تابستان داغ هسته‌ای
ذخایر اورانیوم ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرد.
قریب به سه سال پس از اجرایی شدن برجام، روز گذشته برای اولین‌بار ایران اقدامی فراتر از برجام در برنامه هسته‌ای خود انجام داد.
به گزارش تین نیوز به نقل از اعتماد، 18 اردیبهشت 98 بود که شورای عالی امنیت ملی در قالب یک بیانیه با اعلام پایان صبر راهبردی تهران در برابر کناره‌گیری ایالات متحده امریکا از برجام، بازگشت تحریم‌های هسته‌ای و تعلل بازماندگان در توافق (روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) هشدار داد که ایران در برجام تغییر مسیر داده است.
این تغییر مسیر بازگشت‌پذیر فعلا در دو گام طراحی شده که گام نخست آن اجرایی شده است: عدم رعایت محدودیت در ذخیره 300 کیلوگرمی اورانیوم 3.67 و همچنین ذخیره 130 تنی آب سنگین. شمارش معکوس ایران در گام نخست از روز 18 اردیبهشت آغاز و با احتساب 60 روز در شانزدهمین روز از تیرماه به پایان می‌رسد. با این‌همه بالا رفتن سرعت تولید اورانیوم ایران باعث شد که ایران پیش از پایان مهلت 60 روزه نخست به 1+4 به ظرفیت ذخیره بالاتر از 300 کیلوگرم برسد.
در حالی که خبرهای اولیه حاکی از این بود که تهران روز پنجشنبه 6 تیر از این مرز عبور می‌کند خبر این عبور روز گذشته ابتدا در رسانه‌های داخلی و سپس در رسانه‌های خارجی انعکاس پیدا کرد. عبور ایران از مرز 300 کیلوگرم ذخیره اورانیوم بلافاصله به تیتر تبدیل شد: «تهران از یکی از خطوط قرمز مندرج در برجام عبور کرد.»
عبور ایران از مرز ذخیره 300 کیلوگرمی اورانیوم در روزهایی اعلام شد که بلوایی بر سر برجام در سطح بین‌المللی در جریان است.
واشنگتن هر روز تحریم جدیدی را بر زنجیره تحریم‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای موجود ایران اضافه می‌کند، تهران می‌گوید ماندن در توافق برای ما به معنای عمل یکجانبه در سایه انفعال طرف مقابل است و همزمان در جبهه بازماندگان در برجام هم شکافی ایجاد شده است.
روسیه و چین، تروییکای اروپایی را به واسطه تعلل در به راه‌اندازی کانال مالی و بانکی برای کار با ایران به تسلیم شدن در برابر تحریم‌های اقتصادی و اراده سیاسی امریکا محکوم می‌کنند. در چنین شرایطی روز جمعه 7 تیرماه بود که جلسه کمیسیون مشترک برجام با این امیدواری برگزار شد که تهران از مسیر کاستن از سطح تعهدهای برجامی که در آن قرار گرفته خارج شود.
با پایان این جلسه مشخص شد که اقدام‌های 1+4 هرچند به تعبیر مذاکره‌کننده ایرانی یک گام رو به جلو بوده اما برای متوقف کردن ابتکار برجامی جدید ایران ناکافی است. در حالی که معاون سیاسی وزیر خارجه با بسته پیشنهادی 1+4 در دست به تهران بازگشت و اعلام کرد که تصمیم‌گیری درباره راهبرد برجامی ایران با سران نظام است روز گذشته خبر عبور ایران از مرز 300 کیلوگرم ذخیره اورانیوم دو تحلیل را پیش رو قرار داد: یا تهران هنوز تصمیم جدیدی با توجه به آنچه در جلسه کمیسیون مشترک برجام گذشت نگرفته است یا تصمیم جدید ادامه مسیر کاستن از سطح تعهدات برجامی است.
یک سال پیش زمانی که دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران کنار کشیده و فرمان بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایران را داد برخی مقام‌های امریکایی تهدید کردند که تابستان داغی در انتظار ایران خواهد بود.
از آن تابستان و تهدید امریکایی یک سال گذشت و روز گذشته این ایران بود که پس از 15 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر پایبند بودن تهران به تمام تعهداتش با کاستن از سطح تعهدات، تابستان داغ هسته‌ای را برای امریکا، متحدانش در منطقه و البته بازماندگان در برجام رقم زد.
چشم در برابر چشم
دخیره اورانیوم، آب سنگین، سطح غنی‌سازی، مدرن‌سازی رآکتور اراک، اینستکس (سازوکار مالی ویژه برای کار با ایران). فروش نفت ایران کلماتی است که این روزها در متن‌ها و گزارش‌های خبری درباره برجام بیش از گذشته به چشم می‌خورد.
روز 18 اردیبهشت‌ماه زمانی که ایران با اعلام از کاستن سطح تعهدات برجامی شوکی به بازماندگان در این توافق وارد کرد تحلیل برخی از ناظران امور این بود که ایران با توجه به تبعات این تصمیم تا نیمه راه بیشتر نخواهد آمد و شاید با دریافت مشوق‌هایی از اروپا به اضافه چین و روسیه از مسیر آمده بازگردد.
امروز با گذشت بیش از 10 روز از فرصت 60 روزه، بالاتر رفتن میزان ذخیره اورانیوم ایران نشان داد که تهران علاوه بر توانایی فنی برای ادامه دادن این مسیر اراده سیاسی آن را هم دارد. هرچند که اروپایی‌ها می‌گویند ما رویکرد کاستن از سطح تعهدات ایران در برابر کاسته شده از سطح تعهدات طرف مقابل یا به اصطلاح رایج «چشم در برابر چشم» را نمی‌پذیریم اما سیاست فعلی ایران این است که تعهدات فنی خود را در مقابل تعهدات اقتصادی طرف مقابل قرار بدهد.
برهمین اساس مقام‌های متعدد در وزارت خارجه، شورای عالی امنیت ملی و سایر نهادهای مربوطه اعلام کرده‌اند که هرگاه 1+4 در مسیر منتفع‌سازی اقتصادی ایران از برجام قرار بگیرد به گونه‌ای که فروش نفت ایران انجام گرفته و نقل و انتقال‌های مالی هم برای تهران میسر شود، ایران از مسیری که تاکنون آمده بازخواهد گشت.
در حال حاضر اینستکس وارد فاز اجرایی شده اما مشکل باقیمانده این است که اعتبار قابل توجه مالی در این سازوکار وجود ندارد. در حالی که سه کشور اروپایی حاضر در برجام در به راه افتادن این سازوکار نقش دارند و گفته می‌شود که سهامی را هم به این سامانه اختصاص خواهند داد 7 کشور اروپایی دیگر هم برای الحاق به آن اعلام آمادگی کرده‌اند و این در حالی است که به گفته یک منبع مطلع، سه کشور از این جمع به زودی به عنوان سهامدار به این سازوکار می‌پیوندند.
در حالی که به نظر می‌رسد اروپایی‌ها صرف اجرایی شدن اینستکس را کارتی می‌دانند که می‌تواند به عنوان مشوق کافی برای ایران عمل کند اما تهران به گردش مالی در این سازوکار نیاز دارد. در تهران نگاه به اینستکس اینگونه است که این سازوکار نباید تبدیل به ابزاری برای مکیدن دریافت‌های مالی ایران از سایر کشورها شود.
این بدان معنا است که به راه افتادن اینستکس نباید موکول به این باشد که ایران اموال حاصل از فروش نفت یا دیگر صادرات خود را تماما در اینستکس قرار بدهد. در حال حاضر یکی از مشکلات اصلی پیش روی اینستکس عدم توازن میان ورودی و خروجی است که دلیل آن کاهش واردات از ایران است.
تهران می‌گوید طرف مقابل برای به راه افتادن اینستکس می‌تواند واردات نفت یا محصولات پتروشیمی یا هر محصول دیگری از ایران را آغاز کند و در غیراین‌صورت می‌تواند از طریق وام یا تخصیص خط اعتباری به تهران اقدام کند. به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها برای گره‌گشایی از اینستکس تا روز 16 تیرماه فرصت دارند و باید دید که آیا حل این مساله مانع از ادامه مسیر تهران در کاستن از سطح تعهداتش می‌شود یا خیر.
مهر تایید ظریف
گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره عبور ایران از مرز 300 کیلوگرم با تایید محمدجوادظریف، وزیر خارجه کشورمان رنگ دیگری به خود گرفت. ظریف در این باره به خبرنگاران گفت: آن‌گونه که من مطلع شدم ایران طبق برنامه از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کرده است. این موضوع را قبلا اعلام کرده بودیم و لذا براساس آنچه که اعلام کرده‌ایم خیلی شفاف گفته‌ایم که چه کار می‌کنیم و براساس آن نیز عمل می‌کنیم و این را از حقوق خود در چارچوب برجام می‌دانیم.
ظریف درباره نشست روز جمعه کمیسیون مشترک برجام در وین و عبور ایران از مرز 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده گفت: ما بعد از جلسه کمیسیون مشترک اعلام کردیم که اقدامات اروپایی‌ها کافی نبوده و لذا جمهوری اسلامی ایران همانطور که قبلا برنامه‌اش را اعلام کرده، این برنامه را اجرا خواهد کرد. برنامه مرحله اول در مورد ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین در حال اجرا شدن است. گام بعدی نیز سطح غنی‌سازی 3.67 درصد است که آن را هم اجرا خواهیم کرد.
در نامه رییس‌جمهور صراحتا بیان شده در صورتی که آنها اقدامات لازم را برای اجرای تعهدات‌شان انجام بدهند، اقدامات ما قابل بازگشت است، ولی اگر اقدامات لازم را انجام ندهند، ما براساس ماده 36 برجام این حق را از سال گذشته داشتیم که اقدامات خودمان را انجام دهیم. ماده 36 کاملا واضح است، حق ایران در این ماده کاملا مشخص شده چون این، ضمانت اجرای برجام است.
اگر اروپایی‌ها ادعا می‌کنند برای برجام ارزش قائلند، باید برای ضمانت اجرایی‌هایی که در داخل برجام دیده شده، ارزش قائل شوند و اقداماتی که ما انجام می‌دهیم دقیقا در جهت حفاظت از برجام از طریق اجرای ضمانت اجراست. همزمان با این سخنان وزیرخارجه کشورمان، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، عبور ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصدی ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم مشخص‌شده در برجام را تأیید کرد.
یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای که رویترز آن را گزارش کرده گفت: « یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اعضای شورای حکام اطلاع داده آژانس، عبور کل ذخایر اورانیوم ایران [از سقف تعیین‌شده در برجام] را تأیید می‌کند.»
پایان صبوری ایران پس از 15 گزارش مثبت آژانس
پس از محمد جواد ظریف، کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دایم کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به گزارش روز دوشنبه یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره عبور ایران از سطح مقرر شده برای ذخایر اورانیوم غنی شده در برجام، گفت: : همان‌گونه که در بیانیه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز تأکید شده بود، ایران در راستای استیفای حقوق خود، مطابق بندهای ٢۶ و ٣۶ برجام، از 8 مه٢٠١٩ اقداماتی را برای اعاده بخشی از تعادل به برجام، اتخاذ کرده است.
سفیر و نماینده دایم کشورمان با اشاره به اینکه ایران در این فرآیند بسیار شفاف عمل کرده است، از خروج امریکا از برجام و اعمال تحریم‌های یکجانبه نه تنها بر جمهوری اسلامی ایران بلکه بر سایر کشورهایی که خواهان پایبندی به تعهدات خود ذیل قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل هستند، ابراز تأسف جدی کرد. وی ابراز امیدواری کرد که جامعه بین‌المللی در مقابل این رفتار قلدرمآبانه در روابط بین‌المللی متحد شود و نگذارد بارقه امیدی که برای دیپلماسی و چندجانبه گرایی در عصر نوین باقیمانده است، رو به خاموشی برود.
نماینده دایم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرد که ورود ایران به مذاکرات هسته‌ای و پیوستن به توافق برجام، همراه با «حسن نیت» بوده و در این راستا، بطور کامل و جامع به اجرای تعهداتش پایبند بوده است و این موضوع 15 بار در طول سال‌های گذشته توسط مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار گرفته است.
اکنون نوبت اروپاست تا اگر به سرنوشت برجام علاقه‌مند است، اقدامات عملی جدی برای حفظ آن بردارد. در صورتی که این کشورها (اروپایی‌ها) به تعهدات خود به ویژه در رابطه با مسائل مالی و خرید نفت عمل کنند، اقدامات ایران نیز متناسب با آن، قابل بازگشت خواهد بود.
تهدیدی که عملی شد
تعبیر رسانه‌ها از اقدام ایران زمانی که جنبه عملی به خود گرفت جدی‌تر از سه هفته قبل و زمانی بود که تهران اعلام کرد از برخی خطوط قرمز برجامی عبور می‌کنیم.
دیوید سنگر، خبرنگار معروف نیویورک‌تایمز در این باره نوشت: « ایران از مرز 300 کیلوگرم ذخیره اورانیوم عبور کرد که این اقدام در حوزه اجرا بدین معنا است که تهران دیگر به توفق هسته‌ای که دونالد ترامپ یک سال پیش از آن خارج شد، احترام نمی‌گذارد.
عبور ایران از این خط قرمز و بالارفتن میزان ذخیره اورانیوم تهران از 300 کیلوگرم به این معنا نیست که تهران به سمت تولید بمب اتم می‌رود اما بدان معنا است که شاید ایران می‌خواهد با عبور از سقف تعیین شده، رقم بسیار بیشتری را ذخیره کند و این در حالی بود که طبق برجام ایران باید این مازاد را به خارج از کشور می‌فرستاد.
در حالی که تا زمان تنظیم این گزارش، کاخ سفید یا وزارت‌خارجه امریکا واکنشی به خبر عبور ایران از خط قرمز برجامی نشان نداده‌اند اما مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا ماه پیش همزمان با اعلام شفاهی ایران مبنی بر کاستن از سطح تعهدات برجامی ادعا کرده بود که واشنگتن به تهران اجازه نمی‌دهد به میزانی از پلوتونیوم دست پیدا کند که برای تولید بمب کافی باشد. برایان هوک، مسوول گروه اقدام علیه ایران در وزارت‌خارجه امریکا تاکنون چندین بار اعلام کرده که سیاست دولت ترامپ در قبال برنامه هسته‌ای ایران، غنی‌سازی صفر است.
این در حالی است که تهران هرگونه مذاکره مجدد درباره برجام را رد کرده و می‌گوید امریکا باید با بازگشت به برجام به تمام تعهدات خود عمل کند. فیلیپ گوردون از اعضای تیم امنیت ملی کاخ سفید در دوره باراک اوباما در این باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد که چرخه تنش کامل شده است.»
به گزارش «اعتماد»، در حالی که رسانه‌های بین‌المللی خبر عبور ایران از یک خط قرمز تعیین شده در برجام را با آب و تاب بسیاری پوشش می‌دهند اما از نگاه کارشناسان، ناظران و حتی بسیاری از سیاستمداران امریکایی، اتفاقی که روز دوشنبه درتهران رخ داد ریشه در اقدام‌هایی دارد که در دو سال و نیم گذشته در کاخ سفید علیه ایران رخ داد.
برخی از ناظران تحولات پیرامون ایران در فضای مجازی در این باره نوشتند: ترامپ زمانی که از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد گفت به توافق بهتری دست پیدا می‌کند که ترمزی دائمی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد بود.
اکنون با عبور ایران از مرز ذخیره 300 کیلوگرم اورانیوم که در برجام محدود شده بود، آن توافق بهتر وعده داده شده کجاست؟ نیویورک‌تایمز در بخش دیگری از گزارش مربوطه نوشت: «ممکن است عبور ایران از مرز 300 کیلوگیرم اورانیوم ذخیره شده تاکتیکی مذاکراتی برای اعمال فشار بر واشنگتن آن هم در حالی که در یک سال گذشته بیشترین تحریم‌ها را بر تهران وارد کرده باشد اما این تاکتیک با ریسک بسیاری همراه خواهد بود.»
به گزارش «اعتماد»، هرچند که امیدواری ایرانی‌ها و برخی از ناظران منتقد رفتار ترامپ این است که حتی در صورت فروپاشی برجام هم جهان ترامپ و سیاست‌های وی را مقصر بداند اما قریب به یک ماه پیش بود که ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه هشدار داد که اگر ایران از برجام خارج شود همه فراموش خواهند کرد که چه کسی اولین تخطی را انجام داد.
نیویورک‌تایمز در این باره می‌نویسد: «اروپایی‌ها در یکی از بی‌سابقه‌ترین شکاف‌هایی که تاریخ معاصر در رابطه میان بروکسل و واشنگتن به چشم خود دیده تلاش می‌کنند برجام را حفظ کنند و همزمان هشدار می‌دهند که اگر شالوده این توافق از هم پاشیده شود، ایران و امریکا می‌توانند در مسیر جنگ قرار بگیرند.
با این‌همه این اظهارنظر شفاهی نمی‌تواند چندان در روزهایی که ایران از سطح تعهدات خود به شکل پلکانی می‌کاهد به کارآید چرا که اروپایی‌ها می‌توانند با استفاده از مکانیسم تعریف شده در برجام، اگر ایران دست به تخلف زد تحریم‌های هسته‌ای معلق شده را بازگردانند.
این در حالی است که ایرانی‌ها می‌گویند باتوجه به اینکه امریکا سال گذشته در مرحله نخست از برجام کنار کشید و تحریم‌ها را بازگرداند، اقدام آنها در کاستن از سطح تعهد در حقیقت مقابله به مثل است لذا اروپا یا هر عضو دیگر برجام نمی‌تواند مکانیسم ماشه را علیه ایران به کار بگیرد.
حمله سایبری؟
نیویورک‌تایمز در ادامه این مطلب به راهکار عجیبی پیش روی کاخ سفید برای مقابله با توسعه فعالیت موشکی ایران اشاره می‌کند و آن‌هم حملات سایبری به تاسیسات هسته‌ای ایران است. دیوید سنگر در این باره می‌نویسد: «حتی پیش از آنکه ایران اعلام کند در مسیر کاستن از سطح تعهدات هسته‌ای خود قرار می‌گیرد نهادهای اطلاعاتی و امنیتی در امریکا در حال بررسی این موضوع بودند که اگر کاخ سفید مطمئن شد تهران در حال نزدیک شدن به بمب است چه باید بکند؟
یک دهه قبل دولت باراک اوباما از حملات سایبری به تاسیسات غنی‌سازی نطنز برای متوقف کردن سرعت توسعه برنامه هسته‌ای ایران استفاده کرد. براساس اطلاعات ادعا شده این حمله رقمی حدود هزار تا 5 هزار سانتریفیوژ ایران را تخریب خواهد کرد اما ایران در بازه زمانی کمتر از دو سال توانست از عهده مدیریت خسارت این حمله برآید و زمانی که مذاکرات هسته‌ای دولت روحانی با دولت اوباما آغاز شد ایران بیش از 17 هزار سانتریفیوژ در اختیار داشت.
این‌بار هم برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که دولت ترامپ اگر نیتی برای حمله سایبری به تاسیسات هسته‌ای ایران داشته باشد نطنز را هدف قرار بدهد اما فرق ماجرا در این است که این‌بار ایرانی‌ها خبره‌تر از قبل هم در دفع حمله و هم در جبران تبعات آن شده‌اند.
در این سناریو امریکا تنها نیست و رسانه دولتی پادشاهی سعودی نیز چندی پیش خواهان حملات هدفمند امریکا به تاسیسات ایران شد که برخی از کارشناسان آن را به حمله به تاسیسات هسته‌ای تعبیر کردند. نکته‌ای که باید به آن دقت کرد این است که هرگونه حمله به تاسیسات ایران چه با تسلیحات متعارف و چه در قالب حمله سایبری بسیار پرریسک خواهد بود. حتی اگر ایران به 800 تا 900 کیلوگرم اورانیوم هم دست پیدا کند باز هم برای تولید یک بمب ناچیز خواهد بود و با سرعت فعلی ایران به این آستانه تولیدی تا اواخر تابستان هم دست پیدا نمی‌کند.»
ترس از غنی‌سازی 20 درصد ایران
علی‌رغم اینکه ایران به حق تاکید می‌کند اقدامات اخیر نقض برجام نیست برخی رسانه‌های غربی از هم‌اکنون به گمانه‌زنی در مورد مفاد برجام پرداختند که به شرایط نقض آن توسط ایران می پردازد.
بی بی‌سی انگلیسی در گزارشی تفصیلی در این باره می‌نویسد: «اگر سوال این باشد که چرا افزایش ذخیره اورانیوم ایران مهم است باید گفت که به یک دلیل ساده: نقض برجام به حساب می‌آید. در چنین شرایطی سیستم بازگشت خودکار تحریم‌ها معروف به مکانیسم ماشه به راه می‌افتد و مساله اینجاست که در چنین شرایطی هیچ عضو دایم شورای امنیت هم نمی‌تواند با وتوی خود مانع از بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایران شود.» با توجه به اینکه ایران از امکانات پیش بینی شده درون برجام استفاده کرده است این اقدام در شرایط کنونی امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد.
کارشناسان هسته‌ای می‌گویند هرچند گام نخست ایران هم آنها را نگران کرده اما نگرانی اصلی زمانی است که تهران پس از 16 تیرماه از سطح غنی‌سازی 3.67 درصد هم فراتر برود. برخی از مقام‌های سازمان انرژی اتمی ایران گفته‌اند شاید در مرحله بعد غنی‌سازی تا سطح 5 درصد را برای تولید سوخت بوشهر آغاز کنند و شایدهم به سمت غنی‌سازی 20 درصد برای استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران حرکت کنند. آغاز غنی‌سازی 20 درصد در تهران می‌تواند تمام زنگ خطرها را به صدا در‌آورد.
فصل تصمیم‌های بزرگ
«اریک برور» از کارشناسان خلع سلاح پس از اعلام عبور ایران از مرز 300 کیلوگرم ذخیره اورانیوم نوشت: این اقدام ایران به مثابه رسیدن به بمب نیست بلکه یک پیام به حساب می‌آید. ایران بر حجم فشارها بر اروپا افزوده تا منافع خود در برجام را به دست آورد و همزمان می‌تواند در صورت قرار گرفتن در موقعیت مذاکره با امریکا هم با قدرت بیشتری ظاهر شود.
در میان مدت، توپ در زمین اروپا است و باید تصمیم‌های سختی به‌خصوص درباره واکنش به این اقدام ایران بگیرند. بر هیچ‌کس پوشیده نیست که برداشتن گام‌های بیشتر توسط ایران می‌تواند به تنش بیشتر و حتی فروپاشی توافق هسته‌ای منتهی شود.
ایران تهدید کرده که تا 16 تیرماه سطح غنی‌سازی را هم افزایش می‌دهد که آن گام دوم ریسک بیشتری به نسبت عبور از مرز 300 کیلوگرم ذخیره دارد. البته برای اروپا به اضافه چین و روسیه هم تحقق تمام خواسته‌های برجامی ایران آسان نیست پس ایران هم در موقعیت تصمیم‌گیری سختی قرار دارد.
ایران باید تعیین کند که این بازی را تاکجا ادامه خواهد داد. همزمان امریکا هم اعلام کرده که کاستن از سطح تعهدات برجامی ایران را تحمل نخواهد کرد اما همزمان دونالد ترامپ پیام داده که حاضر به گفت‌وگو با ایران بدون پیش‌شرط است.
ما از امروز دوباره در نقطه آغاز قرار گرفته‌ایم پس کمربندها را محکم ببندید چرا که تصمیم‌هایی که هرکدام از طرفین (ایران، امریکا و 1+4) در چندهفته آتی می‌گیرند می‌تواند یا به تنش بیشتر منتهی شود یا بازگشت به نقطه پیش از 18 اردیبهشت.
فرصت برای نجات برجام باقی است
کلسی داونپورت، کارشناس مرکز کنترل تسلیحات که مذاکرات هسته‌ای ایران را پوشش داده درباره تصمیم برجامی ایران می‌گوید: پاسخ ایران به اقدام دونالد ترامپ در محروم کردن تهران از هر دستاورد برجامی هرچند نگران‌کننده است اما همزمان قابل پیش‌بینی بود.
ایران حق خود را می‌خواهد و به دنبال بمب نیست و به همین دلیل بسیار مهم است که نه ترامپ و نه 1+4 واکنش اغراق‌آمیزی به این اقدام ایران نشان ندهند. عبور اندک از مرز 300 کیلوگرم ذخیره اورانیوم نمی‌تواند زمان دسترسی ایران به بمب اتم را افزایش دهد.
بنابراین زمان برای بازگرداندن ایران وجود دارد. پس از نشست کمیسیون مشترک برجام که روز جمعه برگزار شد گفته شد که ایران و 1+4 درباره اینستکس و همچنین همکاری‌های بیشتر هسته‌ای در پروژه‌های اراک و فردو به توافق‌هایی دست پیدا کرده‌اند. نشانه‌های مثبتی وجود دارد که 1+4 همچنان به توافق هسته‌ای با ایران پایبند است و به دنبال راهی برای دور زدن تحریم‌های امریکا است.
اگر ایران به مسیر کاستن از سطح تعهدات برجامی ادامه دهد و در روز 16 تیر دست به اقدامی بزند که تهدیدی برای نظام منع اشاعه باشد شرایط وخیم‌تر خواهد شد و کار برای 1+4 هم سخت‌تر می‌شود. هنوز زمان برای نجات توافق هسته‌ای با ایران و تنش‌زدایی باقی است. در این مرحله شاید بیش از همه ایران و امریکا باید خویشتن‌داری از خود نشان بدهند.
