◄ قیمت تمام‌شده مسکن – بخش دوم
در این بخش با توجه به موارد مطرح‌شده در یادداشت قبلی، به دلایل گران شدن مسکن و راهکارهای کنترل آن پرداخته خواهد شد. همان‌گونه که قبلاً نیز اشاره شد، مؤلفه‌های زیادی در بالارفتن قیمت مسکن مؤثر هستند که برخی از آنها اجتناب‌ناپذیر و حتی غیرقابل‌مهارند. ولی با یک برخورد منطقی و واقع‌گرایانه می‌توان دلایل قابل‌کنترل و مهارشدنی افزایش قیمت مسکن را شناخت و مهار کرد و دلایل غیرقابل‌کنترل را نیز پذیرفت و البته مدیریت کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت مسکن، ناآگاهی عمومی نسبت به مقوله کیفیت مسکن و قیمت‌های واقعی آن است.
بخش اول این یادداشت روز نوزدهم تیرماه در تین‌نیوز منتشر شده است. بخش دوم و پایانی در پی می‌آید.
بهروز جانی‌پور*: در این بخش با توجه به موارد مطرح‌شده در یادداشت قبلی، به دلایل گران شدن مسکن و راهکارهای کنترل آن پرداخته خواهد شد. همان‌گونه که قبلاً نیز اشاره شد، مؤلفه‌های زیادی در بالارفتن قیمت مسکن مؤثر هستند که برخی از آنها اجتناب‌ناپذیر و حتی غیرقابل‌مهارند. ولی با یک برخورد منطقی و واقع‌گرایانه می‌توان دلایل قابل‌کنترل و مهارشدنی افزایش قیمت مسکن را شناخت و مهار کرد و دلایل غیرقابل‌کنترل را نیز پذیرفت و البته مدیریت کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت مسکن، ناآگاهی عمومی نسبت به مقوله کیفیت مسکن و قیمت‌های واقعی آن است.
بند ۴ ماده ۲ از فصل اول قانون نظام‌مهندسی و کنترل ساختمان (اهداف و خط‌مشی سازمان) صراحتاً به ترویج اصول معماری و شهرسازی و رشد آگاهی عمومی نسبت به آن... اشاره می‌کند. با این حساب سازمان نظام‌مهندسی وظیفه دارد به‌طور مرتب و منظم با آموزش‌های لازم، آگاهی‌های عمومی را نسبت به معماری مسکن افزایش دهد. اگر سازمان نظام‌مهندسی ساختمان تاکنون نسبت به انجام این وظیفه خود کوتاهی کرده باشد، باید مورد بازخواست قرار بگیرد. در گذشته‌ای نه‌چندان دور، پارامترهای کیفی در خرید مسکن خیلی بیشتر از امروز مدنظر خریداران قرار می‌گرفت.
به‌طور مثال مردم وقتی می‌خواستند در شهرک غرب تهران خانه یا آپارتمانی بخرند، به این مسئله که قرارگیری آن خانه در محدوده خاک دنج یا خاک دست‌ریز است به‌شدت توجه داشتند و خانه‌های واقع در محدوده‌های خاک دست‌ریز، قیمت پایین‌تری داشتند. همچنین واحدهای مسکونی واقع در ضلع شمالی بنا، هم‌جوار بزرگراه‌ها، هم‌جوار بیمارستان‌ها و مانند اینها، مشتری کمی داشتند و به همین دلایل قیمت کمتری نسبت به قیمت منطقه‌ای داشتند. هرچند امروزه توجه به این‌گونه موارد در خریدوفروش واحدهای مسکونی خیلی کمتر شده است، لیکن با بالابردن آگاهی‌های عمومی نسبت به معماری و کیفیت مسکن، تعداد زیادی از واحدهای مسکونی نامناسب از محدوده خرید خریداران، کنار خواهند رفت و همین امر می‌تواند به کاهش هر چه بیشتر قیمت واحدهای مسکونی کم کیفیت منجر شود.
آگاهی عمومی بیشتر نسبت به نقشه‌ها و پلان معماری واحدهای مسکونی، تفکیک حریم‌های خصوصی (خانوادگی) از حریم‌های عمومی (مهمان‌ها)، نداشتن پرت زیربنا یا عدم اختصاص بخش زیادی از زیربنای مفید مسکن به فضاهای نه‌چندان مفید مانند راهروها، دارابودن مصالح مرغوب، دارابودن تأسیسات مکانیکی مناسب، قرارگیری جای مناسب رادیاتورها، داشتن نور و تهویه طبیعی لازم و کافی، داشتن فضاهای اصلی مانند پذیرایی و فرعی مانند اتاق‌خواب و آشپزخانه با ابعاد و مساحت مناسب و قابل‌استفاده، نبودن ستون‌های آشکار در فضاهای درونی، دارابودن پنجره‌های دوجداره و بهره‌مندی از مصالحی که پرت حرارتی را به حداقل رسانیده و باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی شود، جای مناسب پارکینگ و راحتی و سهولت در پارک خودرو، داشتن بالکن بزرگ و قابل‌استفاده و بسیاری موارد مشابه دیگر، می‌تواند به خریداران کمک کند که با دقت بیشتری مسکن موردنیاز خود را قبل از خرید وارسی کنند و همین امر می‌تواند تعداد بسیار زیادی از واحدهای مسکونی موجود را در خریدوفروش با مشکل روبه‌رو کرده و باعث کاهش شدید قیمت آنها شود.
علاوه بر اینها، داشتن زاویه دید مناسب به دوردست و آسمان، نداشتن اشراف به خانه‌های مجاور، هم‌جواری با کاربری‌های سازگار مانند پارک‌ها و فضاهای سبز شهری و دسترسی به کاربری‌های خدماتی و شبکه‌های معابر شهری و مانند اینها نیز امتیاز محسوب می‌شود و واحدهای مسکونی‌ای که در این زمینه دارای محدودیت باشند را از چرخه خریدوفروش دورتر خواهد ساخت.
*عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران
