همسفری صلح و گردشگری در «جاده ابریشم»
چند سالی است پروژه احیای جاده ابریشم در دستور کار است و کشورهایی که در مسیر آن قرار گرفته‌اند با برگزاری و نشست‌های مشترک، برای احیای این جاده تلاش می‌کنند. در سال ۲۰۱۳ میلادی از سوی «شی‌جی پینگ» رهبر جمهوری خلق چین، پروژه‌ای مدرن و بزرگ در زمینه احداث جاده ابریشم جدیدی معرفی شد.
چند سالی است پروژه احیای جاده ابریشم در دستور کار است و کشورهایی که در مسیر آن قرار گرفته‌اند با برگزاری و نشست‌های مشترک، برای احیای این جاده تلاش می‌کنند. در سال ۲۰۱۳ میلادی از سوی «شی‌جی پینگ» رهبر جمهوری خلق چین، پروژه‌ای مدرن و بزرگ در زمینه احداث جاده ابریشم جدیدی معرفی شد.
نام این پروژه «یک کمربند، یک راه» است. این پروژه از طریق دو خط اجرا می‌شود. نخستین خط، چین، آسیای میانه، روسیه و اروپا را با عنوان «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» به هم متصل خواهد کرد؛ خط دوم نیز با عنوان «جاده ابریشم دریایی» چین را به اقیانوس هند و سپس دریای مدیترانه پیوند خواهد داد.
جاده ابریشم از کشورهای کره‌جنوبی، چین، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، ایران و ترکیه عبور می‌کند و در این مسیر از ۴۰ شهر می‌گذرد. در ایران شهرهای مشهد، یزد، شیراز، اصفهان، تهران و تبریز در مسیر این جاده قرار گرفته‌اند. به طور کلی این جاده تاریخی که در گذشته مسیر تجاری مهمی به شمار می‌رفته اکنون می‌تواند به عنوان یک مسیر گردشگری، ارتباط بین کشورهای مسیر را توسعه دهد و به عنوان میراث پیشینیان توجه گردشگران خارجی را نیز به خود جلب کند.
ایران از احیای جاده ابریشم استقبال می‌کند
در اجلاس بین‌المللی راه ابریشم که ۲۴ و ۲۵ اردیبهشت با حضور هزار و ۵۰۰ نفر از جمله ۸۵۰ مهمان خارجی از ۱۳۰ کشور و ۷۰ سازمان بین‌المللی، در پایتخت چین برگزار شد، وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان نیز حضور داشت. علی طیب‌نیا در این اجلاس، با استقبال از طرح احیای جاده ابریشم نوین که از سوی رئیس‌جمهوری چین مطرح شده، اجرای این طرح را باعث تقویت، همبستگی و پیوند بیشتر کشورهای قرار گرفته در مسیر این جاده تاریخی دانست.
بر اساس برنامه احیای راه ابریشم که رئیس‌جمهوری خلق چین در سال ۲۰۱۳ میلادی مطرح کرد، ارتباطات آسیا و خاورمیانه با اروپا بیشتر خواهد شد و جاده ابریشم و راه دریایی ابریشم قرن بیست و یکم شکل خواهد گرفت.
طیب‌نیا اجرای طرح «یک کمربند، یک راه» را بسیار مهم دانست و گفت: این طرح می‌تواند باعث همبستگی بیشتر کشورها شود و ایران نیز از آن استقبال می‌کند.
طیب‌نیا از ایران و چین به عنوان دو شریک راهبردی نام برد که روابط دوجانبه آنها همچنان در حال گسترش است و ایده احیای راه ابریشم نوین هم می‌تواند سرفصل دیگری از همکاری‌های دوجانبه تلقی شود.
وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان تصریح کرد: ایران نیز تمام توان، همکاری و تلاش خود را برای اجرای بهتر و کامل‌تر این طرح به‌کار می‌گیرد، زیرا معتقد است این طرح می‌تواند نقش مهمی در راستای توسعه جهانی و مناسبات کشورها داشته باشد.
جاده ابریشم، نماد صلح در منطقه
جاده ابریشم به عقیده مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری؛ نماد صلح، پیشرفت و توسعه ارتباطات دوستانه بین کشورهایی است که دارای حوزه فرهنگی مشترک هستند.
محمدرضا پوینده در این زمینه گفت: ایران یکی از مهم‌ترین کانون‌های تاریخی جهان با میراث غنی در حوزه تاریخ، طبیعت و فرهنگ است.
راه ابریشم به‌عنوان نماد صلح، پیشرفت و تبادل‌های دوستانه برای کشورهای حوزه آن، حائز اهمیت است. در این میان نقش محوری ایران در کمربند جاده ابریشم، به عنوان نگین مسیر طلایی باستانی، نقطه تعادل و مرکز ثقل توسعه امنیت بر منطقه خاورمیانه بر هیچ‌کس پوشیده نیست.
کشورهای مسیر جاده ابریشم ظرفیت زیادی دارند و در صورت همکاری دولت‌ها با یکدیگر، می‌توانند مبادلات اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی جهان امروز را تغییر دهند.
او گفت: نظر بیشتر کشورهای حوزه راه ابریشم این است که مسیر جهانی شدن با راه ابریشم پیوند خورده است؛ به‌صورتی‌که سیاست و برنامه‌های دولت‌ها به سرمایه‌گذاری و بازآفرینی این راه معطوف شده است.
پوینده به وجود صدها کاروانسرا و بنای تاریخی مانند سعدالسلطنه در مسیر جاده ابریشم اشاره کرد و افزود: استراحت، اقامت، گذراندن اوقات فراغت در کاروانسراهای بین‌راهی و بناهای تاریخی شهری، تجربه جدیدی از ارتباط انسان با فضاهای سنتی در دوران گردشگری مدرن یا طبیعت‌گردی است.
رئیس صندوق احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی، ورود بناهای تاریخی به چرخه اقتصاد فرهنگی را یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی، فرهنگی و همچنین ایجاد اشتغال پایدار دانست و گفت: این صندوق آماده ارائه بسته‌هایی به سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی، همکاری و انتقال تجربه‌ها با نهادها و موسسه‌های مرتبط در سایر کشورها، به‌ویژه کشورهای همسایه و کشورهای مستقر در مسیر جاده ابریشم است.
توسعه ارتباطات گردشگری
به عقیده معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری احیای جاده ابریشمی می‌تواند نقش موثری در توسعه روابط گردشگری بین کشورهایی که در مسیر آن قرار گرفته‌اند، ایفا کند.
مرتضی رحمانی‌موحد در این زمینه گفت: میراث فرهنگی و گردشگری راه ابریشم دربرگیرنده تاریخ بیش از ۲ هزار سال تعامل و ارتباط است که تجربه‌های ارزشمندی به همراه دارد. وی تاکید کرد: سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با درک ضرورت اهمیت و احیای جاده ابریشم در عرصه اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، به‌ویژه در حوزه توسعه گردشگری پایدار بر پایه مفاهیم و لزوم همکاری کشورها اقدامات لازم را در این زمینه انجام داده که این اقدامات شامل بازسازی بناها، کاروانسراها، بازارها و فراهم کردن امکانات مسیر است.
وی با بیان اینکه ۷۰ درصد مردم جهان در شهرها زندگی می‌کنند، گفت: باید برای احیای پیوندهای تاریخی و فرهنگی تلاش کنیم.
جاده ابریشم و توسعه گردشگری
به عقیده کارشناسان گردشگری جاده ابریشم می‌تواند نقش مهم و موثری در توسعه گردشگری کشور داشته باشد، اما باید ایران نقش خود را در احیای این جاده پررنگ‌تر کند.
بابک مغازه‌ای، کارشناس مرمت کاروانسراهای مسیر راه ابریشم به «گسترش تجارت» گفت: احیای جاده ابریشم به طور حتم نقش بسیار موثری در رونق گردشگری ایران چه در گردشگری داخلی و چه گردشگری خارجی به همراه خواهد داشت.
او افزود: جاده ابریشم در طول تاریخ یکی از زمینه‌های مهم گردشگری تجاری کشور به شمار رفته و بسیاری از محموله‌ها و کالاهای تجاری از طریق این جاده از کشورمان به دیگر کشورهای جهان ارسال می‌شده است. به طور کلی در گذشته به دلیل وجود جاده ابریشم، ایران دروازه اروپا به شمار می‌رفته است.
مغازه‌ای در ادامه بیان کرد: همانگونه که جاده ابریشم در گذشته نقش موثری در توسعه تجارت کشور ایفا می‌کرده و ارتباطات تجاری ایران با دیگر کشورها را توسعه داده در آینده نیز می‌تواند به توسعه روابط گردشگری ایران با دیگر کشورها بینجامد و نقش موثری در توسعه ارتباط ایران با کشورهایی که در مسیر این جاده قرار گرفته‌اند، ایفا کند.
او افزود: ایران به عنوان کشوری که در مرکز این جاده واقع شده و در شاهراه اصلی قرار دارد می‌تواند نقش موثری در توسعه این جاده بر عهده داشته باشد.
به طور کلی این امر موجب رونق فعالیت‌های گردشگری در مسیر جاده ابریشم می‌شود و نقش مهم و ارزشمندی برای توسعه گردشگری کشور دارد.
رفع ضعف جاده‌ها
اگرچه کارشناسان گردشگری از مزیت‌های احیای جاده ابریشم سخن می‌گویند، اما برخی از کارشناسان حمل‌ونقل بین‌المللی معتقدند مشکلات حمل‌ونقل جاده‌ای در کشور ما آنقدر زیاد است که نمی‌توانیم در احیای جاده ابریشم نقش چندان موثری ایفا کنیم.
جواد سمساریلر، رئیس انجمن حمل‌ونقل بین‌الملل به «گسترش تجارت» گفت: متاسفانه مشکلات داخلی ایران در حوزه گردشگری مانع از آن می‌شود که نقش پررنگی در احیای جاده ابریشم ایفاکنیم.
او افزود: ایران کشوری امن بوده و مقصد گردشگری مناسبی برای گردشگران به شمار می‌رود، اما مشکلات زیرساختی مانع می‌شود که گردشگری کشور توسعه یابد؛ در نتیجه در احیای راه ابریشم نیز نتوانسته‌ایم نقش موثری ایفا کنیم.
وی با اشاره به اینکه مشکلات موجود در حوزه ترانزیت و جاده‌های کشور گردشگری را دچار چالش کرده، ادامه داد: به طور کلی جاده ابریشم بیشتر در زمینه حمل بار ایفای نقش کرده و جاده ابریشم از شمال به جنوب آن امتداد پیدا می‌کرده است.
در زمان خلافت عثمانی، کشورهای مجاور ما که مسلمان بوده و فرهنگ و باورهای مشترکی با ما داشتند برای حمل‌ونقل بار خود از مسیر جاده ابریشم استفاده می‌کردند.
او افزود: اکنون اگر بخواهیم استفاده تجاری و گردشگری از جاده ابریشم داشته باشیم باید زیرساخت‌های کشور را تکمیل کرده و مشکلات خدمات‌رسانی در صنعت گردشگری را برطرف کنیم.
و سخن پایانی
بر اساس آنچه کارشناسان و مسئولان گردشگری کشور می‌گویند، احیای جاده ابریشم می‌تواند در توسعه و گسترش ارتباطات تجاری، ترانزیت کالا و توسعه گردشگری کشور نقش موثری ایفا کند و اگر ایران نقش خود را در احیای جاده ابریشم جدی بگیرد، احیای این جاده می‌تواند نقطه عطفی برای توسعه گردشگری و تبادلات گردشگری ایران با کشورهایی که در مسیر این جاده قرار دارند، باشد.
