اسنپ و ناوگان جاده‌ای: از تقابل تا تعامل
رقابت عجیب در حوزه حملونقل مسافر مدت‌هاست که آغاز شده است. چالش بین اپلیکیشن‌های تاکسی یاب درون‌شهری، یعنی اسنپ و تپسی با شهرداری تهران و سازمان تاکسیرانی، اکنون به چالش بین این اپلیکیشن‌ها و سازمان راهداری و حملونقل جاده-ای رسیده است و از درون‌شهری به برون‌شهری، تسری یافته است؛ موضوعی که ظاهرا با اظهارات طرفین ماجرا ختم شده است و قرار نیست مانند سفرهای درون‌شهری کش پیدا کند.
این چالش‌ها و احساس خطر نهادهای دولتی نسبت به فعالیت شرکت‌های استارتاپ و دانش‌بنیان در حوزه حملونقل و استقبال مردم از آنها دقیقا بیانگر این است که اتفاقا این شرکت‌ها عملکرد موفقی داشته‌اند اما از سوی دیگر برای ایجاد تعادل در بازار مسافری حملونقل جاده‌ای، باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که فعالیت شرکت‌های باسابقه اما سنتی در این حوزه البته با رعایت حقوق شهروندی مسافران، مختل نشود.
راهداری: اسنپ نیاید!
ماجرا از دومین نشست مدیران حملونقل جاده‌ای با حضور داود کشاورزیان، رئیس سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای در هشتم مردادماه آغاز شد. در این همایش که با عنوان «طرح شبکه سیر مسافری» برگزار شد، ظاهرا یکی از مدیران عامل شرکت‌ها از ورود تپسی و اسنپ به حوزه حملونقل عمومی جاده‌ای و کاهش ضریب اشغال صندلی‌ها و کاسته شدن درآمد شرکت‌ها گلایه کرد.
در همین رابطه، داود کشاورزیان، معاون وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به ابراز نگرانی شرکت‌های حملونقل مسافر جاده‌ای نسبت به ورود اسنپ به حوزه برون‌شهری، از شکایت سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای از اسنپ خبر داد و تصریح کرد که با توجه به تشریفات حملونقل برون‌شهری و ضوابط قانونی مبنی بر داشتن پلاک «ع» نسبت به این اقدام اسنپ، اقدام قانونی انجام شده است.
کشاورزیان همچنین تأکید کرد که شرکت‌های استارتاپ حق ندارند درحوزه برون‌ِشهری اقدام به جذب مسافر کنند و اسنپ نیز باید خدمات حوزه برون‌شهری خود را از نرم‌افزار موبایلی این شرکت حذف کند زیرا ورود این شرکت به حوزه برون‌شهری به صلاح اقتصاد کشور نیست.
وی همچنین با توجه به فعالیت اسنپ در حوزه درون‌شهری که پیش از این چالش‌های زیادی برانگیخته بود و اتفاقا مسئولان دولتی از فعالیت اپلیکیشن‌های تاکسی حمایت کرده بودند، به این نکته اشاره کرد که ماهیت اسنپ با سفرهای برون‌شهری منافات دارد زیرا در حوزه درون‌شهری، سهم خودروهای شخصی را جذب می‌کند اما در حوزه برون‌شهری، سهم ناوگان عمومی جاده‌ای را تصاحب می‌کند.
رئیس سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای این موضوع را هم مطرح کرده که هر کس می‌خواهد در حملونقل عمومی فعالیت کند باید پلاک «ع» داشته باشد.
اسنپ: ما نیامده بودیم!
بعد از این اظهارات که به دلیل حضور پررنگ اسنپ در حوزه درون‌شهری و استفاده گسترده مردم از آن، بازتاب وسیعی در رسانه‌ها پیدا کرد، مدیریت اسنپ به این موضوع واکنش نشان داد و فعالیت این شرکت در حوزه برون‌شهری را تکذیب کرد.
رئیس برند راهبر بازار که با نام اسنپ شناخته می‌شود، گفته است اسنپ از ابتدا با هدف تسهیل سفرهای درون‌شهری کار خود را آغاز کرده و تا به امروز هیچ امکانی برای انجام سفرهای برون‌شهری در نظر نگرفته است. وی در ادامه افزوده است که در صورت انتخاب مبدا و مقصد در دو شهر متفاوت، حتی هزینه سفر نیز محاسبه نشده و کاربر با پیغام خطا مواجه می‌شود.
این شرکت همچنین اعلام کرده راننده‌های سرویس‌های مختلف اسنپ تنها در شهر محل سکونت خود قادر به پذیرش درخواست سفر هستند و از نظر فنی امکان فعالیت بین شهرهای مختلف برای آنها وجود نداشته و ندارد.
این اظهارات مدیریت اسنپ در حالی است که حداقل این موضوع در خصوص دو استان همجوار یعنی تهران و البرز صدق نمی‌کند و کاربران می‌توانند با استفاده از این اپلیکیشن از نقطه‌ای در شهر تهران به نقطه دیگری در استان البرز حرکت کنند و البته هزینه سفر خود را نیز مشاهده نمایند. احضار قضائی مدیران اسنپ توسط دادستانی نیز موضوعی بود که از سوی اسنپ تکذیب شد.
بر اساس اعلام این شرکت، هیچ‌یک از مدیران اسنپ از سوی نهادهای قضائی برای سفرهای بینشهری احضار نشده‌اند با این وجود مدیران این شرکت تأیید کردند یک ماه پیش با دعوت دادستان توضیحاتی در خصوص ساز‌وکار عملکردی این سامانه با دلایل و مستندات، ارائه کرده‌اند و ابهامات مربوطه، منتفی شده و با موافقت نماینده دادستان کل کشور، موضوع، خاتمه یافته است.
ختم ماجرا
بعد از این، روابط عمومی سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای، طی اطلاعیه رسمی در وبسایت این سازمان، جزئیات جدیدتری از این ماجرا را اعلام کرد.
بر این اساس بعد از گلایه برخی مدیران شرکت‌های مسافربری در جلسه هشتم مرداد، درخصوص ورود اسنپ به حوزه برون‌شهری، معاون وزیر راه‌وشهرسازی عنوان کرد که در پی دریافت گزارش‌هایی در این ارتباط، نامه‌ای خطاب به مدیران شرکت‌های تپسی و اسنپ ارسال شد و در آن ضمن درخواست ارائه مستندات قانونی برای ورود به بخش حملونقل برون شهری که مستلزم مجوز و رعایت آیین‌نامه‌های مربوطه است، رونوشت این نامه به مرجع قضائی داده شد و پس از دریافت رونوشت با دعوت از طرفین، موضوع، مورد بررسی قرار گرفت.
در ادامه این اطلاعیه آمده است که نمایندگان شرکت‌های اسنپ و تپسی ضمن اظهار رعایت قانون پذیرفتند که سفرهای برون‌شهری را از اپلیکیشن مربوطه حذف نمایند و موضوع جلب یا احضار مدیران، مطرح نبوده است. با این توضیحات، مشخص شد که علت حضور اسنپ در دادستانی، رونوشت نامه و تذکرات سازمان راهداری بوده و ظاهرا این شرکت قصد داشته خدمات خود را به حوزه برون‌شهری نیز گسترش دهد.
پدیده جدید مسافردزدی!
در همین رابطه، برخی از رانندگان اتوبوس‌های بینشهری و مدیران شرکت‌های تعاونی مسافربری پایانه‌ها، طی هفته‌ها و ماه‌های گذشته، از چیزی که آن را «سرقت مسافر» یا «مسافردزدی» توسط سواری‌های شخصی بینشهری نامیده‌اند (که البته ربطی به اسنپ ندارد) بارها گلایه کرده‌اند.
به گفته این رانندگان، در حالی که شرکت‌های مسافربری جاده‌ای با کاهش مسافر مواجه هستند، و با اینکه تاکسی‌های بینشهری نیز علاوه بر اتوبوس‌ها فعالیت می‌کنند، برخی خودروهای شخصیِ بدون شناسنامه که سهمی از جاده نمی‌پردازند؛ وضعیت ایمنی آنها مشخص نیست و از سوی پلیس نیز کنترل نمی‌شوند، اقدام به بردن مسافر از کنار اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها می‌کنند و مسافران به دلیل قیمت پایین‌تر علی‌رغم ابهام در ایمنی و امنیت این خودروها، از آنها استفاده می‌کنند.
با همه این توصیفات، حتی اگر چالش اپلیکیشن‌هایی مانند اسنپ و تپسی و حوزه برون‌شهری را خاتمه‌یافته تلقی کنیم، پرونده رقابت ناسالم خودروهای شخصی و بی‌نام و نشان بینشهری با تاکسی‌ها و اتوبوس‌های جاده‌ای که در قالب شرکت‌های حملونقل مسافر فعالیت می‌کنند، همچنان مفتوح است.
