◄ ۲۰ سال عقبیم، اما باید شروع کنیم
اگر در سیاست‌گذاری درست کار نکنند بخش خصوصی نابود خواهد شد. سیاست‌گذاری‌هایی که در صنعت هوایی در گذشته انجام گرفت آنچنان مشخص و تعریف شده در راستای توسعه نبود و بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری در این حوزه امیدوار نکرد.
یعقوب انتصاری*: اگر در سیاست‌گذاری درست کار نکنند بخش خصوصی نابود خواهد شد. سیاست‌گذاری‌هایی که در صنعت هوایی در گذشته انجام گرفت آنچنان مشخص و تعریف شده در راستای توسعه نبود و بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری در این حوزه امیدوار نکرد. این تعداد از شرکت‌هایی که هم‌اکنون در صنعت باقی‌مانده‌اند تنها از روی تعهد و علاقه نتوانستند پا پس بکشند. درحال‌حاضر بسیاری از شرکت‌ها به‌دلیل فشارهای موجود در حال تعدیل نیرو هستند.
یکی از اصلی‌ترین دلایل این موضوع عدم برنامه‌ریزی دولت برای حضور بخش خصوصی در این صنعت بود هرچند درحال‌حاضر معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در راستای حمایت از تولیدکنندگان و بخش خصوصی فعال در حوزه هواپیمایی گام‌هایی برداشته است، اما این موضوع بدون حمایت کامل دولت و برنامه جامع نمی‌تواند به‌تنهایی کارساز باشد.
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که بسیاری از فعالیت‌های هوانوردی عمومی در زمینه ساخت و تولید، آموزش خلبانی، تعمیر و نگهداری، سرویس‌های تفریحی و خدماتی و خدمات پس از فروش اشتغال‌زایی فراوانی دارد ضمن اینکه می‌تواند به سایر صنایع در کشور کمک کند. صنعت هواپیمایی به لحاظ فناوری و تکنولوژی از بسیاری صنایع مانند خودروسازی جلوتر رفته است. این بدان معناست که رشد صنعت هوایی به‌تبع آن رشد صنایع دیگر را هم به‌دنبال خواهد داشت.
همان‌طور که در ابتدا اشاره کردم متاسفانه صنعت هوایی کشور بدون برنامه است و از آن حمایتی صورت نمی‌گیرد و این امر این سوال را پیش می‌آورد که آیا شرکت‌های خصوصی به‌دلیل اینکه ضمانتی برای خرید محصولات‌شان در بازار وجود ندارد پا به این صنعت خواهند گذاشت؟ آیا ما هم، مانند آمریکا که برای واردات کالاهای اروپایی و چینی تعرفه‌های سنگین وضع کرده تا در مقابل آن کالای ارزان وارد کشورش نشود و بتواند صنعت خودش را حفظ کند، ما هم اقدامی کرده‌ایم؟
ما در حقیقت تنها بازار را برای کالاهای خارجی بازگذاشته‌ایم. ما درحال‌حاضر نمی‌توانیم مدعی ساخت تمام قطعات هواپیما در کشور باشیم. درحال‌حاضر شرکت‌هایی مانند ایران‌ایر، ماهان، آسمان و قشم‌ایر بین ۱۵شرکت هواپیمایی فعال در چرخه حمل‌ونقل هوایی بیش‌ترین تعداد هواپیما را دارند، حال اینکه بگوییم می‌توانیم قطعات هواپیماهای این تعداد شرکت را در داخل تولید کنیم، اکنون امکان ندارد و تا رسیدن به این مقطع نیازمند طی‌کردن پروسه طولانی است، اگر ما از همین امروز برنامه‌ریزی برای این کار آغاز کنیم حداقل ۲۰سال از سایر کشورها عقب هستیم اما به‌هرحال باید شروع کنیم اینجاست که پای دولت به‌عنوان حمایت‌کننده باید باز شود.
اما با این حال برای ورود به ساخت قطعات هواپیماهایی مانند ایرباس و بوئینگ باید در مرحله اول به این نکته توجه کرد که آیا درحال‌حاضر توجیه اقتصادی آن در کشور وجود دارد؟ در کنار این درحال‌حاضر مهم‌ترین چالش تولیدکنندگان قطعات هواپیما نداشتن گواهینامه و استانداردهای جهانی است که بدون آن نمی‌توان به بازار داخلی و جهانی چشم داشت.
*مسئول بخش کمیته صنایع هوانوردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری
