‌طور انحصاری بازار را دراختیار دارند و خانواده‌ای با درآمد ماهانه دومیلیون تومان قادر نیست خودرو خارجی استاندارد و کم‌مصرف تهیه کند. درحال‌حاضر قشر متوسط جامعه که تنها قادر به خرید خودرو داخلی هستند، انتخابی بین محصولات دو شرکت دولتی دارند که محصولاتشان معادل بیش از حقوق 10 تا 30 ماه یک خانواده چهارنفره است که البته قادر باشند همه درآمدشان را پس‌انداز کنند. به‌این‌ترتیب این خانواده‌ها قادرند بین خودروهای پراید، تیبا، ساینا، پژو 405، سمند، پژو 206، سورن، دنا، تندر90 یکی را انتخاب کنند که مصرف سوختی معادل 6 تا 8 لیتر در صد کیلومتر دارند. باید توجه کرد که خودروهای زیر 30میلیون تومان مصرف سوختی حدود 6لیتر در صد کیلومتر دارند که مصرف منطقی است. حال آقای رجب‌پور بفرمایند مردم چه خودرویی خریداری کنند. ارزان‌ترین خودرو هیبریدی در بازار ایران بیش از دویست میلیون تومان قیمت دارد که معادل تمام درآمد یک خانواده چهارنفره در طول صد ماه است.
3. کیفیت سوخت داخلی: در ایران بارها گفته‌شده که کیفیت بنزین بالا است و مشکلی ندارد؛ اما با آزمایش‌های انجام‌شده بارها اثبات‌شده که درصورت افزایش کیفیت بنزین مصرف سوخت خودروهای سواری کاهش خواهد یافت. متأسفانه عدد اکتان بنزین معمولی در مناطق مختلف ایران گاهی به زیر 80 می‌رسد که نه‌تنها باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود بلکه موجب آسیب رسیدن به موتور خودروها هم می‌شود؛ اما متأسفانه مدیران صنعت نفت هیچ‌گاه زیر بار این مشکل نرفته‌اند و همیشه توپ را در زمین مصرف‌کنندگان انداخته‌اند.
4. حمل‌ونقل عمومی: درحالی‌که مردم به عدم استفاده از حمل‌ونقل عمومی محکوم می‌شوند، هیچ‌گاه دولت به عدم توسعه حمل‌ونقل عمومی محکوم نشده است. بارها پیمان سنندجی، مدیرعامل اتوبوس‌رانی تهران و حومه اعلام کرده که با احتساب اتوبوس‌های فرسوده ، تهران به‌تنهایی دوهزار اتوبوس کم دارد تا بتواند خطوط فعلی را به شکل مطلوب اداره کند. این درحالی است که تهران به‌دلیل توسعه جغرافیایی نیاز شدیدی به افزایش خطوط اتوبوس‌رانی دارد. مترو هم که به‌ جز چند شهر، آنهم به‌طور محدود در شهرهای دیگر وجود ندارد. کمبود حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای هم در حدی است که بلیت قطار و اتوبوس در مسیرهای تردد در پیک سفرها یک ماه قبل به پایان می‌رسد. در مورد هواپیما هم که با افزایش قیمت بلیت دیگر از توان یک خانواده معمولی ایرانی خارج است که سوار هواپیما شوند. به هر ترتیب عدم توسعه حمل‌ونقل عمومی باعث می‌شود که مردم برای ترددهای روزانه و سفرهایشان از خودروهای شخصی استفاده کنند.
5. قاچاق: ابعاد باورنکردنی قاچاق بنزین در مرزها با اعداد و ارقام بالایی نیز انجام می‌شود و وزیر نفت هم به تازگی اعلام کرده که منحصر به مرزنشینان نمی‌شود و همگان در حال قاچاق بنزین هستند. سوال این است که آیا جایگاه مراجع نظارتی و پلیسی در مبارزه با قاچاق بنزین کجاست؟ این حجم از قاچاق بنزین کار چه کسی است و چگونه می‌توان بخش زیادی از مصرف کنونی بنزین را به قاچاق بخشی از آن مرتبط ندانست؟

به دلایلی که بالا ذکر شد افزایش قیمت بنزین موج منفی شدیدی در بازار ایجاد خواهد کرد و قدرت خرید خانوار ایرانی را به‌شدت کاهش خواهد داد.

درحالی‌که طی سال‌های اخیر نوسانات شدید قیمت ارز بازار را ملتهب کرده و برخی قیمت‌ها به‌شدت افزایش‌یافته‌اند، افزایش قیمت سوخت با توجه به تأثیر گسترده آن بر صنعت، حمل‌ونقل و اقتصاد باعث خواهد شد که التهاب بازار چند برابر شود.

متأسفانه مانند صحبت‌های صبح امروز مدیر بازرگانی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی بارها در طول سال‌های اخیر تقصیرات به گردن مردم انداخته‌شده است و دود کم‌کاری و عدم مدیریت صحیح منابع توسط مدیران دولتی به چشم مردم رفته است.

درحالی‌که صاحبان سرمایه در طول سال به هر بهانه‌ای تلاش می‌کنند چندبار قیمت‌ها را افزایش دهند، حقوق کارگر و کارمند ایرانی سالانه تنها یک‌بار افزایش می‌یابد آن‌هم با توافق با کارفرماهایی که همان صاحبان سرمایه هستند. به‌این‌ترتیب متأسفانه در ایران سرمایه‌دار هرسال ثروتمندتر و حقوق‌بگیران هرروز فقیرتر می‌شوند.