بخشش۵۰۰میلیارد دلاری به همسایه و فشار به تولیدکنندگان داخلی

وبلاگ تین نیوز، سید حسین میرافضلی | وقتی اعداد و ارقام درشت باشد فهم آن نیز سخت است لذا به مرور برای ما عادی می شود مثلا یک زمانی شنیدن اینکه 100 میلیارد تومان اختلاس و دزدی شده مردم را تکان می داد و عکس العمل های شدید به دنبال داشت اما در چند سال گذشته آنقدر عدد اختلاس ها بالا بود که مردم گیج شده اند و شنیدن دزدی 3000 میلیارد تومانی و 7000 میلیارد تومانی و اینگونه عددها برای ما عادی شده شاید در ترکیه دولت را به لرزه در آورد و 10 وزیر و بیش از 150 مسئول برکنار شوند اما در ایران چه؟

اکنون توان تحمل مردم ایران به آن نقطه رسیده که شنیدن خبر برداشت 500 میلیارد دلار از منابع گازی ایران توسط کشور کوچکی مثل قطر در مدت 18 سال برایمان شبیه یک خبر عادی است.

آری این واقعیت است شوخی یا رویا پردازی نیست قطر در طی 18 سال گذشته 500میلیارد دلار از سهم گاز ایران در پارس جنوبی برداشت نموده و اکنون به ثروتمند ترین کشور دنیا تبدیل شده است.

دولت آیت الله هاشمی رفسجانی وارث چند صد میلیارد دلار خسارت جنگ تحمیلی بود. شهرهای سوسنگرد، بستان، هویزه، آبادان، خرمشهر، دزفول و ده ها شهر و روستا ویران شده بودند صنایع نفت و گاز پالایشگاه ها و زیر بناهای توسعه ای کشور بارها بمباران شده تجهیزات نظامی کشور نیز کاهش چشمگیر یافته هواپیماهای مدرن اف 14 و اف 16 ما یا منهدم شده یا آسیب های جدی دیده بودند ناوگان دریایی نیز به شدت آسیب دیده بود و یک کشور جنگ زده با صدها هزار آواره جنگی و نزدیک یک میلیون جانباز و صدها هزار شهید. میزان برداشت از چاهای نفت نیز کاهش یافته و در این حوزه نیز به شدت آسیب دیده بودیم.

آقای هاشمی رفسنجانی با تدبیر و مدیریت مثال زدنی و کم نظیر اقدام به بازسازی مناطق جنگ زده و پرداخت حقوق به خانواده شهدا و کمک به آسیب دیدگان جنگ نمود. ناوگان هوایی و دریایی و توان موشکی و رزمی کشور را تا حد زیادی ارتقاء بخشید و اقدام به ساخت چندین سد بزرگ کوچک و ساخت چندین پتروشیمی و پالایشگاه نمود و ذوب آهن و فولاد و معادن و صنایع معدنی را با سرعت توسعه داد. خط اول راه آهن بافق بندر عباس را ساخت و خطوط ریلی آسیب دیده از جنگ بازسازی شدند.

هاشمی اقدام بزرگ دیگری نیز انجام داد و آن اقدام عاجل جهت توسعه میادین مشترک نفت و گاز بود که پس از ایشان نیز توسط رئیس جمهور محبوب سید محمد خاتمی مورد پیگیری قرار گرفت قرار داد های بیع متقابل برای توسعه پارس جنوبی انجام و با سرعت پیگیری می شد که اگر آن روند ادامه می یافت اکنون ایران در تولید گاز پارس جنوبی از قطر نیز پیشی گرفته بود اما در هشت سال گذشته با سیاست خارجی اشتباه دولت های نهم و دهم سرمایه گذاران خارجی از ایران رفتند تحریم ها به شدت افزایش یافت و ما ناظر برداشت روز افزون قطر از پارس جنوبی و شمالی بودیم. درآمدهای نفتی دولت های نهم و دهم از جمع درآمد تمامی دولت های قبلی بیشتر بود اما نتیجه آن چه شد تورم بیکاری و از دست رفتن صدها میلیارد دلار از منابع نفت و گاز ایران در میادین مشترک.

کشور کوچک قطر سه برابر ایران از میدان مشترک گازی پارس جنوبی برداشت می کند که با لحاظ برداشت 18 ساله این کشور از پارس جنوبی، قطر در مجوع طی این مدت500 میلیارد دلار از سهم ایران را برداشت نموده است. چنانچه به طور متوسط برداشت قطر در این مدت روزانه 200 میلیون متر مکعب بیشتر از ایران بوده باشد که بیش از این نیز بوده و با لحاظ قیمت گاز 40 سنت عدد حاصله بیش از 500 میلیارد دلار می باشد.

جای بسی تاسف است که ما در خصوص اختصاص روزانه 42 میلیون متر مکعب گاز به صنایع پتروشیمی با قیمت 7 یا 10 سنت این همه حساسیت نشان می دهیم و آن را تاراج بیت المال و ... می نامیم اما برداشت روزانه بیش از 200 میلیون متر مکعب گاز از سهم ایران توسط کشور کوچک قطر را موضوعی عادی و غیر حساسیت زا جلوه داده ایم.

این درحالی است که مالکان شرکتهای پتروشیمی صندوق های بازنشستگی تحت مدیریت دولت هستند که با افزایش حاشیه سود، آنها می توانند درمیادین نفت و گاز و توسعه میدانهای مشترک سرمایه گذاری کنند اما تلاش جهت کاهش حاشیه سود آنها و متزلزل کردن سرمایه گذاری های بعدی در حوزه پتروشیمی به نفع کیست و چه نتایجی به دنبال دارد؟ در حالی که متوسط گاز تحویلی کشورهای رقیب همسایه به پتروشیمی ها حدود 7 سنت است. آیا افزایش جهشی و ناگهانی قیمت گاز تحویلی به پتروشیمی ها جذابیتی برای سرمایه گذاری در این حوزه باقی می گذارد؟ سرمایه گذاری در حوزه پتروشیمی سنگین است و در حدود 1000 میلیارد تومان برای ایجاد یک مجتمع بزرگ پتروشیمی هزینه می شود مدت سرمایه گذاری نیز به طور متوسط حدود 4 سال است با این اوصاف و تجربه تغییرات ناگهانی در خوراک پتروشیمی ها کدام سرمایه گذار داخلی و خارجی حاضر به چنین ریسک بزرگ و سرمایه گذاری های جدید در حوزه ای می شود که یک شبه قیمت خوراک از 2.8 سنت به 15 سنت می رسد در چنین فضای نامطمئنی چه کسی سرمایه گذاری خواهد نمود؟

شرکتهای پتروشیمی سال گذشته چند هزار میلیارد تومان مالیات به دولت پرداخت نموده و برای ده ها هزار نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد نمودند. حدود 8 تا 9 درصد گاز تولیدی کشور به پتروشیمی ها و حدود 60 تا 70 درصد به مصارف خانگی تعلق می گیرد که حداقل 35 درصد اسراف و اتلاف گاز در این بخش صورت می گیرد یعنی اگر روزانه 500 میلیون متر مکعب به مصارف خانگی اختصاص یابد175 میلیون متر مکعب آن به هدر می رود و هر که بیشتر گاز هدر دهد از یارانه بیشتری برخوردار می گردد چرا که گاز با یک بیستم قیمت در اختیار مصرف کنندگان خانگی قرار می گیرد.