◄ رقبای ترانزیتی چابهار
با وجود ظرفیتهای خوب ایجاد شده در بنادر کشور خصوصا بندر چابهار، به دلیل نبود استراتژی و رویکرد مناسب در توسعه ترانزیت و انتقال کالا از طریق کشور، در بهرهگیری از فرصت ها خصوصا در افزایش سهم تجارت از جابجایی بیناللملی کالا موفق نبوده ایم.
استفاده مطلوب از زیرساخت های ترانزیتی ایران مستلزم تغییر نگاه، هم افزایی و مساعی همه دستگاه های مرتبط در کاهش زمان و هزینه انتقال کالا است. با این حال با وجود ظرفیت های خوب ایجاد شده در بنادر کشور خصوصا بندر چابهار، به دلیل نبود استراتژی و رویکرد مناسب در توسعه ترانزیت و انتقال کالا از طریق کشور، در بهره گیری از فرصت ها خصوصا در افزایش سهم تجارت از جابجایی بین اللملی کالا موفق نبوده ایم. جریان عبور و تجارت جهانی منتظر غفلت دولت ها و ایجاد تأخیرات، قوانین دست و پا گیر و رویکردهای بخشی و صنفی نخواهد بود. از سوی دیگر کشورهای همسایه برای جذب و انتقال کالای سایر کشورها از قلمرو خود به شدت در حال رقابت هستند.
نمونه بارز آن در منطقه، ایجاد خط سراسری ریلی شرق به غرب از خاک روسیه شامل خط سراسری راه آهن TSRو TCR است. در شرق، کشور همسایه پاکستان با وجود مشکلات سیاسی با دولت هند و تضاد منافع چین و هند در پاکستان، از طرفی به دنبال تکمیل پروژه OBOR با چین و از سوی دیگر به دنبال تسهیل انتقال کالای ترانزیتی با هندوستان از طریق گذرگاه های زمینی است. در غرب کشور با راه اندازی بندر ام القصر جریان انتقال کالای ترانزیتی از ام القصر و بصره به شمال عراق و امتداد آن تا ترکیه در حال انجام است. در جنوب کشور نیز انتقال کالا و تجاری سازی حمل و نقل کالا، از اولویتهای کشورهای حاشیه خلیج فارس است.
ابتدا هماهنگی و همت تمامی دستگاه ها جهت روان سازی و حذف تشریفات زائد اداری انتقال کالا در قلمرو کشور از ضروریات است. مطمئنا اهتمام به روان سازی ترانزیت با تغییر رویکرد مدیران و تصمیمگیران کشور از نگاه و پیش فرض «نیاز کشورهای همسایه و منطقه به انتقال کالا از طریق کشور» به «ترانزیت کالا به عنوان یک فرصت اقتصادی و موثر در توسعه کشور» میسر خواهد شد.
در ادامه، فعالسازی دیپلماسی قوی با کشورهای همسایه جهت انتقال ریلی و جاده کالا از گذرگاه های مرزی از ضروریات است. توسعه زیرساخت ها خصوصا توسعه امکانات مورد نیاز در پایانه های مرزی و حذف برخی از عوارض که عملا جذابیتهای ترانزیت کالا را حذف کرده نیز ضروری است. توجه به نیازمندیهای بخش خصوصی حملونقل بینالملی و عدم توجه به نوسازی و بازسازی ناوگان زمینی حمل کالا موضوعاتی است که معمولا متولیان دولتی ترانزیت از توجه به آن غافل شدهاند.
* مدیرکل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان