◄ ضرورت شتاب در اتصال مراکز بار به شبکه ریلی
توسعه خطوط ریلی، تسهیل در جابه‌جایی بار و ذخایر معدنی، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و ارتقا ایمنی در حوزه حمل‌ونقل کشور از مهم‌ترین اولویت‌های اتصال مراکز بار به شبکه ریلی کشور است. اختصاص منابع مالی موردنیاز برای اتصال مراکز بار و معادن به شبکه ریلی باید به‌عنوان یکی از اولویت‌های مهم توسعه زیرساخت‌های صنعت حمل‌ونقل ریلی کشور موردتوجه جدی برنامه‌ریزان اقتصادی قرارگیرد.
ایرج منصوری: توسعه خطوط ریلی، تسهیل در جابه‌جایی بار و ذخایر معدنی، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و ارتقا ایمنی در حوزه حمل‌ونقل کشور از مهم‌ترین اولویت‌های اتصال مراکز بار به شبکه ریلی کشور است. اختصاص منابع مالی موردنیاز برای اتصال مراکز بار و معادن به شبکه ریلی باید به‌عنوان یکی از اولویت‌های مهم توسعه زیرساخت‌های صنعت حمل‌ونقل ریلی کشور موردتوجه جدی برنامه‌ریزان اقتصادی قرارگیرد.
هم‌اکنون میزان استخراج مواد معدنی از معادن کشور به بیش از ۴۰۰ میلیون تن رسیده است و جابه‌جایی بخشی از این بار ۳۰ شبکه ریلی می‌تواند هزینه‌های حمل مواد معدنی را در کشور کاهش دهد و با افزایش درآمد شرکت‌های ریلی، کسب‌وکار در این بخش رونق بگیرد.
قرار است در چشم‌انداز توسعه شبکه ریلی کشور طول شبکه ریلی کشور از ۱۳ هزار کیلومتر فعلی به ۲۵ هزار کیلومتر افزایش یابد که در این صورت سهم حمل‌ونقل ریلی از جابه‌جایی بار نیز در کشور نیز باید به ۳۰ درصد در سال افزایش یابد. هم‌اکنون سهم صنعت حمل‌ونقل ریلی کشور در جابه‌جایی بار حدود ۱۲ درصد است و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران درصدد است با اختصاص منابع مالی موردنیاز با اتصال مراکز و چشمه‌های بار و معادن کشور به این شبکه، سهم حمل‌ونقل ریلی را در این بخش بیش‌ازپیش افزایش دهد.
معاون وزیر راه‌وشهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران چندی پیش از احداث ۵۹ کیلومتر خط فرعی برای اتصال مراکز بار به شبکه ریلی کشور در سال جاری خبر داد و گفت: «اتصال مراکز بار به خطوط ریلی کشور، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های شرکت راه‌آهن در سال جاری است.» سعید رسولی با اشاره به اهمیت اتصال بنادر و بنادر خشک به خطوط ریلی و تسهیل جابه‌جایی بار در شبکه حمل‌ونقل ریلی کشور اظهار داشت: «بر اساس قانون برنامه ششم توسعه و ابلاغیه مقام معظم رهبری، باید لجستیک پارک‌های زیادی برای تسهیل حمل‌ونقل کشور تا پایان ۱۴۰۴ احداث شوند و راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در تلاش است تا این پارک‌ها هرچه سریع احداث و به شبکه ریلی کشور متصل شوند.»
مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران افزود: «برخی از کارخانه‌های صنعتی و تولیدی با خطوط ریلی فاصله چندانی ندارند، لذا برای تسریع در اتصال این مراکز به شبکه و تسهیل در بارگیری و تخلیه مواد اولیه و محصولات تولیدی این مراکز، ۵۹ کیلومتر انشعابات فرعی امسال به خطوط اصلی متصل می‌شود.»
رسولی با بیان اینکه راه‌آهن مأموریت دارد تا سهم ریل از حمل‌ونقل کالا را در کشور به ۳۰ درصد برساند، گفت: «اتصال مراکز بار به شبکه ریلی یکی از مواردی است که می‌تواند این امر را تسهیل کند و این مسئله علاوه برافزایش حمل بار در خطوط ریلی، منافع زیادی نصیب کشور خواهد کرد.» با وجود برنامه‌ریزی وزارت راه‌وشهرسازی و شرکت راه‌آهن برای توسعه خطوط ریلی برای افزایش سهم جابه‌جایی بار و مسافر توسط شبکه ریلی کشور، متأسفانه بسیاری از مراکز و چشمه‌های بار به خطوط ریلی متصل نیستد درحالی‌که اتصال این مراکز باید از سال‌های گذشته موردتوجه برنامه‌ریزان اقتصادی قرار می‌گرفت. حمل‌ونقل ریلی نسبت به سایر شقوق حمل‌ونقل، ایمن‌تر، اقتصادی‌تر، مصرف سوخت کمتر و آلودگی کمتر محیط‌زیست را دارد و حمل انبوه و حجیم بار در مسیرهای طولانی از مهم‌ترین مزیت‌های توسعه خطوط ریلی کشور است.
افزایش سرعت حرکت قطارهای مسافری و باری در خطوط ریلی، ارتقا ایمنی، توسعه خطوط برقی در شبکه، توسعه قطارهای پرسرعت برای جابه‌جایی مسافران در مسیرهای کمتر از ۵۰۰ کیلومتر، افزایش ظرفیت حمل‌ونقل ریلی نسبت به سایر شقوق حمل‌ونقل را در کشور بسیار ضروری کرده است. پیش‌تر معاون فنی و زیربنایی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز اعلام کرده بود که با توجه به ابلاغ مقام معظم رهبری دربند ۲۴ و ۲۵ برنامه ششم توسعه در استفاده حداکثری از ظرفیت‌های ریلی، یکی از اولویت‌های راه‌آهن احداث خطوط فرعی و آنتنی و اتصال شبکه به چشمه‌ها و مراکز بار است.
مازیار یزدانی تصریح کرد: «تمام‌مسیرها برای احداث خطوط فرعی و اتصال به مراکز بار، شناسایی شده است و هدف‌گذاری ما ساخت ۱۰۸ کیلومتر خطوط فرعی برای تحقق این مسئله مهم در خطوط ریلی کشور است.» او با بیان اینکه نیاز به احداث ۵۰۰ کیلومتر خط فرعی و آنتنی برای اتصال به مراکز بار وجود دارد، اظهار داشت: «۲۵۰ کیلومتر از این میزان، مسیرهای کمتر از ۱۰ کیلومتر و ۲۵۰ کیلومتر آن مسیرهای بیش از ۱۰ کیلومتر است و برای اتصال ۲۵۰ کیلومتر کمتر از ۱۰ کیلومتر درخواست اعتبار کرده‌ایم.»
او خاطرنشان کرد: «ساخت ۵۰۰ کیلومتر خط فرعی، ۴۰ میلیون تن بار به شبکه ریلی اضافه می‌کند که معادل میزان باری است که امروز توسط شبکه ریلی حمل می‌شود و این می‌تواند سهم ما را در این بخش افزایش دهد.» یزدانی، کاهش ترافیک و تصادفات جاده‌ای و کاهش آلودگی هوا را ازجمله مزایای ساخت خطوط فرعی و انتقال بار از جاده به ریل عنوان کرد و گفت: «هزینه ساخت هر کیلومتر خط فرعی درحال‌حاضر، ۱۰ میلیارد تومان است که هزینه بالایی است زیرا تعداد سوزن در این مسیرها زیاد است و نیاز به تملک اراضی نیز وجود دارد و هزینه یادشده بدون در نظر گرفتن هزینه تملک اراضی است.»
یزدانی با اشاره به اهمیت پروژه اتصال مراکز بار به شبکه ریلی بیان کرد: «هم‌اکنون بخشی از این پروژه در مرحله انجام مطالعات قرار دارد و پس از شناسایی کامل مراکز باقی‌مانده از ۵۳ مرکز بار کشور، ساخت و توسعه خطوط آنتنی آغاز می‌شود.» او با بیان اینکه سال ۹۶ حدود ۱۰ خط آنتنی برای اتصال مراکز بار به شبکه ریلی ساخته شد و ۳ مرکز باقی‌مانده نیز طی ۲ سال آینده به شبکه متصل می‌شوند، گفت: «هزینه اتصال مراکز بار به شبکه ریلی کشور زیاد است و طول خطوط موردنیاز برای اتصال مراکز بار کشور به شبکه ریلی حدود ۱۰۸ کیلومتر محاسبه‌شده است.»
او با اشاره به میزان دربرگیری و گستردگی این طرح ریلی بیان داشت: «۵۳ مرکز بار در سراسر کشور پراکنده شده‌اند و بلندترین حجم عملیات اجرایی برای اتصال به شبکه ریلی کشور، ساخت خط آنتنی گل‌گهر (کرمان) به طول ۳۰ کیلومتر و کوچک‌ترین پروژه نیز به طول ۱ کیلومتراست.» یزدانی تصریح کرد: «با تکمیل این پروژه و تکمیل خطوط آنتنی به‌منظور اتصال مراکز حمل بار به شبکه ریلی ۲۰ میلیون تن بار تضمین‌شده از طریق شبکه حمل‌ونقل ریلی جابه‌جا خواهد شد.»
همچنین همزمان بااتصال مراکز بار به خطوط ریلی کشور باید زیرساخت‌های لازم برای افزایش سرعت بازرگانی و کاهش مقررات دست‌وپا گیر در حمل‌ونقل ریلی کشور موردتوجه قرار گیرد تا علاوه بر تسهیل جابه‌جایی بار با ناوگان ریلی، این اقدام مهم توجیه اقتصادی بیشتری نیز برای صاحبان بار داشته باشد.
