قربانی شدن ارز مسافرتی دانشجویان

تین نیوز | ارز مسافرتی به آن ارزی گفته می شود که شخص جهت سفر به کشور خارجی از آن استفاده می کند. امروزه که دلار مرجع تمام ارزهاست (منهای کشورهای ناحیه ی یورو که با پول واحد خود یعنی یورو مبادله می کنند که البته آن ها هم خیلی مستثنی نیستند ) اکثر تبادلات بازرگانی، مبادلات نفتی، مبادلات کالاهای اساسی، تجارت و .... به کمک دلار انجام می گیرد. پس نقش دلار تاثیر گذار به نظر می رسد. اما امروزه به دلیل ارتباطات بین کشورها ، ترجیح به مسافرت برون مرزی در ایران و تفریحات برون مرزی نقش دلار را بارزتر و برجسته تر کرده است.
 
از زمانی که تحریم های گسترده انجام شده افزایش برابری ارزش دلار نسبت به ریال را داشتیم و این امر باعث شده که قیمت دلار افزایش و نوسان شدیدی پیدا کند که این نوسان شدید از مهر ماه سال 90 به تدریج اوج گرفت در تابستان 91 به بدترین حالت خود رسید که دلار از 900 تومان به 4000 و 4100 تومان رسید و در آن زمان بدترین دوره برابری ارزش دلار و ریال به چشم خورده است به نحوی که اگر زمانی یک دلار 800 برابر پول ما ارزش داشت در تابستان 91 هر دلار آمریکا 4000 برابر پول کشورمان ارزش پیدا کرده بود و این واقعا دردناک و تاسف آور بود.
 
از اواخر سال 90 و اوایل 91 که تغییرات دلار محسوس تر شد بحث ارز مبادلاتی و محدود سازی ارز تخصیص یافته پیش کشیده شد که این امر حتی در بخشنامه های بانک مرکزی هم به چشم می خورد. برای مثال اگر بر اساس بخشنامه دولت مورخ 6/11/90 چارت سازمانی تخصیص دلار بین 400 تا 1500 دلار بود این عدد با توجه به شرایط خاص به 300 دلار کاهش یافت که این شرایط بغرنج به خاطر کمبود دلار و کاهش ارزش پولی بود.
 
اما بر اساس بخشنامه بانک مرکزی در سال 1391 میزان ارز مبادله ای 300 دلار یا معادل آن برای افراد بالای 12 سال که با شرایط مصوب و بر اساس قانون برنامه سفر به خارجج از کشور تدوین شده بود تعلق می گرفت، می توانست 300 دلار را با قیمت ارز مبادله ای 2400 تومان دریافت کند حال آنکه قیمت ارز در بازار 4000 تومان بود که این فرآیند با نشان ادن اصل گذرنامه ، ریز اطلاعات، ویزا و بلیط مسافرتی ممهور به مهر آزانس مسافرتی انجام می شد.
 
این وضعیت بغرنج تا روی کار آمدن دولت یازدهم ادامه داشت و با پیروزی دکتر حسن روحانی در انتخابات دلار کم کم و تدریجا با کاهش قیمت مواجه شد و در آذر ماه سال 1392 قیمت دلار به 2980 تومان رسید و تمایل برای دریافت ارز مسافرتی از طریق مبادله ای کاهش یافت زیرا به فرض اگر فردی قصد خرید 300 دلار ارز را داشت تنها تفاوت هر دلار با بازار آزاد کمتر از 300 تومان بود و ارزش بوروکراسی و کاغذ بازی را نداشت. و این یکی از بزرگترین موفقیت ها و دستاردهای دکتر حسن روحانی تعبیر می شد که به مدیریت ارز نیز معروف شد. در نظر بگیرید که در دو دوره مختلف تنش ارزی و ثبات ارزی قیمت ارز مسافرتی 3400 تا 2600 تومان بود و قیمت ارز آزاد 4100 تومان و در دوره ثبات ارزی ارز مبادله ای مسافرتی 2600 و ارز آزاد 2980 تا 3050 تومان و این خود نشان دهنده ثبات نسبی بازار ارز را در دولت یازدهم دارد.
 
اما روی دیگر ماجرا این است که آیا ارز مسافرتی تخصیص یافته برای موارد غیر ضروری مثل سفرهای غیر ضروری بهتر است یا برای دانشجویان و نخبگان آینده ساز کشور؟ به عبارت بهتر محق تر کیست آنکه با ارز مسافرتی در سواحل آنتالیا حمام آفتاب می گیرد یا آن کسی که ارز مسافرتی هزینه درسی و خورد و خوراک و تحقیقات و آموزش دوران تحصیلش می شود و این موضوع باید به جد بررسی شود؟ به نظر میرسد دانشجویی که در غربت در مضیغه است و به سختی گذران معاش می کند به این ارز محق تر است تا مرفه بی درد تجمل گرا.
 
یکی از دانشجویانی که خارج از کشور درس می خواند به ما گفت: من با 300 دلار چه کنم؟ من انواع هزینه ها را دارم و این پول کفاف مرا نمی دهد، دولت باید ارزهای مربوط به سفرهای غیر ضروری را کم یا قطع کند یا به 30 تا 50 درصد موجود کاهش دهد تا محق ترین ها از این ارز استفاده کنند.
 
ضمنا استراتژی ارزی باید به سمت تامین ارز به سمت کالاهای اساسی مثل روغن، برنج، گندم، دارو و اقلام بهداشتی ضروری، داروهای بیماریهای خاص حرکت کند و ارز اختصاصی باید به دانشجویان و نخبگان بورسیه بین حداقل 700 تا 140 دلار جدا از ارز تخصیص یافته باشد تا آینده سازان کشور کمتر مضیغه های ارزی را احساس کنند.