تغییر قیمت بنزین آخرین راهکار دولت پزشکیان برای رفع ناترازی سوخت است
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری منتخب ایران، در زمینه ناترازی بنزین راهکارهای مختلفی ارائه کرده است.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری منتخب ایران، در زمینه ناترازی بنزین راهکارهای مختلفی ارائه کرده است. در همین زمینه مرتضی بهروزی فرد، کارشناس انرژی، اعتقاد دارد که افزایش قیمت بنزین در دولت چهاردهم تنها در شرایطی ممکن است مطرح شود که قبل از آن توان پالایشی افزایش یافته باشد و مسئله واردات خودرو نیز حل شود.
به گزارش تین نیوز به نقل از تجارت نیوز، مسعود پزشکیان، نهمین رئیس جمهور ایران، راهکارهای مختلفی در رابطه با بحران ناترازی بنزین مطرح کرده است. اما درنهایت کدام اقدام راهگشا خواهد شد؟ در این زمینه گفت وگو با مرتضی بهروزی فرد، کارشناس حوزه انرژی را در ادامه می خوانید.
سناریو محتمل در رابطه با حل ناترازی بنزین در دولت مسعود پزشکیان چه خواهد بود؟
اگر در شروع به کار دولت جدید تحول خاصی رخ ندهد و اقدامی انجام نشود، مسلما ناترازی بنزین به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. در صورتی که سیاست ها و اقدامات دولت سیزدهم ادامه پیدا می کرد، وضعیتی شکل می گرفت که یا باید مقدار قابل توجهی بنزین وارد کشور می شد یا مسئله سهمیه بندی با سخت گیری بیشتری به اجرا درمی آید تا هرکس از یک حدی بیشتر امکان مصرف بنزین نداشته باشد.
این مشکلات یک روزه به وجود نیامده اند که بتوان آن ها را در عرض یک روز یا یک هفته حل کرد. در کوتاه مدت تنها راهکار عبور از ناترازی بنزین، واردات است. واردات بدین جهت صورت می گیرد که حجم ناترازی کم شود.
راهکار بلندمدت به جهت رفع ناترازی بنزین چیست؟
باید به صورت موازی در کنار واردات بنزین، راهکارهای دیگری در زمینه بهبود ناترازی بنزین رخ بدهد. نخست باید در زمینه افزایش ظرفیت پالایشی اقدامی جدی صورت بگیرد و از سوی دیگر بهبود فرآیند پالایشی پالایشگاه های موجود نیز باید در دست اقدام باشد تا بتوانند فرآورده های سبک تولید کنند. در این زمینه باید تولید بهینه افزایش پیدا کند.
در ادامه مسئله بهینه سازی مصرف نیز باید در دستور کار قرار بگیرد که پزشکیان و تیم او در این زمینه بارها صحبت کرده اند. باید به سمتی حرکت کنیم که هم خودروسازهای داخلی مجبور شوند تکنولوژی های به روزتری را به کار بگیرند و هم مسئله آزادسازی خودرو در دستور کار قرار بگیرد. از این طریق می توان خودروهای کم مصرف، هیبریدی و برقی وارد بازار کرد تا تمام این اقدامات کنار هم باعث کاهش مصرف بنزین شود.
زمانی که میانگین مصرف سوخت خودروهای داخلی کاهش پیدا کند، می توان در مورد افزایش قیمت بنزین صحبت کرد. در کنار همه این موارد مسئله توسعه حمل ونقل عمومی نیز مطرح است. همه این موارد قبل از مسئله افزایش قیمت بنزین باید در دستور کار قرار بگیرد.
اگر افزایش قیمت بنزین به یک باره رخ دهد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
بروز چنین اتفاقی، هیچ منفعتی برای کشور نخواهد داشت و صرفا به وضعیت تورمی موجود دامن خواهد زد. به نظر می رسد پزشکیان و تیم او به خوبی این موضوع را می دانند.
*راهکار قیمتی چه زمانی ممکن است رخ بدهد و در کوتاه مدت چه برنامه ای مدنظر تیم پزشکیان است؟
چاره ای جز واردات بنزین در کوتاه مدت وجود ندارد تا ناترازی بنزین از بین برود. در کنار این واردات باید برنامه مدون و دقیقی برای افزایش ظرفیت پالایشی، بهینه سازی فرآیندهای پالایشی برای افزایش ظرفیت تولید فرآورده های سبک و بهینه سازی مصرف پیش بینی شود. راهکار قیمتی آخرین حلقه این زنجیره است.
نمی توان انتظار داشت که قیمت افزایش یابد و به دنبال آن مصرف کاهش پیدا کند. در دوره محمود احمدی نژاد این سیاست یک بار اجرا شد و قیمت بنزین هفت برابر شد. اما هیچ تاثیری روی مصرف نداشت.
اگر راهکار قیمتی در دستور کار قرار بگیرد به یک باره انجام می شود یا به صورت پلکانی؟
این موضوع بستگی به برنامه ای دارد که قرار است تدوین شود. اما به هرحال مسلما نمی توان گفت قیمت باید به یک باره متناسب با قیمت های جهانی افزایش پیدا کند.
پیش بینی شما برای وزارت نفت و تیم اجرایی آن چه کسانی خواهند بود؟
با توجه به تیم پزشکیان، انتظار می رود که کسی بر سر کار بیاید که هم توان مدیریت داشته باشد و هم تخصص در امور نفتی. در این راستا انتظار می رود که فرد منتخب، پیش تر در صنعت نفت مشغول به کار بوده و در این زمینه آشنایی کامل داشته باشد و بتواند مشکلات را به خوبی درک کند. این انتظار از پزشکیان می رود که کسی را بر سر کار بیاورد تا بتواند صنعت نفت را به خوبی مدیریت کند.
پیشنهاداتی برای بهینه سازی سوخت و انرژی در راستای منافع مردم و دولت
مشارکت مردم در صادرات از راه پرداخت سهم انرژی و سوخت به آنها و مشارکت در فروش سهمیه با قیمت جهانی
چند مشکل روش کنونی پرداخت یارانه به مردم و قیمت پایین سوخت و راهکارهای پیشنهادی برای بهبود طرح بنزینی دولت و تعمیم به دیگر حاملهای انرژی:
1- ارزش این یارانه با تورم کاهش می یابد و به تدریج بی ارزش می شود.
2- خانواده های بدون خودرو بهره کمی میبرند و پرمصرف ها بسیار بهره بیشتری می برند، حدود 11 برابر.
3- مصرف زیاد انرژی به ویژه گاز و بنزین باعث آلودگی شدید زیست محیطی شده، حتی ورود ابرها و توده های باران زا به کشور را کاهش داده و باعث تشدید خشکسالی می شود. (افزایش بارندگی پس از هر دوره کاهش رفت و آمد و مصرف سوخت ، مثلا سال 98 و 99 و عید نوروز سالهای گذشته استان تهران یکی از نشانه های این موضوع است)
4- باعث قاچاق سوخت از کشور و در نقطه مقابل باعث قاچاق کالا به کشور شده (مثلاً تهاتر سوخت قاچاق با کالا) و مانع از سرمایه گذاری در تولید و ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی و افزایش بیکاری می گردد.
5- باعث کسری بودجه دولت، تورم و رکود می گردد.
6- هر چند سال یکبار، افزایش ناگهانی قیمت سوخت باعث شوک به کشور می شود.
پیشنهاداتی درباره طرح عدالت بنزینی:
1- پرداخت سهمیه قابل مبادله یارانه انرژی به همه افراد دارای کد ملی به جای خودرو ها.
2- امکان خرید و فروش سهم انرژی در بورس. سهم دولت میتواند درصدی از هر خرید و فروش باشد که از دو طرف دریافت می شود
3- سهمیه سوخت ناوگان عمومی بصورت هوشمند و بر اساس تعداد مسافر یا بار و پیمایش، میتواند پرداخت شود. بدین صورت که با پرداخت کرایه با استفاده از کارت حمل و نقل یا کارت بانکی، مبلغی یارانه انرژی از مسافر به صاحب وسیله منتقل میگردد.
4- طراحی یک برنامه هوشمند حمل و نقل ملی بر اساس پیمایش و با واحد یارانه انرژی بسیار ضروری و مفید است
5- بخشی از یارانه، برای جلوگیری از دلالی و ترغیب به فعالیت اقتصادی ( تولید و خدمات) غیر قابل فروش و تنها قابل استفاده برای حمل و نقل عمومی میباشد( یا جابجایی محصولات کشاورزی و باغداری) میباشد
6- برای همه حاملهای انرژی مانند گازوییل برق و گاز و... اجرا گردد
7- طرح تکمیلی بن الکترونیک کالا به مردم و سپس واقعی سازی قیمتها و عدم دخالت در قیمت بازار
8- قیمت بنزین بدون کارت میتواند با درصدی بالاتر از حداکثر قیمت بورس انرژی باشد، تا مصرف کننده ترغیب گردد از بورس انرژی خرید کند و از کارت شخصی استفاده کند. همچنین برای کنترل مصرف ، قیت خرید و مصرف مازاد سهمیه میتواند بصورت پلکانی افزایش یابد.
9- با توجه به اینکه قیمت ها روزانه یا هفتگی در صد مشخصی قابلیت تغییر دارند، میتواند به آرامی به تعادل برسند، بنابراین جهش قیمتی نخواهیم داشت و حساسیت چندانی ایجاد نمی کند.
10- مردم ترغیب میشوند در مصرف سوخت، صرفه جویی کنند و با فروش مازاد سهمیه خود می توانند قیمت آنرا (که نزدیک به قیمت جهانی است) دریافت کنند و بنابراین افزایش قیمت سوخت نارضایتی چندانی برای اکثریت ایجاد نمیکند.
11-صرفه جویی و بهینهسازی مصرف انرژی باعث کاهش ترافیک و آلودگی هوا و کاهش بیماریها و مرگ و میر ناشی از آن می شود.
و مهمتر از همه پاک شدن هوا باعث بهبود بارشها و حل مشکل خسکسالی میشه
۱۲- برای جلوگیری از دلالی و بازار سیاه، خرید از بورس انرژی، تنها برای مصرف بوده ( به میزان محدود) و غیر قابل فروش است.
حل مشکل آلودگی، خشکسالی و تورم و ناترازی سوخت و انرژی و پایین بودن حقوقها
متاسفانه شرایط اقتصادی برای مردم دشوار شده و این موضوع امنیت مردم و حاکمیت را تهدید می¬کند.
از طرفی اگر قیمت بنزین و دیگر حاملهای انرژی بالا رود ، مردم متحمل فشار اقتصادی میشوند، اما از سوی دیگر، اگر قیمت گذاری به همین روش کنونی بماند، آسیب و زیان آن برای مردم و کشور بسیار بیشتر است (به دلایل زیر). راه حل:
این منابع متعلق به همه مردم است، پیشنهاد میکنم برای اینکه مردم در صرفه جویی منابع مشارکت بیشتری کنند: 1- دولت صرفه جویی را از بودجه خود و نهادهای حاکمیتی شروع کند. 2- بخشی از درآمد صادراتی آنها با مشارکت بخش خصوصی با قیمت جهانی، مستقیما به مردم برسد و بخشی دیگر بصورت شفاف در بودجه دولتی، صرف رفاه و پیشرفت کشور گردد.
به همین خاطر با سهمیه بندی (ارائه سهمیه به هر کد ملی ) و اصلاح تدریجی و پلکانی شدن قیمت بنزین و دیگر حاملهای انرژی در بازار بهینهسازی و خرید و فروش سهمیه توسط مردم موافقم. اگر درست و حساب شده اجرا شود، این نتایج را در پی دارد: 1- حل مشکل مصرف بالا و غیر بهینه و ناترازی سوخت 2- کاهش کسری بودجه دولت که منشا اصلی تورم است 3- به کاهش ترافیک خیابانها و آلودگی شدید هوا و در نتیجه، بحران عظیم خشکسالی (افزایش بارندگی پس از هر دوره کاهش رفت و آمد و مصرف سوخت ، مثلا سال 98 و 99 و عید نوروز سالهای گذشته استان تهران یکی از نشانه های این موضوع است) و مرگ و میر فراوان ناشی از آن منجر میشود 4-اصلاح قیمت باعث بهینه سازی مصرف انرژی و جایگزینی خودروهای فرسوده و سرمایه گزاری و اشتغال بیشتر و افزایش سطح دستمزدها می گردد 5- به عدالت اجتماعی بیشتر می¬انجامد
در صورتی که فقط سهمیه دریافت شده از دولت قابل فروش باشد، میتوان از دلالی هم جلوگیری کرد.
در زمینه دیگر حاملهای انرژی و کالاها هم سهمیه قابل مبادله به مردم داده شود . اینکار همچنین باعث اصلاح الگوی مصرف میگردد و مردم نتیجه برنامه ریزی و صرفه جویی را بطور مستقیم دریافت کنند.
باید همه به دولت کمک کنیم شرایط و علت این کار را برای مردم توضیح دهد، و این اصلاحات را با کمک کارشناسان با تجربه و یک برنامه جامع به سرانجام برساند، پیش از آنکه دیرتر شود و از روی انفعال و اجبار بخواهد کاری انجام دهد. اگر در این اصلاحات تاخیر کنیم، در اثر به هدر روی منابع و قاچاق، شرکتها، تامین کنندگان و منابع کشور ورشکسته شده و دچار قحطی خواهیم شد.
البته در کنار اصلاح و بروز بودن قیمت انرژی و سوخت، بهتر است سیاستهای تکمیلی دیگری مانند کوپن یا کارت مواد غذایی و سهمیه حمل و نقل عمومی و حذف قیمت گذاری دستوری انجام گیرد.
کیفیت خودروها چقدر تاثیر دارد
کیفیت خودروهای داخلی در کشور ما پایینتر است و بیشتر افراد آنرا علت اصلی مصرف بالای بنزین میدانند.
- اما این پرسشها مطرح است که علت ناترازی گاز و برق چیست؟ آن هم مقصر خودروسازان است؟
- آیا خودروهای خارجی موجود در ایران ( مثلا مزدا ، هیوندا و خودروهای چینی) هم مصرف پایینی دارند؟
بهترین ماشیهای دنیا هم توی خیابونهای پر ترافیک و حرج و مرج ایران ( با این فرهنگ رانندگی) مصرفشون بالا هست و حدود ۲ برابر میزان اعلامی کارخونه هست
درسته که ماشیای داخلی بی کیفیت هستن ولی علت اصلی مصرف بالای سوخت و آلودگی شدید هوا و در نتیجه خشکسالی و مرگ و میر ناشی از آلودگی همین ترافیک شدیده و مصرف غیر بهینه سوخت و انرژیه ( بنزین، گاز و برق و...)
اما مصرف بنزین خودرو پراید و تیبا در ترافیک سنگین حدود 10 لیتر است
مصرف خودرو هیوندای I20 و رنو کپچر بعنوان خودروهای کم مصرف خارجی در همین شرایط ترافیک شدید خیابانها ( و نه خیابانهای پاریس و کیفیت بنزین آنجا) نیزحدود 10 میباشد، اگر چه خودروهای سمند و پژو بیشتر است. پس علت چیز دیگری است
علت اصلی مصرف بالا ، ترافیک سنگین خیابانها و علت ترافیک.....
حتی اگر همه خودروهای مملکت هم برقی بودن باز هم این مشکلات حل نمیشدن، چونکه برخلاف تصور خیلیا برق لازم برای شارژ خودرو خیلی خیلی بالاتر از تصور عامه هست و این میزان برق برای این همه استفاده غیر بهینه از خودرو اونقدر زیاد هست که خیلی بیشتر از الان کمبود برق و همینطور آلودگی ناشی از سوخت نیروگاهها خواهیم داشت.
همه این مشکلات بخاطر اینه که با سیاست گذاری غلط اقتصادی و انرژی و و قیمت دستوری انرژی ، مردم انگیزه ای برای مصرف بهینه ندارن ، یعنی نفع اقتصادی براشون نداره، برعکس،صاحبان خودرو انگیزه بالا برای مصرف بیشتر دارند
علت اصلی ترافیک، مصرف بالای انرژی و سوخت و در نتیجه آلودگی هوا و خشکسالی، قیمت دستوری آن است که باعث شده هیچکس انگیزه ای اقتصادی برای صرفه جویی و مصرف بهینه نداشته باشد، راه حل آن: پرداخت سهمیه قابل مبادله انرژی و سوخت بر اساس کد ملی بسیار به سود همه مردم و دولت است و بسیاری از معضلات اقتصادی و زیست محیطی کشور را حل میکند
با سلام و تشکر
انشاءالله کارشناسان به گزینه تغییر پارادایم قیمت بنزین و خودرو هم بیاندیشند، خودرو ارزان سوخت گران
تملک ارزان و بهره برداری گران؛ راهکار پایدار اسراف بنزین و آلودگی هوا
https://www.tinn.ir/fa/tiny/news-265403
با سیاست خودروی ارزان و سوخت گران، سرمایه گذاری اولیه خرید خودرو با تخصیص وام کم بهره و طویل المدت کاهش یافته و سوخت خوروها معادل متوسط همسایگان قابل عرضه خواهد شد